Uzaylı filmlerinin yıldızı Vega'nın yörüngesinde gezegen adayı bulundu

Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
TT

Uzaylı filmlerinin yıldızı Vega'nın yörüngesinde gezegen adayı bulundu

Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak ve en ünlü yıldızlardan Vega'nın yörüngesinde, kavurucu sıcaklıkta bir gezegenin dönüyor olabileceğini ortaya koydu.
İleri gözlemler ve analizlerle doğrulanması beklenen gezegen adayının Neptün büyüklüğünde olduğu ve Vega'ya çok yakın bir konumda bulunduğu düşünülüyor.
Hakemli bilim dergisi The Astrophysical Journal'da yayımlanan bulgulara göre olası gezegen, yıldızın etrafındaki dönüşünü 2,5 Dünya gününde tamamlıyor.
Araştırmacılar yıldızına bu kadar yakın bir gezegendeki yüzey sıcaklıklarının yaklaşık 2 bin 976 santigrat dereceye ulaşacağını hesapladı. 
Varlığı ispatlanırsa gezegen, bilinen en sıcak ikinci gezegen olacak. En sıcak gezegen KELT-9b'deki yüzey sıcaklığınınsa 4 bin 300 santigrat dereceye ulaştığı biliniyor.
Vega yörüngesindeki gezegen adayının duyurulduğu yeni çalışmanın başyazarı Spencer Hurt, "Bu, kendi Güneş Sistemi'mizden çok daha büyük, devasa bir sistem" diye konuştu.
Colorado Boulder Üniversitesi'nde astronomi eğitimi alan Hurt, "Bu sistemde başka gezegenler de olabilir" diye ekledi.
Keşfin ardındaki araştırma ekibi, Arizona'daki Fred Lawrence Whipple Gözlemevi'nin yaklaşık 10 yıllık verilerini inceledikten sonra gezegen adayını fark etti.
Vega'nın hareketinde hafif bir yalpalama tespit eden araştırmacılar, yörüngedeki bir gezegenin kütle çekim kuvvetiyle yıldızı kendine çektiği sonucuna vardı.
Gökbilimciler yıllardır Vega'nın çevresini araştırıyor. Örneğin, 2013'te yıldızın etrafında dönen büyük bir asteroit kuşağının kanıtları bulunmuştu. Bu keşif astronomi camiasında büyük yankı uyandırmıştı.
Yeni araştırmanın yazarları, gezegen adayının varlığını doğrulamak için NASA'nın yeni teleskobunun göreve başlamasını beklemek zorunda kalabileceklerini söylüyor.
James Webb Uzay Teleskobu isimli güçlü teleskobun Ekim 2021'de fırlatılması ve hizmet süresinin sonuna yaklaşan Hubble Uzay Teleskobu'nun yerini alması planlanıyor.
Dünya'dan 25 ışıkyılı uzakta yer alan Vega, Kuzey Yarımküre göğünde son derece parlak görünüyor. Hatta profesyonel teleskoplar ünlü yıldızı gün ışığında bile tespit edebiliyor.
Vega sisteminde gezegenler ve uzaylılar bulunduğu fikri, bilimkurguda da epey popüler. Ünlü yıldız, ABD'li bilimkurgu yazarı Isaac Asimov'un Vakıf serisine ve 1997 yapımı Mesaj (Contact) filmine konu edilmişti. Robert Zemeckis'in yönettiği filmde Dünya dışı varlıklardan gelen ilk mesaj işlenmişti.
Vega'nın yer aldığı bir diğer sinema filmi de 1987 yapımı Spaceballs olmuştu. Komedi türündeki uzay macerasının yönetmen koltuğunda Mel Brooks oturmuştu.
 
Independent Türkçe, Space, Colorado Boulder Üniversitesi



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news