Nil Nehri üzerine kurulan Nahda Barajı konusunda Etiyopya ile yaşadığı çekişmede pozisyonunu sert ve güçlü bir üslupla yeni bir düzeye taşıyan Mısır “güç kullanımı” sinyali verdi. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, dün yaptığı açıklamada, Mısır’ın su payına zarar verilmesinin “kırmızı çizgileri” olduğunu belirterek, “tüm bölge istikrarını etkileyecek” bir yanıt verilebileceği konusunda uyardı.
Sisi, “Hiç kimse yeteneklerimizin uzağında kalabileceği hayalini kurmasın” dedi. Mısır ve Sudan barajın dolum ve işletim çalışmasını düzenleyecek hukuki bir anlaşmaya varmak amacıyla 10 aydır Etiyopya ile müzakere yürütüyor. Ancak müzakerelerde sonuç elde edilemedi. Etiyopya elektrik enerjisi üretmek amacıyla Nil Nehri’nin ana kolu üzerinde baraj inşa etmişti.
Sudan ve Mısır’ın uyarılarını görmezden gelerek anlaşmaya varmaya yanaşmayan Etiyopya, Temmuz’da baraj rezervuarının doldurulmasıyla ilgili ikinci aşamaya geçmeye hazırlanıyor. Etiyopya’nın beklenen bu adımına yanıt veren Sisi, dün Süveyş Kanalı'nda seyrüsefer trafiğinin yeniden açıldığı sıralarda dünya basınına yaptığı açıklamada, “Mısır’ın Nil Nehri’ndeki su payına zarar vermek, hiç kimsenin geçemeyeceği kırmızı çizgidir. Bu bağlamda herhangi bir ihlal tüm bölgenin istikrarını etkileyecektir. Hiç kimse bu adımı atamaz. Yapmak isteyen varsa, bakalım neler yapabiliyor. Bu hiç kimseyi tehdit etmek değil sadece su hakkımıza dair bir vurgudur. Savaşımız müzakere savaşıdır. Gelecek haftalar bu yöndeki hamlelere sahne olacak. Meselelerde sınır ötesi sularla ilgili uluslararası yasalar hüküm verecek. Umuyorum, insaflı ve bağlayıcı bir hukuki anlaşmaya varırız” dedi. Mısır, yılda 55.5 milyar metreküp su temin ettiği Nil Nehri'ndeki payı için endişeli çünkü ihtiyaçlarının yüzde 90’ından fazlasını buradan karşılıyor. Etiyopya’nın barajı hayati bir mesele olması itibariyle milyonlarca Mısırlının hayatını tehdit ediyor. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin son açıklaması, tarafların geçen yıl Mayıs ayında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne başvurmasından bu yana zorlu bir şekilde yürüyen müzakerelere alternatiflerin olduğu yönünde daha açık ve güçlü bir vurgu içeriyor. Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi uzmanlarından Dr. Hani Raslan, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Sisi’nin açıklamaları, Etiyopya’ya ve uluslararası topluma sert üsluplu bir ‘uyarı mesajı’ niteliğinde. Bu mesaj, uluslararası topluma, Etiyopya’nın tek taraflı olarak baraj rezervuarını doldurmaya başlamadan önce -ki bu Mısır’ın kabul etmeyeceği bir adım- önümüzdeki süreçte hesaplarını yeniden gözden geçirme fırsatları olduğunu söylüyor” ifadelerini kullandı.
Raslan, konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Mısır’ın Etiyopya ile çekişmesinde dolaylı mesajlar üzerinden olsa da güç kullanımından söz etmesi yeni bir durum değil. Mısır daha önce Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin ağzından ‘su hakkını korumak için birçok seçeneğinin olduğunu’ ifade etmiş ve güç kullanımını istisna etmemişti. Aynı şekilde Ulusal Güvenlik Konseyi geçen yıl bu konuda Sisi başkanlığında çeşitli toplantılar gerçekleştirdi ve ‘Mısır ulusal güvenliğinin coğrafi sınırlarında son bulmadığı’ uyarısı yapıldı. Sona doğru yaklaşıldığı göz önüne alınırsa Mısır’ın söylemi içerik yönünden değil, şekil olarak değişti.”
Büyükelçi ve Eski Mısır Dışişleri Bakanlığı Sudan İlişkilerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Muhammed Mursi, Sisi’nin açıklamaları için “açık sözler” ve “geç kalınmış” nitelemelerini kullandı.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, başkent Adis Ababa’da Meclis’te yaptığı konuşmada, “Baraj yoluyla Mısır’a zarar verme niyetlerinin olmadığını” söyledi.
Ahmed, “Etiyopya’nın istediği, Mısır’a zarar vermeden Nil Nehri’nden faydalanmaktır. (Sudanlı ve Mısırlı) kardeşlerimizin anlamasını istediğim bir şey var o da karanlıkta yaşamak istemediğimizdir. Bizim ışığa ihtiyacımız var. Işık onlara zarar vermeyecek, aksine onlara uzanacak” ifadelerini kulandı.
Etiyopya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Dina Mufti, salı günü Adis Ababa’da düzenlediği basın toplantısında, Etiyopya’nın Afrika Birliği’nin katıldığı üçlü görüşmelere bağlı olduğunu ve bu mesajın ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Donald Booth aracılığıyla iletildiğini belirtti. Mufti, “Etiyopya, Afrika’nın sorunlarının Afrikalılar tarafından çözülebileceğini düşünüyor. Biz, Afrika’nın bilgeliğine ve halihazırda Afrika Birliği gözetiminde yürütülen müzakerelere saygı duyuyor ve başarılı olmasını umuyoruz” dedi. Etiyopya, dün ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Booth’a Nahda Barajı’nın ikinci dolum işlemine devam edeceğini bildirdi. Mufti, basın toplantısı sırasında “Etiyopya Dışişleri Bakanlığı Nahda Barajı gölünün ikinci dolum işlemine devam edeceğimizi ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Donald Booth’a bildirdi. Bu, ülkenin baraj için planladığı inşa sürecinin bir parçasıdır” ifadesini kaydetti.