عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Moritanya’da eski Cumhurbaşkanının yargılanmasının uluslararası mahkemelere taşıma girişimi tartışılıyor

Moritanya’nın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Vild Abdulaziz. (AFP)
Moritanya’nın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Vild Abdulaziz. (AFP)
    Nuakşot/ Şeyh Muhammed
TT
TT

Moritanya’da eski Cumhurbaşkanının yargılanmasının uluslararası mahkemelere taşıma girişimi tartışılıyor

Moritanya’nın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Vild Abdulaziz. (AFP)
Moritanya’nın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Vild Abdulaziz. (AFP)

Moritanya’nın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Vild Abdulaziz’in davasına bakan Fransız avukatlarından oluşan bir ekip, eski cumhurbaşkanına yöneltilen yolsuzluk ve kara para aklama suçlamalarının da yer aldığı dosyayı Moritanya yargısı önünde uluslararası düzeye taşımak için harekete geçti.
Fransız avukatlar söz konusu dosyayı, yöneltilen suçlamaların, gerçekte, müvekkillerinin siyasi hesaplamalardan çıkarılması ve mevcut rejime karşı tavrı nedeniyle kişisel hedef olmasından dolayı, Afrika Birliği ile Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne taşımaya çalışıyorlar.
Söz konusu dosya kapsamında gösterilen çabalar Moritanya’da özellikle de eski Cumhurbaşkanının Moritanyalı araştırmacılar ve hakimlerle görüşmeyi reddetmesi nedeniyle şiddetli tartışmalara neden oldu. Gözlemciler dosyanın uluslararası düzeye taşınma çabasının, ülkenin yargı sistemine duyulan güvensizliği yansıttığını belirtti. Bu sistemin iki yıl önce ülkede yürürlükte olan sistemle aynı olduğu belirtildi.
Yolsuzlukla mücadeleden sorumlu soruşturma birimi, kamu fonlarını takip etme çerçevesinde uluslararası organlarla iletişime geçti. Yetkililer, eski cumhurbaşkanının iktidarda olduğu sırada kara para akladığını düşünüyor.
Kaynaklar, soruşturma biriminin, yurt dışına çıkarılan parayı takip etme noktasında, uluslararası deneyime ve geniş bir ilişki ağına sahip çok sayıda Moritanyalı avukatla iş birliği yapacağını aktardı. Ayrıca, Uluslararası Kriminal Polis (Interpol) de dahil olmak üzere, yolsuzlukla mücadelede uzman uluslararası organlarla iş birliğinin altı çizildi.
Moritanya Savcılığı, daha önce ilk soruşturma kapsamında, yolsuzluk dosyasında yer alan kimselere ait 41 milyardan fazla Moritanya Ugiya’sına (115 milyon ABD doları) el koydu. El konulan malların yarısından fazlasının eski cumhurbaşkanı ve damadına ait olduğu belirtildi.
Savcılık, eski cumhurbaşkanı hakkında devam eden soruşturma kapsamında eski cumhurbaşkanı ve kendisiyle beraber yolsuzluk dosyalarında suçlananların mal varlıklarının dondurulmasına karar verdi.
Moritanya yargısına yakın kaynaklar, yurt dışına kaçırılan para hacminin oldukça büyük olduğuna inanıyor. Söz konusu dosyanın takibi için sıkı çalışma ve çok çaba gerektiği bildirildi. Söz konusu paranın vergi cennetlerinde ulaşılması zor olan bir miktar olduğuna dikkat çekildi.
Aralarında eski cumhurbaşkanı, bakanlar ve iş adamlarının da yer aldığı 12 sanık, devlet malını boşa harcamak, kamu anlaşmalarında haksız ayrıcalıklar vermek, nüfuzu kötüye kullanmak, iş istismarı ve yasa dışı zenginleşmek suçlamalarından geçtiğimiz Mart ayından bu yana yargı denetimi altında bulunuyor. Söz konusu suçlamaların, kara para aklamak suçlamasının yanı sıra eski cumhurbaşkanına yöneltilen suçlamaların aynısı olduğu belirtildi.
Muhammed Vild Abdulaziz 2009 yılından 2019 yılına kadar Moritanya’yı yönetti. Ocak 2020’de bir grup muhalefet milletvekili tarafından eski cumhurbaşkanı döneminde yolsuzluk yapıldığı iddiası ile  7 büyük dosya kapsamında soruşturma komitesi kuruldu. Parlamento, Abdulaziz’in 2009’da kurduğu ve 10 yıl boyunca yönetiminde yer aldığı Cumhuriyet için Birlik Partisi’nin açık desteği ile komitenin oluşumunu onayladı.
Vild Abdulaziz iktidardan ayrıldıktan sonra, aynı partide siyasi bir rol oynamaya çalıştı. Ancak bazı parti liderlerinin şiddetli muhalefetiyle karşılaştı. Eski cumhurbaşkanı olması sebebiyle yapılan baskılar onu partiden ayrılmaya zorladı. Siyasi arenada kendine bir rol bulamadı. Ayrıca, mevcut başkan aynı zamanda eski arkadaşı Muhammed Vild el-Gazvani’nin kafasını karıştırmaya çalışmakla suçlandı.
Meclis Soruşturma Komisyonu’na başkanlık eden İktidar Partisi, burada, eski cumhurbaşkanının iktidarda bulunduğu dönemde yolsuzluk operasyonlarına katıldığını ortaya koyan bir rapor yayımladı. Böylece eski cumhurbaşkanı, Moritanya adalet tarihinin en karışık davalarından birinde hakkında soruşturma başlatılmak üzere yargıya sevk edildi. Söz konusu duruşmanın Moritanya’da eski bir cumhurbaşkanın yolsuzluk suçlamalarıyla yargılandığı ilk duruşma olduğu belirtildi.

 

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye'de “ertesi gün” için 4 senaryo

Halep'in muhaliflerin eline geçmesinin ardından Beşşar Esed'in resmini yırtan bir muhalif unsur (AFP)
Halep'in muhaliflerin eline geçmesinin ardından Beşşar Esed'in resmini yırtan bir muhalif unsur (AFP)
TT
TT

Suriye'de “ertesi gün” için 4 senaryo

Halep'in muhaliflerin eline geçmesinin ardından Beşşar Esed'in resmini yırtan bir muhalif unsur (AFP)
Halep'in muhaliflerin eline geçmesinin ardından Beşşar Esed'in resmini yırtan bir muhalif unsur (AFP)

İsmail Derviş

Suriye’de Halep şehrinin tamamını, İdlib’in geri kalanını ve Hama'nın kuzey kırsalını ele geçiren Heyetu Tahriru'ş Şam’ın (HTŞ) başını çektiği silahlı muhalif grupların ani ve hızlı ilerleyişinin ardından, Suriye'nin kuzey ve orta kesimlerindeki çatışmalar beş gündür dünya basınında gündemin üst sıralarında yer alıyor.

Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) da eş zamanlı olarak Halep'in kuzey kırsalında rejim güçlerine ve Ankara tarafından PKK'nın uzantısı olarak kabul edilen Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) karşı yeni bir operasyon başlattı. Rus savaş uçakları İdlib ve Halep'te birkaç hava saldırısı düzenlerken İran sahada değil ve diplomasiye yönelmiş durumda. Tüm bunlar çerçevesinde Suriye'de ‘ertesi gün’ nasıl olacak?

Olası senaryolar arasında cumartesi gününden itibaren yoğunlaşan diplomatik çabaların başarıya ulaşması ve yeni gerçeklik çerçevesinde bir ateşkes sağlanması, haritaları yeniden rejim lehine değiştirecek bir karşı saldırının başlaması, siyasi bir çözümün dayatılması için çatışmaların devam etmesi ve Şam rejiminin düşmesi şeklinde dört senaryo yer alıyor.

Diplomatik hamleler

Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamada İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin bugünTürkiye'yi ziyaret edeceği ve bu ziyaret sırasında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir araya gelerek Suriye'deki durumu ele alacağı bildirildi.

Arakçi, ABD ve İsrail'i Suriye'deki çatışmalarda büyük ilerlemeler kaydeden Suriyeli muhalif grupları desteklemekle suçladıktan sonra Şam'dan Ankara'ya geçmesi bekleniyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir Türk kaynak, bir güvenlik heyetinin cumartesi günü Şam'dan Türkiye'nin güneyindeki Antalya’ya geldiğini söyledi. Heyetin Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) yetkilileriyle bir araya gelerek muhalif grupların ilerleyişini durdurmak için bir anlaşmaya varmaya çalışması bekleniyor. Şarku’l Avsat’ın  Independent Arabia’dan aktardığı habere göre kaynak, Şam heyetinin bu görevinde başarılı olma ihtimalini zayıf görürken bir başka Türk kaynak da böyle bir heyetin Antalya’ya gelişinin gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, Suriye topraklarının terörizme karşı korunması ve birliğinin sağlanması için desteklerini ifade eden bazı Arap ülkelerinden yetkililerle birkaç telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

 Mevcut gerginlik sırasında İran tarafından yürütülen diplomatik çabalara gelince, daha önceki deneyimleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suriye dosyasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile anlaşmayı tercih etmesi nedeniyle Türkiye ile bir anlaşmaya varmakta başarısız olduklarını kanıtladı. Putin ile Erdoğan arasında geçtiğimiz yıllarda yapılan görüşmeler, sahaya yansıyan ve Suriye'de dört yıl süren ateşkese katkıda bulunan çeşitli anlaşmalar ve sonuçlar elde etmeyi başardı. Dolayısıyla Rusya'nın diplomatik müdahalede bulunmaması ve Türkiye ile görüşmeler yapmaması halinde diplomatik kanalların Suriye'deki çatışmaları durdurma konusunda başarılı olması pek mümkün görünmüyor.

Karşı saldırı

Cumartesi gecesi ve pazar günü Hama kentindeki çatışmalar nispeten durma noktasına gelirken, Rus savaş uçakları İdlib ve Hama illerinin çeşitli bölgelerine hava saldırıları düzenledi. Suriye düzenli ordusu son birkaç gün içinde kaybettiği geniş alanları geri almak için karşı saldırı başlatmaya hazırlandığını duyurduysa da rejimin böyle bir karşı saldırısı ancak Rusya'nın yoğun hava desteğiyle birlikte başarılı olabilir.

Eski diplomat ve Rusya işleri uzmanı Rami eş-Şair, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

“Rus savaş uçakları Suriye halkına karşı operasyon düzenlemeyecek. Rusya'daki yetkililer Suriye'de yaşananların, Şam hükümetinin siyasi çözüm konusunda somut ilerleme kaydetmeyi ve tüm etnik ve mezhepsel bileşenleriyle Suriye halkının isteklerini karşılayacak yeni bir anayasa üzerinde anlaşmayı ertelemesinden kaynaklandığının farkında."

Independent Arabia'ya konuşan Şair, Astana Süreci'nin garantör ülkeleri olan Türkiye, Rusya ve İran'ın geçtiğimiz yıllarda ateşkesin uygulanmasına katkıda bulunduğunu ve bunun amacının da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararı uyarınca gerçek bir siyasi sürecin başlatılması için Suriye'nin iç faktörlerini hazırlamak olduğunu, ancak Rusya'nın Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in ve hükümetin bu çözüme doğru ilerlemeleri için herhangi bir katkıda bulunmadığını söyledi. Rusya Hava Kuvvetlerinin etkin bir müdahalede bulunmayacağını ve Suriye halkına karşı saldırı düzenlemeyeceğini düşünen Şair, “Bugün tek çözümün 2254 sayılı BMGK kararı uyarınca siyasi çözüme derhal geçilmesi olduğuna inanıyorum” diye ekledi.

Çatışmalar devam ediyor ve çözüm dayatılıyor

Bu senaryo, bugün sahadaki gerçekliğe en yakın olanı olsa da önümüzdeki günlerde ve saatlerde sürprizler devam edecek. Bu senaryoda muhalif gruplar Suriye'nin orta kesimlerinde, özellikle de Humus ve Hama vilayetlerinde yeni hedeflere yönelmeyi sürdürecek. Bu da rejimi siyasi bir çözüme zorlamalarını sağlayacak.

Independent Arabia'ya konuşan Türk akademisyen Umut Berhan Şen, Rusya ve İran için en önemli olanın Şam'ın düşmemesi olduğunu söyledi. Şen’e göre çatışmayı Şam'ın dışında tutmak muhalifler için bir güç ifade etse de rejimin düşmesine sebep olmuyor. Ancak muhalifler kontrolü ele geçirmeye devam eder ve Humus ve Hama'ya ulaşırsa bir çözümün dayatılmasına yol açabilir. Bu büyük ve ani ilerlemeden sonra Şam'ın artık oyalanacak zamanı kalmadı. Esed’in şimdi silah zoruyla Suriye muhalefetiyle ortak bir hükümet kurulmasını sağlayacak ve milyonlarca mülteciyi vatanlarına döndürecek siyasi bir çözüm için yeni adımlar atması gerekiyor.

Şen, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Halep'ten gelen videoları izledim. Herkes Halep halkının artık şehirlerine dönebildikleri için ne kadar mutlu olduklarını gördü. Peki Suriye hükümeti Halep’i kontrol ederken onlar hakkında soruşturma başlatmadan ya da onları tutuklamadan geri dönmelerine izin veremez miydi? Özetle artık Suriye'de çözüm zamanı geldi.”

Şam’ın düşmesi

Şam'ın düşmesi hiç kuşkusuz Suriye'de rejimin düşmesi anlamına geliyor. Bu senaryo henüz çok uzak ve hakkında konuşmak için çok erken olsa da olaylar okunup analiz edilebileceklerinden çok daha hızlı gelişiyor.

Bu senaryonun mümkün olduğunu, ABD ya da Uluslararası Koalisyona ait savaş uçaklarının bombardımanlar düzenleyerek Suriyeli muhaliflerin Şam'a girmesini sağlamasının ihtimal dışı olmadığını söyleyen Şen, “Şam’ı almak kolay değil, çünkü o başkent, rejimin kalesi. Muhaliflerin buraya girmesi rejimin sonu demek. Rejimin Suriye'nin kuzeyinden ve orta kesimlerinden çekilmesinden sonra Şam'ı daha da güçlendirmeye çalıştığına inanıyorum. Dolayısıyla muhalefetin eline geçmesi zor olsa da bu ancak ABD’nin ya da Uluslararası Koalisyonun desteğiyle mümkün” diye konuştu.

Türkiye, Suriye'deki çatışmanın patlak vermesinden bu yana Rusya ile müzakere halindeydi. Şimdi diplomatik olarak hareket eden taraf İran. Türkiye'nin İran ile anlaşması pek mümkün görünmüyor. Çünkü Türkiye ve İran ‘sınırlı bir dostluğa’ sahip olmalarına rağmen Suriye'de düşmanlar. Ancak nihayetinde eldeki göstergeler ister diplomasi yoluyla ister uluslararası ve askeri dayatmalarla olsun, Suriye'de siyasi bir çözümün yakın olduğuna işaret ediyor.