Türkiye'nin ilişkileri düzeltme çabalarına Mısır’dan takdir geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
TT

Türkiye'nin ilişkileri düzeltme çabalarına Mısır’dan takdir geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, “Ankara tarafından Kahire'nin önemine dair ve ilişkileri düzeltmeye ilişkin yapılan açıklamaların ve verdikleri sinyallerin takdir edildiğini” söyledi. Şukri, mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile Ramazan ayının gelişi münasebetiyle birbirlerini tebrik etmek amacıyla bir görüşme yaptıklarını belirtti. Şukri, görüşmenin "Türkiye'nin Mısır'ın önemiyle alakalı yaptığı açıklamalar ve verdiği sinyaller üzerine gerçekleştiğini" belirtti.
İki ülkenin dışişleri bakanları arasında yapılan bu telefon görüşmeleri, Kahire ile Ankara arasında yakınlaşma sinyallerini pekiştirdi. Şukri, dün akşam yerel bir  televizyon kanalı Al-Kahira wa al-Nas’ a yaptığı açıklamada, “Siyasi göstergeler aşamasından, ilişkilerin çerçevesini belirleyen siyasi açılım aşamasına geçilmesine yönelik bir istek var” dedi.
Şukri’nin açıklaması, Şarku’l Avsat’ın, iki gün önce görüşmeler hakkında ciddi bilgi sahibi olan bir kaynağa dayandırdığı “Mısır’ın görüşmelerde siyasi dosya üzerinde değil güvenlik dosyası üzerinde yoğunlaştığına” yönündeki haberini doğruladı. Buna göre, “Türkiye’nin taleplerinin devamı hakkında muayyen kısıtlamalar çerçevesinde bir formül bulmak suretiyle Kahire'ye düşman olan medya kuruluşlarına sükunet çağrısında bulunmaya” kanıt olarak gösterildi.
Şukri'nin sözleri, Mısır meselesi ile ilgili, Türkiye'nin ev sahipliğindeki uydu kanallarının en önde gelen iki sunucusunun ekrana dönme konusunun belirsizliğine işaret ederek süresiz izinle duracaklarını açıklaması ile aynı zamana denk geldi. Kahire, Türkiye'den yayılan ve Mısırla ilgili konulara olumsuz tavır alan kanalları düşman olarak nitelendiriyor.
Şukri, Kahire'nin Ankara'dan bu kanalları kapatmasını isteyip istemediğiyle ilgili soruyu yanıtlamaktan kaçınarak “Önemli olan davranışlardır, bir şey isteyen kimsenin talebine hemen dalmak zorunda değiliz. Önemli olan, uluslararası hukuk kurallarına müdahale etmeden uymak ve bölgeleri başka bir ülkenin insanlarını hedef alan düşman unsurlar için sıçrama tahtası haline getirmemektir” dedi. Devamla, “Dolayısıyla  Mısır’ın düşman olarak değerlendirdiği programların durdurulduğu belgelenir ve devamı gelirse bu olumlu bir gelişme sayılır” diye konuştu.
Mısır’lı kaynağın daha önce verdiği bilgilere göre, “Kahire, Ankara ile anlaşmak için için iki şart belirledi. Bunlardan ilki sözü geçen medya kuruluşlarının yayınlarının durdurulması, dondurulması veya söz ve üsluplarını değiştirmeleri, İkincisi ise güvenlikten siyasete doğru hareket eden bir görüşme programının düzenlenmesi. Zira mevcut siyasi durum Mısır açısından, Türkiye'nin şartları yerine getirme kabiliyetinin boyutunu keşfetmeyi, kumar ve manevra niyetinin olmadığından emin olarak hedefe ulaşmayı gerektiriyor.
Şukri, Kahire'nin her zaman tarafların çıkarına olan diyalog kanalıyla iletişime geçmeyi, içişlerine karışmamak ve çıkarlara zarar vermemek üzere uluslararası hukuk ilkeleri üzerine ilişkiler kurmayı tercih ettiğini yineledi.”
Şukri, Ankara'nın Kahire'ye yönelik hamlelerinin Libya dosyasındaki koordinasyona yansıması sorulduğunda, “Libya, Mısır için ulusal güvenlik meselesidir ve herhangi bir koordinasyon, Mısır'ın batı komşusunun istikrarı ve onaylanmış siyasi yol ve vurgulanan siyasi iletişim kanalları olduğunda Türkiye'nin dahil olabileceği tüm konular ele alınmaktadır” dedi.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.