Bilim insanları cevapladı: Tavşanlar neden daha büyük değil?

Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
TT

Bilim insanları cevapladı: Tavşanlar neden daha büyük değil?

Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)

Bilim insanları, tavşanların daha büyük olmamasının sebebinin at, deve ve koyun gibi türleri içeren toynaklılar takımı olduğunu söyledi.
Tavşanların da dahil olduğu tavşanımsılar takımı, dünyanın dört bir yanında görülebiliyor. Öte yandan bu hayvanlar epey fazla yerde bulunmasına rağmen, vücut boyutlarındaki çeşitlilik az. Bu durum uzmanların aklında soru işaretleri uyandırdı.
Zira pek çok hayvan kendi içinde geniş bir yelpazeye sahip. Örneğin Yorkshire teriyeri gibi küçük; Saint Bernard gibi büyük köpek ırkları var.
Tavşanımsıların yakın akrabası kemirgenler takımında da 4 gramlık cüce fare ve 50 kilograma ulaşabilen kapibara bulunuyor.
Japonya'daki Kyoto Üniversitesi Primat Araştırmaları Enstitüsü'nden Susumu Tomiya bu konuda "Yaşayan en büyük yabani tavşanımsılar ortalama 5 kilogram. Yaşayan en büyük kemirgen olan kapibaranın onda biri" dedi. Araştırma ekibinin lideri Tomiya, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ancak bazı evcil tavşan ırkları 8 kilograma ulaşabiliyor. Nesli tükenmiş bazı türler de bunu yapabiliyordu. Buna şaşırdık. Yabani tavşanımsıların vücutlarının daha büyük boyutlara ulaşmasını ne tür dış güçlerin engellediğini araştırmaya başladık."
Bilim insanları tavşanımsılara ait fosil kayıtlarını ve bu hayvanların evrimsel tarihini inceledi ve ekolojik faktörleri analiz etti.
Hakemli bilim dergisi Evolution'da yayımlanan bulgular, tavşanımsıların büyüklüklerini belirlemede en etkili unsurun otçul toynaklı hayvanların boyutları olduğunu gösterdi. 
Zira 6 kilogramı geçen tavşanımsıların enerji verimliliğinin, toynaklılara göre azaldığı keşfedildi. Yani büyüyen tavşanımsıların, bunu sürdürebilmek için çok daha fazla besin tüketmesi gerekiyordu.
Uzmanlar, bu durumun ot yemede tavşanımsılarla yarışan toynaklı hayvanlara avantaj sağladığına işaret etti.
Araştırma ekibi son olarak Kuzey Amerika'daki tavşanımsıların fosil kayıtlarını gözden geçirdi. En küçük toynaklının, tavşanımsıların ulaşabileceği maksimumu büyüklüğü belirlediğini ortaya koydu.
 
Independent Türkçe, Phys.org, New Atlas



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news