Etiyopya Nahda Barajı’nın  doldurulmasında ısrar ederken ‘komplolara ve baskılara’ işaret etti

Mısır, Afrika ülkeleriyle yoğun diplomatik temaslarını sürdürüyor

Nahda Barajı (AP-Arşiv)
Nahda Barajı (AP-Arşiv)
TT

Etiyopya Nahda Barajı’nın  doldurulmasında ısrar ederken ‘komplolara ve baskılara’ işaret etti

Nahda Barajı (AP-Arşiv)
Nahda Barajı (AP-Arşiv)

Etiyopyalı yetkililer dün, ülkenin, ismini belirtmedikleri iç ve dış güçler tarafından uygulanan baskılarla ve kurulan komplolarla mücadele ettiğini söylediler. Öte yandan Mısır ve Sudan, Etiyopya’nın attığı tek taraflı adımlara itiraz etmeye devam ederken Addis Ababa, önümüzdeki Temmuz ve Ağustos aylarında Nahda (Rönesans) Barajı'nın dolum çalışmalarının 2. aşaması  konusundaki kararlılığını vurguladı.
Etiyopyalı yetkililerin bu açıklamaları, Mısır’ın Afrika kıtasındaki ülkelerde sürdürdüğü yoğun diplomatik temaslarla aynı döneme denk gelirken Mısır’ın Komorlar, Burundi ve Fildişi Sahili'ndeki büyükelçileri son iki gün içinde, ikili ilişkileri güçlendirmek ve iş birliğini desteklemek için bazı bakanlar ve çeşitli düzeylerden yetkililerle bir araya geldiler.
Bu gelişmeler, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin başta Kenya, Güney Afrika, Senegal ve Tunus olmak üzere altı Afrika ülkesine söz konusu ülkelerin liderlerini Etiyopya’nın inşa ettiği Nahda Barajı dosyası ile ilgili müzakerelere ilişkin bilgilendirmek ve barajın ilgili üç ülkenin (Mısır, Sudan ve Etiyopya) çıkarları dikkate alınarak doldurulması ve işletilmesi konusunda yasal bağlayıcılığı olan bir anlaşmaya varılmasını sürecini desteklemelerini sağlamak amacıyla ziyaret etmesinden günler sonra gerçekleşti.
Etiyopya Ulusal Güvenlik Konseyi’nden dün yapılan açıklamada, isimleri belirtilmeyen iç ve dış güçlerin, ülkenin istikrarını tehdit ettikleri ve kaosa sürüklemeye çalıştıkları belirtildi. Açıklamada, ancak bu baskıların Nahda Barajı'nın dolum çalışmalarının 2. aşamasını ve seçimlerin yapılması önünde engel oluşturamayacağı vurgulandı.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'in başkanlığındaki Ulusal Güvenlik Konseyi açıklamasında, “Bize kurulan komplolara ve uygulanan baskılara rağmen Nahda Barajı programa uygun bir şekilde doldurulacaktır” denildi.
Hükümetin, ‘dışarı güçlerin yaptığı planları uygulayan iç güçlere karşı çeşitli önlemler alacağı’ vurgulanan açıklamada, “Ülke, Nahda Barajı'nın inşaatını ve ikinci kez doldurulmasını tamamlamak için çalışıyor. Dış güçler, Etiyopya'nın tüm bu zorlukların üstesinden gelmeyi başarırsa, çevresinde nüfus sahibi bir bölge devleti olacağını biliyor” ifadeleri kullanıldı.
Etiyopya, Mısır ve Sudan arasında gerçekleşen ve Afrika Birliği (AfB) dönem başkanı Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin ev sahipliği yaptığı görüşmelerde Nahda Barajı ile ilgili herhangi bir anlaşmaya varılamadı. Mısır ve Sudan, uluslararası arabulucuların (Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), AfB ve ABD) müzakerelere dahil edilmesi çağrısında bulunurken, Etiyopya bu yaklaşımı reddediyor.
Öte yandan Washington, geçtiğimiz Cuma günü ABD’li diplomat Jeffrey D. Feltman’ı ABD'nin Afrika Kıtası Özel Temsilcisi olarak seçildiğini duyurdu. ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken tarafından yapılan açıklamada, Feltman'ın Etiyopya ile Sudan arasındaki gerilimi ve Nahda Barajı'nın yapımından kaynaklanan gerginliği sona erdirmek için uluslararası çabalara öncülük edeceği belirtildi.
Kahire’nin Afrika ülkelerindeki yoğun diplomatik temasları çerçevesinde Mısır’ın Moroni (Komorlar) Büyükelçisi Muhammed Ebu el-Vefa, aralarında Komorlar Dışişleri ve Uluslararası İş birliği Bakanı Zahir Zulkemal ve İçişleri Bakanı Muhammed Davud’un da yer aldığı bir dizi yetkili ile bir araya geldi. Görüşmelerle ilgili olarak Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Mısır ve Komorlar arasında her alandaki ilişkileri güçlendirmenin ve geliştirmenin yollarının ele alındığı belirtildi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı açıklamasında ayrıca Moroni’deki yetkililerin, Mısır’a özellikle kadroların yeteneklerini geliştirme alanında verdiği destekten ve Komorlar’dan öğrencilerin Mısır üniversitelerinde eğitim almaları için sağlanan burslardan ötürü teşekkür ettikleri aktarıldı.
Öte yandan Mısır'ın Gitega (Burundi) Büyükelçisi Yasir el-Atvi, Burundi Cumhurbaşkanı Evariste Ndayishimiye’nin geçtiğimiz ay Mısır’a yaptığı resmi ziyaret sırasında Mısırlı mevkidaşı Abdulfettah es-Sisi ile yaptığı görüşmede iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi yönündeki fikir birliği çerçevesinde Burundi Savunma Bakanı ile iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmenin ve ilerletmenin yollarını görüştü.
Aynı şekilde Mısır’ın Yamusukro (Fildişi Sahili) Büyükelçisi Vail Bedevi, Fildişi Sahili Dijital Ekonomi, Telekomünikasyon ve İnovasyon Bakanı Roger Felix Adom ile bir araya geldi. Büyükelçi Bedevi görüşme sırasında, Mısır'ın önümüzdeki dönemde bilgi ve iletişim teknolojisi alanında Fildişi Sahili ile iş birliğini güçlendirmeye devam etmek istediğini vurguladı.



Kuzey Kore iki "yeni" hava savunma füzesini test etti

Kuzey Kore lideri Kim Jong Un stratejik seyir füzesi testini izliyor (Arşiv-AFP)
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un stratejik seyir füzesi testini izliyor (Arşiv-AFP)
TT

Kuzey Kore iki "yeni" hava savunma füzesini test etti

Kuzey Kore lideri Kim Jong Un stratejik seyir füzesi testini izliyor (Arşiv-AFP)
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un stratejik seyir füzesi testini izliyor (Arşiv-AFP)

Kuzey Kore, resmi medya organlarının bugün çıkan haberlere göre lider Kim Jong Un'un gözetiminde fırlatılan iki "yeni" hava savunma füzesini test etti. Pyongyang, Seul'ü sınırlarında huzursuzluk çıkarmakla suçladı.

fjuj
Kuzey Kore hükümeti tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, dün belirtilmeyen bir yerde yapılan hava savunma füzesi testi görülüyor (AP)

Kuzey Kore Merkez Haber Ajansı (KCNA), dün gerçekleştirilen fırlatma testinin, iki füze sisteminin “üstün savaş kabiliyetine” sahip olduğunu gösterdiğini bildirdi.

rtbtr
Kuzey Kore'nin resmi haber ajansının yayınladığı bir fotoğrafta, Kim Jong Un'un katıldığı hava savunma füzesi testleri görülüyor (Reuters)

 


Emine Erdoğan, Melania Trump'a Gazze'deki çocuklar için mektup: Siz de bir mektup gönderin

Donald ve Melania Trump, 2019 yılının kasım ayında Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ı Beyaz Saray'da ağırladı (Reuters)
Donald ve Melania Trump, 2019 yılının kasım ayında Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ı Beyaz Saray'da ağırladı (Reuters)
TT

Emine Erdoğan, Melania Trump'a Gazze'deki çocuklar için mektup: Siz de bir mektup gönderin

Donald ve Melania Trump, 2019 yılının kasım ayında Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ı Beyaz Saray'da ağırladı (Reuters)
Donald ve Melania Trump, 2019 yılının kasım ayında Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ı Beyaz Saray'da ağırladı (Reuters)

Türkiye'nin First Lady'si Emine Erdoğan dün, ABD’nin First Lady'si Melania Trump'a, Ukrayna'daki çocuklar için yaptığına benzer şekilde Gazze Şeridi'ndeki Filistinli çocuklarla ilgili olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya bir mektup göndermesi çağrısında bulundu.

Geçtiğimiz hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Alaska'yı ziyaret ettiğinde, ABD Başkanı Donald Trump konuğuna eşi tarafından Ukrayna için yazılan bir ‘barış mektubunu’ iletti.

Türkiye Cumhurbaşkanlığı tarafından yayınlanan ve Melania Trump'a hitaben yazılan mektupta Emine Erdoğan, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın saldırıları sonrasında İsrail ordusu tarafından yürütülen savaş ve abluka altında yaşayan Gazze halkına da aynı ‘hassasiyetin’ gösterilmesini istedi.

Fransız Haber Ajansı AFP'nin aktardığına göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan mektubunda şu ifadelere yer verdi:

“Savaşta hayatını kaybeden 648 Ukraynalı çocuk için gösterdiğiniz bu önemli hassasiyetinizi daha da güçlü bir şekilde, 2 sene içerisinde 18 bini çocuk olan 62 bin masum sivilin zalimce katledildiği Gazze için de göstereceğinize inanıyorum.

Gazze'deki insani krizin durdurulmasına yönelik güçlü çağrınızı içeren bir mektubu da, İsrail Başbakanı Netanyahu'ya göndermeniz son derece anlamlı olacaktır.

Gazze adına sizden gelecek bir çağrının, Filistin halkına tarihi bir sorumluluğun da ifası olacağı kanaatindeyim.

Bir anne, bir kadın ve bir insan olarak, mektubunuzda ifade ettiğiniz duyguları içtenlikle paylaşıyorum ve aynı umudu, barış ve huzur için özlem duyan Gazze'deki çocuklara da vereceğinizi umuyorum.”

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) cuma günü Gazze'de resmi olarak kıtlık ilan ederken Netanyahu, bunu ‘tamamen yalan’ olarak nitelendirdi.


Trump'ın rehineler hakkındaki açıklamaları, Gazze'de ateşkes sağlanması yönündeki arabuluculuk çabalarına katkı sağlayacak mı?

Gazze Şeridi'nin orta kesiminde insani yardım çantaları taşıyan Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde insani yardım çantaları taşıyan Filistinliler (AFP)
TT

Trump'ın rehineler hakkındaki açıklamaları, Gazze'de ateşkes sağlanması yönündeki arabuluculuk çabalarına katkı sağlayacak mı?

Gazze Şeridi'nin orta kesiminde insani yardım çantaları taşıyan Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde insani yardım çantaları taşıyan Filistinliler (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze Şeridi'ndeki durumu yeniden gündeme getirerek iki rehinenin hayatını kaybettiğini söyledi ve Gazze Şeridi'nin tamamının işgalini açıkça reddetmeden kalan rehinelerin serbest bırakılmasını talep etti. Bu arada, arabulucular tarafından sunulan yeni önerinin İsrail tarafından yanıtlanması veya İsrail'in görüşmelere katılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, bir hafta önce ortaya atılan 60 günlük ateşkes önerisini açıkça desteklemeyen ABD'nin açıklamasının, arabulucuların devam eden çabalarını desteklemeye yardımcı olmayacağına inanıyor. Uzmanlar, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ekibinin, askeri operasyonun baskısıyla paralel olarak yakında müzakerelere katılacağını düşünüyor. Bu da bir anlaşmaya varmanın Hamas'ın taviz vermesi veya yeni bir çöküşe bağlı olacağı anlamına geliyor.

İsrail gazetesi Maariv dün, Trump'ın hayatta olan rehinelerin sayısı hakkındaki açıklamalarının ‘aileleri sarsmış’ olduğunu ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu müzakere seçeneğine geri dönmeye itebileceğini bildirdi.

Beyaz Saray'da basın mensuplarına konuşan Trump, ocak ve mart ayları arasında yapılan son ateşkes anlaşması sırasında rehinelerin serbest bırakılmasından övgüyle bahsetti ve son grup rehinelerin evlerine dönmesi için sarfedilen çabaları anlattı. Trump, “Şu anda 20 rehine var. Ancak ikisi artık hayatta olmadığı için bu sayı 20’den az olabilir” ifadelerini kullandı. Trump, açıklamasında 20'den az rehinenin hayatta olduğu iddiasını ayrıntılı olarak açıklamadı ve “Rehineleri serbest bırakmak için elimizden geleni yapıyoruz, bu kolay değil” dedi.

Hamas'ın rehineleri alıkoyması ve müzakerelere atıfta bulunan Trump, “Bu durum sona ermeli... Bu şantajdır ve sona ermelidir” şeklinde konuştu. Trump'a, rehinelerin aileleri buna karşı çıkmasına ve çocuklarının ölüm cezasına çarptırılmasından korkmasına rağmen, ABD'nin İsrail'in Gazze şehrini ele geçirme kararını neden desteklediği sorulduğunda, “Hepsi değil” diye cevap verdi ve rehinelerin akrabalarının bir kısmının genişletilmiş Gazze operasyonunu desteklediğini ima etti.

İsrail Kanal 12 televizyonu, bilgi sahibi kaynaklara dayanarak, rehinelerin serbest bırakılmasının, özellikle Trump'ın hayatta kalan rehinelerin sayısının az olduğuna dair açıklamaları ışığında, mevcut durumlarının ciddiyeti nedeniyle acil olduğunu bildirdi. İsrail'in rehinelerden sorumlu hükümet yetkilisi Gal Hirsch, “Elimizdeki bilgilere göre, hayatta olan rehinelerin sayısında herhangi bir değişiklik yok. Rehinelerin 20'si hayatta, 2'si ciddi tehlike altında ve 28'i öldü” şeklinde bir açıklama yaptı.

Bu gelişmeler, Netanyahu'nun Gazze'de savaşan askeri birlikleri teftişi sırasında, ordunun Gazze şehrini kontrol altına alma ve Hamas'ı ‘yenme’ planlarını onayladığını ve tüm rehinelerin serbest bırakılması ve savaşın ‘İsrail'in kabul edebileceği şartlarda’ sona erdirilmesi için derhal müzakerelerin başlatılmasını emrettiğini açıklamasından bir gün sonra geldi.

dfvgth
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'ye düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

İsrail-Filistin ilişkilerinde uzmanlaşmış siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, Trump'ın Netanyahu'yu ateş altında müzakerelere zorlayarak Hamas'ı daha fazla taviz vermeye ve müzakere koşullarını kendi lehine iyileştirmeye zorlamak ya da yaklaşan askeri operasyonu meşrulaştırmak istediğini düşünüyor. Fehmi, Mısırlı arabulucunun her halükârda saldırıların geçici olarak durdurulması veya savaşın sona erdirilmesi için bir uzlaşma sağlanması amacıyla temaslarını sürdüreceğini belirtti.

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Trump'ın açıklamalarının kaçamak olduğunu ve bir yandan rehinelerin ailelerinin duygularına hitap ederken, diğer yandan Netanyahu'nun Gazze Şeridi'nin işgalini hızlandırmasını desteklediğini düşünüyor. Bu açıklamaların arabulucuların çabalarını desteklemediğini vurgulayan Nazzal, İsrail'in operasyonun başlamasını onaylamasının şaka ya da müzakere taktiği değil, uygulanacak ciddi bir tutum olduğunu ifade etti.

Bu değerlendirmeler, İsrail Kanal 12 televizyonunun cuma günü yayınladığı, ‘anlaşma görüşmelerinin tarihi ve yerini koordine etmek için müzakerelerin sürdüğü ve İsrail heyetinin önümüzdeki günlerde ayrılması beklendiği’ yönündeki haberinin ardından geldi.

Kanal 12, bir kaynağın ‘İsrail ile Hamas arasındaki teklifte önemli bir fark bulunmadığını ve bir anlaşmaya varılabileceğini, ancak kararın Netanyahu'nun elinde olduğunu’ söylediğini aktardı. Kanal 12, Gazze şehrine yönelik yeni saldırının, saldırı için gerekli yedek kuvvetlerin çağrılmasından yaklaşık iki hafta sonra, eylül ayı ortasında başlayacağını belirtti.

Axios internet sitesi, üst düzey bir İsrailli yetkilinin şu sözlerini aktardı: “Müzakerelerin yeri belirlendiğinde, Başbakan tüm rehineler -hayatta olanlar ve ölenler- için müzakere etmek ve İsrail'in şartlarına göre savaşı sona erdirmek üzere bir İsrail heyetinin gönderilmesini emredecek.”

Bazı yetkililerin defalarca dile getirdiği İsrail'in şartları, Hamas'ın geçtiğimiz pazartesi günü kabul ettiği kısmi teklife resmi bir yanıt gelmemesiyle birlikte ortaya çıktı. Teklif, 60 günlük ateşkesin ilk aşaması kapsamında Gazze Şeridi'nde tutulan 10 rehinenin serbest bırakılmasını ve 18 cesedin teslim edilmesini öngörüyor. Geriye kalan rehineler ise daha kapsamlı bir çözüm için yürütülen müzakerelere paralel olarak ikinci aşamada serbest bırakılacak. Ancak İsrail, tüm rehinelerin aynı anda serbest bırakılması konusunda ısrar ediyor.

xcdfgth
Gazze şehrindeki bir aşevinin önünde boş kaplarla pirinç pilavı almayı bekleyen Filistinli çocuklar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi, cuma günü televizyonda yaptığı açıklamada, hareketin tüm Filistinli mahkumların ve İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasına yol açacak kapsamlı bir anlaşma imzalamaya hazır olduğunu, ancak Netanyahu'nun “müzakereleri kasten engellediğini ve savaşı sona erdirmek yerine sürdürmeye çalıştığını, arabuluculara yanıt vermediğini ve çelişkili açıklamalarla kaçtığını” söyledi. Hamas'ın savaşı sona erdirmeye, Filistinli mahkumları ve İsrailli rehineleri serbest bırakmaya ve tamamen Filistinli bir vizyonla yardım ve yeniden yapılanmanın sağlanmasına yol açan herhangi bir formüle karşı çıkmadığını vurguladı.

Fehmi, İsrail'in Hamas'a yönelik askeri operasyonun baskısı altında dayatmak istediği yeni koşullarla ve ABD'nin İsrail'e bunları uygulaması için yeşil ışık yakması nedeniyle Tel Aviv’in müzakerelere katılmasını bekliyor. Bu senaryo göz önüne alındığında, müzakerelerin bir anlaşmaya varacağı söylenemez.

Nazzal, İsrail'in Hamas'ın silahsızlandırılması da dahil olmak üzere sadece kendi koşullarını görüşmek için heyetini göndereceğini ve ardından Hamas'ın beklenen reddiyle zaman kaybedeceğini düşünüyor. Nazzal, anlaşma veya uzlaşma ihtimalinin ufukta görünmediğini, aksine tüm işaretlerin askeri operasyona işaret ettiğini, müzakerelerin müzakere için yapılmasının hiçbir sonuç vermeyeceğini vurguladı.