Husiler liderlerinin vaazları için camilere dev ekranlar kurdu

Geçtiğimiz ay Sana’daki bir caminin avlusunda toplanan silahlı Husi milisleri. (EPA)
Geçtiğimiz ay Sana’daki bir caminin avlusunda toplanan silahlı Husi milisleri. (EPA)
TT

Husiler liderlerinin vaazları için camilere dev ekranlar kurdu

Geçtiğimiz ay Sana’daki bir caminin avlusunda toplanan silahlı Husi milisleri. (EPA)
Geçtiğimiz ay Sana’daki bir caminin avlusunda toplanan silahlı Husi milisleri. (EPA)

Husi milislerinin başta başkent olmak üzere Yemen şehirlerindeki camilerin ve ibadethanelerin kutsallığına yönelik saldırılarında Ramazan Ayı’nın başından bu yana ciddi bir şekilde artış gözlemlendi. Sana’daki yerel kaynaklar tarafından verilen bilgilere göre baskı uygulamaları, camilerde ibadet edenleri engelleme ve Husi liderlerinin vaazlarını dinlemeye zorlama gibi tacizlerle eş zamanlı olarak hız kazandı.
Kaynaklar Husi grubun geçtiğimiz günlerde Sana’daki 28 caminin içerisine dev ekranlar yerleştirdiğini bildirdiler. Teravih namazlarının kaldırılmasının ardından ibadet edenlerin akşam namazlarından sonra camilerde kalmaya zorlayandığı ve dev ekranlardan Husi liderlerinin vaazlarının dinletildiği kaydedildi.
Kaynaklar ayrıca Husilerin lideri Muhammed Ali el-Husi’nin emriyle silahlı milislerin Sana ve diğer şehirlerdeki camilere baskın düzenlediğini ve buralarda ibadet edilmesini engellemeye devam ettiklerini aktardı.
Gözlemciler, milislerin, camilerde vatandaşların Teravih namazlarını ve diğer ibadetleri engelleme girişimlerinin açık bir kışkırtma olduğu görüşünde.
Husi lideri Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, Teravih namazının bidat olduğunu savundu.
Husi liderinin Teravih namazını bidat olarak tanımlamasının, geçtiğimiz günlerde silahlı milislerin Sana ve Husi kontrolü altındaki diğer bölgelerdeki bazı camilere düzenledikleri saldırılar bağlamında geldiği vurgulandı.
Görgü tanıkları Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte, milislerin, Sana kırsalındakiSanhan ilçesine bağlı Amad köyündeki Nur Camii’ne baskın düzenleyerek vatandaşların Teravih namazı kılmalarını engellediğini belirtti. Ayrıca milislerin Sana’nın doğusundaki Misik mahallesindeki Hamza bin Abdulmuttalib Camii’ne düzenledikleri baskının görüntü ve videolarının da sosyal medya platformlarında dolaştığı bilgisi verildi. Söz konusu videolarda cami imamının Teravih namazını kıldırmasına izin verilmediği anların görüntüleri yer alıyor.
Aktarılan bilgilerde ayrıca grubun Taiz Caddesi’ndeki Ebu Zer el-Gifari Camii’ne baskın düzenlediği ve akşam namazının ardından silahlı unsurların camiye girerek Teravih namazının kılınmasını engellediği kaydedildi.
Bazı kaynaklar, Ramazan Ayının başında Husi grup liderinin başkent, başkentin kırsal kesimleri ve Yemen’in diğer 7 kentindeki camilerde sohbet meclisleri kurarak gençlerin savaş cephelerine katılmalarını sağlama noktasında vaiz ve imamları teşvik eden genelgeler yayımladığını belirttiler.
Husilerin söz konusu meclislerin ibadete ayrılmış yerlere kurmadaki amaçlarının grup liderinin konuşmalarının yanı sıra Hüseyin el-Husi’nin mezhep konferanslarını bu noktalardan sergilemek olduğu vurgulandı.
Yemen Hükümeti birkaç gün önce başta El-Ezher, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Kıdemli Alimler Konseyi başta olmak üzere tüm İslam dünyasını, insan hakları örgütlerini, din adamlarını, ilmi ve dini toplulukları ve birlikleri, İran destekli Husilerin kontrolü altındaki bölgelerde yaşayanlara ve camilere yönelik saldırılarını kınamaya çağırdı.
Yapılan açıklamada grubun ibadet edenlerin Teravih namazını kılmasını engellediği ve camileri kendi fikirlerini dayattıkları dersler düzenleyerek seferberlik alanlarına çevirdikleri vurgulandı.
Söz konusu çağrı Yemen Vakıflar ve Rehberlik Bakanlığı tarafından, son zamanlarda Sana’da ve diğer bölgelerde camilere ve ibadet edenlere yönelik Husi saldırılarının artmasının ardından geldi. Husi grubunun camileri seferberlik alanlarına dönüştürmede ısrar ederek ideolojilerine karşı çıkanların ibadetlerini engellediğine dikkat çekildi.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, Yemenlilerin önemli bir kısmının birçok kenti silah zoruyla yağmalayan ve vatandaşların evlerinde ibadet etmesini yasaklayan İran destekli Husi milislerin artan saldırı ve taciz eylemlerinden mustarip olduğu belirtildi. Grubun kısıtlamalar ve taciz yoluyla kırsal kesimlerde ve bazı şehirlerde teravih namazının kılınmasını engellediği, Müslümanların itikaf ve gece namazları ibadetlerini yerine getirme hakkının elinden aldığı ve hafızlık merkezlerinin kapattıldığı ifade edildi.
Bakanlık açıklamada ayrıca ırkçı olarak nitelendirdiği Husi milislerini, Yemenlilerin saf İslami inancına aykırı batıl inanç ve ideolojilerini dayatmak için silah zoruyla müdahalelerde bulunmakla suçladı. Bunun yanı sıra grubun, kutsallığına rağmen camileri de hedef alarak saldırılarını ve ihlallerini sürdürdüğü, buraları fikirlerini dayatma, eğlence ve dans sahaları, silah depoları olarak kullanmalarının yanı sıra patlayıcılar, düşünce ve inançlarına karşı gelenler için gözaltı merkezlerine çevirdikleri ifade edildi.
El-Ezher, söz konusu uygulamaların İslam dinin ilkelerine aykırı olduğunu vurgulayarak Yemen camilerinde silah zoruyla Teravih namazlarının engellenmesini kınadığını duyurdu.
El-Ezher’in açıklamasında ayrıca yapılan eylemler, ibadet yerlerinin korunmasını, inanç özgürlüğüne saygı duyulmasını ve ibadet hakkının güvence altına alınmasını sağlayan tüm uluslararası sözleşmelere aykırı olarak değerlendirildi.
Yemen medyasında yer alan haberlerde de Husi milislerinin Ramazan Ayı’nın kutsallığına bakmadan ve dini ilkelere saygı göstermeden bazı camilerde Teravih namazlarını silah zoruyla engelleme faaliyetleri yürüttüğü aktarıldı.



Ürdün ve Almanya, Gazze'ye konuşlandırılacak uluslararası gücün BM Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmesi gerektiğini açıkladı

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi (solda), Manama'da düzenlenen panelin başlangıcında Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile sohbet ediyor. (DPA)
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi (solda), Manama'da düzenlenen panelin başlangıcında Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile sohbet ediyor. (DPA)
TT

Ürdün ve Almanya, Gazze'ye konuşlandırılacak uluslararası gücün BM Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmesi gerektiğini açıkladı

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi (solda), Manama'da düzenlenen panelin başlangıcında Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile sohbet ediyor. (DPA)
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi (solda), Manama'da düzenlenen panelin başlangıcında Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile sohbet ediyor. (DPA)

Ürdün ve Almanya bugün, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes planı kapsamında Gazze Şeridi'ne konuşlandırılacak uluslararası gücün Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmesi gerektiğini açıkladı.

ABD Başkanı’nın önerisi, 10 Ekim'de Gazze Şeridi'nde ateşkesin başlamasına yol açtı. Trump'ın 20 maddelik planı, daha sonraki aşamada Gazze Şeridi'nde ‘konuşlandırılacak geçici bir uluslararası istikrar gücü’ kurulmasını ve bu gücün Gazze Şeridi'nde ‘mutabık kalınan Filistin polis gücüne eğitim ve destek sağlamasını’ öngörüyor.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi, “Hepimiz, istikrar gücünün görevini etkili bir şekilde yerine getirebilmesi için BM Güvenlik Konseyi'nden yetki alması gerektiği konusunda hemfikiriz” dedi.

Safadi, Ürdün'ün bu güce asker göndermeyeceğini vurgulayarak, Amman'ın ateşkes anlaşmasının uygulanmasını izlemek için ABD tarafından İsrail'in güneyinde kurulan merkeze katıldığını bildirdi.

Safadi, Bahreyn'in başkenti Manama'da düzenlenen Manama Diyalog Forumu sırasında Alman mevkidaşı Johann Wadephul ile birlikte yaptığı açıklamada, Berlin'in Gazze Şeridi'ndeki uluslararası güce BM'den yetki verilmesini desteklediğini belirtti.

Wadephul, gücün ‘uluslararası hukukta açık bir desteğe ihtiyaç duyacağını’ belirterek, bunun ‘Gazze Şeridi'ne asker göndermeye istekli olabilecek ülkeler ve Filistinliler için büyük önem taşıdığını’ kabul etti. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Almanya da bu güç için açık bir yetki verilmesini istiyor.

Ekim ayı sonunda Kahire'de yapılan toplantının ardından, El Fetih ve Hamas liderliğindeki Filistinli gruplar, ‘ateşkesi izlemek için kurulacak geçici uluslararası güçle ilgili BM kararının alınmasının önemini’ vurguladılar. Ancak, uluslararası güç konuşlandırma planı bazı eleştirilerle karşılandı. BM uzmanları geçen ay, bu gücün ‘Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkına aykırı olarak, İsrail işgalinin yerine ABD liderliğindeki bir işgal getireceği’ uyarısında bulundu.

BM barış güçleri, BM Güvenlik Konseyi'nin kararları uyarınca Güney Lübnan ve Suriye'nin Golan Tepeleri gibi Ortadoğu'nun bazı bölgelerinde konuşlandırılmış durumda.


Gazze Sağlık Bakanlığı: İsrail'in teslim ettiği cesetlerin çoğunun "erimiş veya kemik" olduğu belirtildi

Nasır Tıp Merkezi'ndeki bir çalışan, İsrail tarafından tutulan ve Han Yunus'a varışlarında esir değişim anlaşması kapsamında teslim edilen otuz Filistinli esirin cesedinden birinin ceset torbasının yanında dinleniyor (AFP)
Nasır Tıp Merkezi'ndeki bir çalışan, İsrail tarafından tutulan ve Han Yunus'a varışlarında esir değişim anlaşması kapsamında teslim edilen otuz Filistinli esirin cesedinden birinin ceset torbasının yanında dinleniyor (AFP)
TT

Gazze Sağlık Bakanlığı: İsrail'in teslim ettiği cesetlerin çoğunun "erimiş veya kemik" olduğu belirtildi

Nasır Tıp Merkezi'ndeki bir çalışan, İsrail tarafından tutulan ve Han Yunus'a varışlarında esir değişim anlaşması kapsamında teslim edilen otuz Filistinli esirin cesedinden birinin ceset torbasının yanında dinleniyor (AFP)
Nasır Tıp Merkezi'ndeki bir çalışan, İsrail tarafından tutulan ve Han Yunus'a varışlarında esir değişim anlaşması kapsamında teslim edilen otuz Filistinli esirin cesedinden birinin ceset torbasının yanında dinleniyor (AFP)

Gazze Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Münir el-Berş, "Dün teslim alınan otuz şehidin naaşları, serbest bırakılan gruplar arasında en ağır olanları" olduğunu vurguladı.

El-Berş bugün yaptığı açıklamada, "Cesetlerin çoğunun sadece kemiklerden oluştuğunu, bazılarının ise işkence ve kuma gömülme nedeniyle tanınmaz bir şekilde ve yüzlerinin tanınmaz hale geldiğini" söyledi. "İşgal güçleri, sahiplerine işkence edip infaz ettikten sonra bu cesetleri gömdüler ve daha sonra teslim edilmek üzere morglara götürdüler. Bu da yüzlerinin kaybolmasına ve çoğunun tamamen erimesine neden oldu" diyen el-Berş, "Bazı cesetlerin üzerinde giysi ve ayakkabı olduğunu, ancak bunların da belirsiz olduğunu, ailelerin bunları kullanarak onları teşhis edebileceğini" kaydetti.

El-Berş, "cesetlerin silah ateşi, işkence ve tankların altında ezilme nedeniyle parçalandığını" ifade etti. Yeni cenazelere de daha önce uygulanan prosedürlerin uygulanacağını ve ailelere cenazeleri görme fırsatı verileceğini belirtti.

"Gazze'deki ateşkesten bu yana serbest bırakılan 255 cenazeden 75'inin aileleri tarafından teşhis edildiğini, 120 kimliği belirlenemeyen şehidin ise defnedildiğini" söyledi.

  İsrail'in elinde bulunan ve esir değişim anlaşması kapsamında serbest bırakılan 30 Filistinli tutsağın ceset torbaları Han Yunus'a ulaşırken, Nasır Tıp Merkezi personeli ceset torbalarını çıkarıyor (AFP).İsrail'in elinde bulunan ve esir değişim anlaşması kapsamında serbest bırakılan 30 Filistinli tutsağın ceset torbaları Han Yunus'a ulaşırken, Nasır Tıp Merkezi personeli ceset torbalarını çıkarıyor (AFP).

İsrail ordusu, Hamas ile 11 Ekim'de varılan esir takası anlaşması kapsamında dün 30 Filistinlinin cenazesini teslim etti.

Benzer bir gelişmede, Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail ateşi sonucu iki Filistinli hayatını kaybetti, bir kişi de yaralandı. Nuseyrat'taki el-Avde Hastanesi bugün yaptığı açıklamada, son 24 saat içinde el-Zehra kasabası sakinleri tarafından kurtarılan bir şehidin cenazesinin yanı sıra, Gazze Şeridi'nin merkezindeki el-Bureyc mülteci kampının doğusunda İsrail ateşiyle yaralanan bir Filistinlinin de kendilerine ulaştığını bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Filistin Haber Ajansından (WAFA) aktardığına göre Gazze Şehri'nin doğusundaki Şucaiyye Mahallesi'nde dün işgalcilerin kurşunlarıyla yaralanan bir vatandaş şehit oldu.


Gazze soykırımının kayıpları: Belki de sonsuza dek meçhul bir kader

Filistinliler, Gazze'deki İsrail bombardımanı sonucu yıkılan Susi Kulesi'nin enkazı arasında arama yapıyor, 6 Eylül 2025 (AFP)
Filistinliler, Gazze'deki İsrail bombardımanı sonucu yıkılan Susi Kulesi'nin enkazı arasında arama yapıyor, 6 Eylül 2025 (AFP)
TT

Gazze soykırımının kayıpları: Belki de sonsuza dek meçhul bir kader

Filistinliler, Gazze'deki İsrail bombardımanı sonucu yıkılan Susi Kulesi'nin enkazı arasında arama yapıyor, 6 Eylül 2025 (AFP)
Filistinliler, Gazze'deki İsrail bombardımanı sonucu yıkılan Susi Kulesi'nin enkazı arasında arama yapıyor, 6 Eylül 2025 (AFP)

Salim er-Rayes

Um Nebil Matar ve altı çocuğu, yaklaşık iki yıldır Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un batısında, el-Mavasi bölgesinde bir çadırda yaşıyor. Akıbetleri bilinmeyen eşi ve kızı bir buçuk yıl önce ortadan kaybolduktan sonra, bulabildiği her türlü maddi veya gıda yardımıyla onlara bakıyor. Cemal Matar'ın ailesi (eşi), İsrail'in şehre yönelik yoğun bombardımanı ve tüm sakinler için tahliye emri vermesi nedeniyle Ekim/Kasım 2023'te Gazze şehrinden Gazze Şeridi'nin güneyine göç etmek zorunda kalmıştı. Bombardıman ve ateş altında, evlerini ve eşyalarını geride bırakıp kaçmak zorunda kaldılar.

Soykırımdan önce evleri ve istikrarlı bir hayatları olan aile, çadırda yaşamayı kabullenemedi. Kocası, geride bıraktığı evinin akıbeti konusunda sürekli endişe duyuyor ve eski hayatına geri dönmeyi bekliyordu. Nisan 2024'te, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik imha savaşı ve bombardımanları devam ederken, İran İsrail'e yüzlerce füze fırlattı ve bunların bir kısmı Gazze civarına düştü. Daha da önemlisi, Gazzeliler arasında evlerini bırakmak zorunda kalan bir grup insanın, sakinlerin geri dönmesini veya serbestçe hareket etmesini engelleyen zorlu bir engel haline gelen Netzarim Koridoru’nu aşarak kuzey Gazze'ye dönmeyi başardığı söylentileri yayıldı.

39 yaşındaki Cemal de yoluna devam etmeye ve Gazze'ye dönmeyi denemeye karar verdi. 12 yaşındaki kızı da ona eşlik ediyordu. Kendisiyle telefonla iletişimde kalan eşi, Nuseyrat Mülteci Kampı’nın kuzeyinden geçtiğini ve geceleri tarım arazileri, binalar ve yıkılmış evlerin arasından kuzeye doğru ilerlediğini söyledi. Yolculuğu boyunca eşi, yerini bildirmek için ara sıra kendisiyle iletişime geçiyordu. Um Nebil “En son beni aradığında, Gazze şehrinin güneyindeki Netzarim bölgesinde bulunan el-Zehra'daki Adalet Sarayı'na ulaştığını söylemişti, sonra ortadan kayboldu. Beni geri aramadı veya telefonlarıma cevap vermedi ve bugüne kadar akıbetinin ne olduğunu bilmiyorum” diyor.

Başlangıçta iletişim kopunca, telefon hatlarının kötü olduğuna veya belki de telefonunu şarj edemediğine kendini inandırmaya çalıştı. Ardından kocası ve kızıyla karşılaşmış olabilecekleri umuduyla, Gazze şehrinden kaçmamış akrabalarıyla iletişime geçti, ancak nafile. Daha sonra tüm hastaneleri gezerek onları aramaya başladı. Onları aramaları için birkaç akrabasıyla iletişime geçti, ancak korkularını giderecek hiçbir sonuca veya bilgiye ulaşamadı. Hatta Netzarim hattı boyunca konuşlanmış İsrail güçleri tarafından tutuklanmış olabileceğinden korkarak, eşine ulaşamadığını bildirmek için Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile iletişime geçti. Yine de akıbetleri hakkında hiçbir bilgi alamadı.

Başlangıçta iletişim kopunca, telefon hatlarının kötü olduğuna veya belki de telefonunu şarj edemediğine kendini inandırmaya çalıştı. Ardından kocası ve kızıyla karşılaşmış olabilecekleri umuduyla, Gazze şehrinden kaçmamış akrabalarıyla iletişime geçti, ancak nafile

Hayatına bu şekilde devam etti ve dokuz aydan fazla bir süre boyunca altı çocuğuna, İsrail ordusu Ocak 2025'in sonlarında bölgeden çekilene kadar tek başına baktı. Ordu çekildikten sonra Filistinlilerin Gazze Şeridi'nin kuzeyine dönmelerine izin verildi. Um Nebil de döndü ve doğruca kocası ve kızı ile ilgili herhangi bir ipucu bulmak için Adalet Sarayı çevresindeki bölgeye yöneldi. Um Nebil; “Her yer harap olmuştu. Binalar ve evler yıkılmış ve terk edilmişti. Korkunçtu. Cesetler, giysiler ve hatta insan kemiklerine dair hiçbir iz yoktu. Ordu onları tutukladı mı, öldürdü mü yoksa cesetleri hayvanlar tarafından yendiği için kayboldu mu bilmiyorum” diyor. Ondan sonra mahallelerine gitti ve evi ile çevresini aradı, ancak yine de yaşadıklarına veya öldüklerine dair hiçbir bilgi veya kanıt bulamadı.

İmha savaşı sırasında aile üyelerini kaybeden tek kişi Um Nebil değil. Vatandaşlar, her yaştan ve kesimden yaklaşık 10 bin Filistinli hakkında kayıp ihbarında bulundu. Yüzlercesinin cesedi, yıkılan evlerin enkazı altında gömülü durumda. Daha da endişe verici olanı, çeşitli bölgelerde öldürülenlerin cesetlerinin hayvanlar ve kuşlar tarafından parçalanmış veya İsrail ordusu tarafından kimlikleri hakkında herhangi bir belge olmadan veya bildirim yapılmadan toplu mezarlara gömülmüş olması.

 Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyinde Mısır sınırındaki Refah'ta mülteciler için kurulan bir kampta yürüyor (AFP)Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyinde Mısır sınırındaki Refah'ta mülteciler için kurulan bir kampta yürüyor (AFP)

Kimliği belirsiz cesetler

Hamas ve İsrail arasında daha önce yapılan müzakereler sırasında varılan rehine ve cenaze takası kapsamında, iki taraf, ABD'nin himayesinde ve Mısır, Katar ve Türkiye'nin arabuluculuğunda, 11 Ekim'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması uyarınca rehine takası konusunda anlaşmıştı. İsrail, Filistinli direniş grupları tarafından tutulan 16 rehinenin cenazesini teslim alırken, 195 Filistinlinin cenazesini kimliklerini belirten herhangi bir bilgi vermeden teslim etti.

Filistinli tutukluların cenazeleri, Uluslararası Kızılhaç Komitesi aracılığıyla Gazze'deki Sağlık Bakanlığı'na ulaştırıldı. Bakanlık, Han Yunus'taki Nasır Tıp Kompleksi’nde, ailelerin cenazeleri defin işleminden önce inceleyip teşhis edebilmeleri için özel bir alan hazırladı. Aileler yalnızca 57 kurbanın kimliğini tespit edebildi. Onlarca kişinin ise yüzleri tanınmaz hale geldiği için kimlikleri tespit edilemedi; bazılarında işkence izleri vardı, asılmış olduklarına veya ellerinin ve ayaklarının bağlı olduğuna dair işaretler görülüyordu. DNA testi yapma imkanı olmadığı için Bakanlık, kimliği belirlenemeyen cenazelerin defnedilmesi için Deyr el-Belah'ın güneyinde bir mezarlık tahsis etmek zorunda kaldı.

Aileler kaybolan fertlerini aramak için her yeri dolaşmaya devam ederken, soykırım kurbanları için ayrılan mezarlığa, kimliği belirsiz 54 ceset defnedildi. Bu mezarlığa onlarca kimliği belirsiz kurban ilk kez gömülmüyor. Savaş sırasında İsrail, uluslararası insancıl hukuk ve sözleşmeleri ihlal ederek iki ayrı kamyon dolusu cenaze teslim etti. Aileler, Han Yunus'taki toplu mezarlara gömüldükleri için sevdiklerini teşhis edemediler. Um Nebil, “Ordu tarafından teslim edilen cenazeler olduğu haberini her aldığımda, eşimi ve kızımı aramaya gidiyorum. Akıbetlerine dair herhangi bir güvenilir bilgi arıyorum. Çocuklarım bana babalarını ve kız kardeşlerini soruyor ama ne onları ne de beni rahatlatacak bir cevabım yok” diyor.

Daha güvenli bölgelere taşınmaya, evlerine geri dönmeye veya insani yardım almaya çalışırken sevdiklerini kaybeden ailelerin hepsi bu durumda. Yardım almaya çalışan onlarca kişi öldürüldü veya tutuklandı ve yaşayıp yaşamadıkları, akıbetlerinin ne olduğu hakkında kesin bir bilgi yok. Kayıp olarak listeleniyorlar. Gazze Şeridi'nin kuzeybatısındaki İsrail Zikim Sınır Kapısı’ndan giren tırlardan yardım almaya giden 34 yaşındaki Memduh Abdulvahid, oraya her gittiğinde onlarca gencin İsrail ordusunun ateşiyle öldürüldüğüne tanık olduğunu ve cesetlerini kimsenin alamadığını söylüyor.

 İsrail'in Gazze sınırının İsrail tarafında askeri araçlar tatbikat yapıyor, 23 Eylül 2025 (Reuters)İsrail'in Gazze sınırının İsrail tarafında askeri araçlar tatbikat yapıyor, 23 Eylül 2025 (Reuters)

İsrail tarafından teslim edilen onlarca cesedin yüzleri tanınmaz hale geldiği için kimlikleri tespit edilemedi. Bazılarında işkence izleri vardı, asılmış olduklarına veya ellerinin ve ayaklarının bağlı olduğuna dair işaretler görülüyordu. DNA testi yapma imkanı da yoktu

Şarku’l Avsat’ın al Majalla’dan aktardığı analize göre Abdulvahid şöyle devam etti: “İnsanlar gözümüzün önünde ölüyordu ve onları çekip alamıyorduk. Köpekler cesetlerini parçalıyordu. Daha sonra geri döndüğümüzde, onlardan geriye kalanları buluyor ve bulundukları yere gömüyorduk; ancak kim olduklarını teşhis edemiyor, hatta fotoğraflarını bile çekemiyorduk. Yüz hatları hayvanların saldırıları veya bombardımanlar sebebiyle tanınmaz halde oluyordu.” Kurbanların sokaklara ve açık alanlara gömüldüğünü, haftalar ve aylar içinde büyük olasılıkla çürüdüklerini ve bu nedenle kimlikleri belirsiz olarak kalacaklarını vurguladı.

12 Şubat 2024'te, annesi ve içeride mahsur kalan diğer sivillerin gözü önünde, İsrail ordusunun Nasır Tıp Kompleksi’nde açtığı ateş sonucu öldürülen 25 yaşındaki Cemal Ebu el-Ala'ya gelince, cenazesi ortadan kayboldu ve annesinin ziyaret edeceği bir mezarı yok. Cemal'in annesi şunları söylüyor: “Biz hastanede mahsur kalmışken oğlumu gözümün önünde öldürdüler. Ordu içeri girip bizi silah zoruyla dışarı atmadan önce onu hastanenin bahçesine gömdüm. Bir yıl sonra ordu geri çekildi ve ben cenazesini alıp mezarlığa nakletmek için geri döndüğümde, onu bulamadık.”

Ordunun Nasır Kompleksi’ni kontrol ettiği dönemde çok sayıda sivil öldürüldü. Bazılarının cenazesi kompleksin arazisindeki bir toplu mezarda bulunurken, diğerleri hiçbir iz bırakmadan kayboldu. Bazıları Um Cemal'in cenazesinin nerede olduğunu bilmese de en azından oğlunun akıbetini bildiği için bunun hayatı üzerinde daha az etkisi olduğunu düşünebilir ama o farklı düşünüyor: “Oğlumun şehit edildiğini ve onu gömdüğümü biliyorum, ancak cenazesi ortadan kayboldu. Ordu her cenazeleri teslim ettiğinde onu aramaya gidiyorum. Onlarca parçalanmış ve insanlığa sığmayan bir şekilde aşağılanmış cenaze görüyorum; belki cenazesini bulur, onu tekrar gömer ve mezarının nerede olduğunu bilirim.”

Bu bağlamda, Filistin Kayıp ve Zorla Kaybedilen Kişiler Merkezi, soykırım sırasında ailelerinin hayatta mı yoksa ölü mü olduklarını tespit edemediği bin 300 kayıp kişi vakası belgeledi. Bu arada, diğer yüzlerce vakanın belgelenmesi imkansızdı çünkü bazı ailelerde hayatta kimse kalmadığı için kayıp olduklarını veya zorla kaybedildiklerini belgeleyecek aile üyeleri de kalmamıştı. Ayrıca, İsrail Cezaevi İdaresi, soykırım sırasında tutuklananların sayısı ve akıbeti hakkında herhangi bir kesin veri veya bilgi de yayınlamadı. Canlı mı, ölü mü tutuldukları, ağır bombardıman altından bedenlerinden geriye hiçbir şey mi kalmadığı yahut hayvanlar tarafından mı parçalandıkları veya kimliği belirsiz kişiler olarak bilinmeyen yerlere mi gömüldükleri henüz belli değil. Bu, onlarca, belki de yüzlerce Gazzeli ailenin sevdiklerinin akıbetini asla öğrenemeyeceği anlamına geliyor.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.