Suriye: 150 muhalif güneyden kuzeye tahliye ediliyor

Anlaşma, Rusya destekli rejim güçleri ve muhalefet arasında gerçekleşti

Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
TT

Suriye: 150 muhalif güneyden kuzeye tahliye ediliyor

Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)

Muhalefet ve Rus güçlerin desteklediği rejim arasındaki anlaşmaya göre, 20 Mayıs’ta yaklaşık 150 kişinin Suriye’nin güneyindeki Kuneytra kırsalından Türkiye’nin kontrolü altındaki bölgelere tahliyesi başladı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 20 Mayıs’ta 3 otobüsün Kuneytra vilayetinin orta kırsalındaki Umm Batnah kasabasına girerek, yaklaşık 30 kişiyi aileleriyle birlikte Suriye’nin kuzeyine götürdüğünü bildirdi. SOHR’a göre bu durum, bir yandan askeri güvenlik şubesi ve Rus tarafı, diğer yandan da Havran’daki (Houran) Merkezi Komite ve bölgenin bazı ileri gelenleri arasındaki bir anlaşmadan sonra gelişti. SOHR, otobüslerin Halep’in kuzeydoğu kırsalındaki el-Bab bölgesine gitmesinin planlandığını aktardı.
SOHR, daha önce askeri güvenlik şubesi ile Havran’daki Merkezi Komite ve bölgenin bazı ileri gelenleri arasındaki bir anlaşmadan söz etmişti. Aktarılana göre anlaşma, perşembe günü Suriye’nin Kuneytra kırsalındaki Umm Batnah köyünde rejim tarafından aranan 30 kişinin aileleriyle birlikte 5 gün içerisinde tahliye edilmesini öngörüyordu. Yerel kaynaklar, otobüslerin Umm Batnah halkından aranan 30 kişi ve ailelerini, perşembe sabahı terör eylemlerine karıştıkları iddiasıyla taşıdığını söylerken, medya organlarından uzak şekilde hareket eden ve Rus askeri polisinin eşlik ettiği konvoyun, muhalif grupların kontrolündeki ‘Fırat Kankanı’ bölgeleri kapsamında yer alan Halep’in doğu kırsalındaki el-Bab şehrinde bulunan Ebu Zendin sınır kapısına yöneldiğini belirtti.
Anlaşma, rejim tarafından aranan 30 kişinin şehirdeki kuşatmanın kaldırılması ve şehri işgal kararından geri dönülmesi karşılığında aileleriyle birlikte tahliye edilmesini öngörürken, söz konusu unsurlara da 5 gün mühlet veriyordu. Sasa Askeri Güvenlik Şubesi tarafından aranan gençler, Tuğgeneral Talal el-Ali ile yapılan bir toplantıda anlaşmanın uygulanmasını kabul etmek için tutuklu iki gencin serbest bırakılmasını şart koştu. Bu bağlamda tutuklu gençlerden biri serbest bırakılırken, diğerinin de birkaç gün içerisinde serbest bırakılacağı belirtildi.
Muhalefet sitesi ‘Özgür Havran Birliği’ sitesi, göç kararının Sasa şubesi ve bölgenin ileri gelenleri arasındaki nihai anlaşma çerçevesinde geliştiğini duyurdu. Siteye göre tahliye edilen gençlerden biri, Umm Batnah kasabasındaki gelişmelerde İran’ın rolü olduğunu aktardı. Genç, “İranlı milisler, işgal altındaki Golan yakınlarında bulunan bölgede kontrollerini sıkılaştırmak için bölgeyi genç erkeklerden boşaltmak ve gençleri oradan uzaklaştırmak için çalışıyorlar” dedi.
Umm Batnah kasabası, işgal altındaki Golan’a komşu bir alanda yer alıyor ve rejimin 2018’de kontrolünü yeniden sağladığı Kuneytra Vilayeti’ne bağlı.
Tahliye anlaşması, kasabanın bu ayın başlarında tanık olduğu tırmanış zemininde kasabanın ileri gelenleri, Dera’daki Merkezi Komite, Sasa Şubesi Askeri Güvenlik’ten bir heyet ve bir Rus heyet arasında yapılan müzakereler sonrasında gelişti. Tel eş-Şaar, Caba, Umm Batnah ve Mamtana köyleri arasında bulunan ed-Davha köyünde İranlı milislere ait bir karakola silahlı kişiler tarafından saldırı düzenlenmesinin ardından bir gerginlik yaşanmıştı. Davha köyü, İsrail işgal ettiği topraklar ve Suriye’yi ayıran sınır çitine yakın bir alanda yer alıyor.
Rejim güçlerinin Tel eş-Şaar’dan Umm Batnah kasabasına top ateşiyle yanıt vermesi, çok sayıda vatandaşın komşu köylere kaçmasında neden olmuştu. Aynı şekilde kasaba kuşatma altına alınırken, 30 aranan gencin teslim edilmediği taktirde askeri saldırı tehdidi altında bölge girişleri de kapatılmıştı.



Şarku'l Avsat'a konuşan bir kaynak: Hamas, Kahire görüşmelerinde 5 madde öne sürecek

Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
TT

Şarku'l Avsat'a konuşan bir kaynak: Hamas, Kahire görüşmelerinde 5 madde öne sürecek

Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)

Hamas hareketinden bir kaynak Şarku'l Avsat'a yaptığı özel açıklamada hareketin Kahire'deki toplantıda kapsamlı bir anlaşma ile bölgesel ve uluslararası garantilerin şart koşulduğu beş yıla kadar uzun süreli bir ateşkes de dahil olmak üzere beş maddelik bir öneri sunacağını açıkladı.

Konumunun hassasiyeti nedeniyle ismini açıklamaktan kaçınan kaynak, hareketin sunacağı çerçevenin ilk olarak, iki taraf arasında kapsamlı bir esir takası anlaşmasını içeriyor. Kaynak, üzerinde mutabık kalınan mekanizmalar ve zamanlamaya göre bir paketle İsrail'in tüm mahkumları, mutabık kalınan sayıda Filistinli mahkum karşılığında, kalıcı ateşkes, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nin tamamından çekilmesi, yeniden imar ve kuşatmanın kaldırılması öngörecek anlaşmayı sunacağını belirtti.

Teklifin ikinci maddesine göre   Hamas bölgesel ve uluslararası garantilerle beş yıllık uzun bir ateşkese de hazır.

Üçüncü maddede ise bu çerçeve üzerinde anlaşmaya varıldığında, askeri operasyonların durdurulması, işgal güçlerinin 17/1/2025 anlaşmasına göre geri çekilmesi ve insani protokole göre yardımların girişi de dahil olmak üzere durumun 2 Mart 2025 öncesine döneceği teyidi yer alıyor.

Teklifin dördüncü maddesinde Mısır'ın Toplum Destek Komitesi önerisine uygun olarak Gazze'yi tam yetki ve görevlerle yönetecek bağımsız teknokratlardan oluşan yerel bir komitenin kurulması.

Hamas'ın Kahire toplantısında sunduğu önerinin beşinci ve son maddesi ise “Filistinli gruplar arasında yapılan ve sonuncusu 2024 Pekin Anlaşması olan anlaşmalar çerçevesinde Filistin ulusal mutabakatına hazır olunmasını içeriyordu.

ıopfgthy
Filistinliler Salı günü Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cebaliye mülteci kampındaki teçhizatı vuran İsrail saldırısının gerçekleştiği bölgeyi inceliyor (Reuters)

Salı günü erken saatlerde İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerine aşina olan üst düzey bir Filistinli yetkili BBC'ye yaptığı açıklamada Katarlı ve Mısırlı arabulucuların Gazze'deki savaşı sona erdirmek için yeni bir formül önerdiklerini söylerken, bir Hamas lideri de hareketten bir heyetin ateşkes için “yeni fikirleri” görüşmek üzere Doha'dan Kahire'ye gittiğini doğruladı.

Yetkiliye göre plan, beş ila yedi yıl sürecek bir ateşkes, İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutukluların serbest bırakılması karşılığında tüm İsrailli tutukluların serbest bırakılması, savaşın resmen sona ermesi ve İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesini içeriyor.

Filistinli yetkili ayrıca Hamas'ın Gazze'nin yönetimini “ulusal ve bölgesel düzeyde” üzerinde anlaşmaya varılacak herhangi bir Filistinli oluşuma devretmeye hazır olduğunu ifade ettiğini kaydetti. Bu oluşumun Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi ya da yeni bir idari organ olabileceğini de sözlerine ekledi.

Yeni fikirler

Hamas Kahire'deki görüşmelerde liderlik konseyi başkanı Muhammed Derviş ve baş müzakereci Halil El Haya tarafından temsil edilecek.

AFP'ye konuşan ve adının açıklanmasını istemeyen bir Hamas lideri, heyetin Mısırlı yetkililerle ateşkese ulaşmak için yeni fikirler üzerinde görüşmeler yapacağını söyledi. Heyette müzakere heyetinin başkanı Halil El Haya ve bazı liderlerin yer aldığını belirtti.

fyuıo
Sağdan, Hamas liderlik konseyi üyeleri: Muhammed Derviş, Halil El Haya ve Nizar Awadallah geçtiğimiz Şubat ayında Tahran'da (AFP)

İsrail arabulucular tarafından önerilen olası plan hakkında yorum yapmadı. Planın başarı şansını değerlendirmek için henüz çok erken olsa da Filistinli yetkili mevcut arabuluculuk çabalarını ciddi olarak nitelendirdi ve Hamas'ın bu çabalara karşı “eşi görülmemiş bir esneklik” gösterdiğini söyledi.

Son ateşkes anlaşması bir ay önce İsrail'in Gazze'yi yeniden bombalamaya başlamasıyla çökmüştü.

Günler önce Hamas, altı haftalık bir ateşkes karşılığında grubun silahsızlandırılması talebini içeren bir İsrail önerisini reddetti.

Cumartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas ortadan kaldırılmadan ve tüm rehineler teslim edilmeden savaşı sona erdirmeyeceğini söyledi. Hamas ise İsrail'den rehineleri serbest bırakmadan önce savaşı sona erdirmeyi taahhüt etmesini talep etti.