Ürdün Kralı 2’nci Abdullah yasamada reform komitesi kurdu

Ürdün Kralı, önceki gün Ürdün güvenlik güçlerinin 100’üncü yıl dönümü kutlamalarına katılımı sırasında (DPA)
Ürdün Kralı, önceki gün Ürdün güvenlik güçlerinin 100’üncü yıl dönümü kutlamalarına katılımı sırasında (DPA)
TT

Ürdün Kralı 2’nci Abdullah yasamada reform komitesi kurdu

Ürdün Kralı, önceki gün Ürdün güvenlik güçlerinin 100’üncü yıl dönümü kutlamalarına katılımı sırasında (DPA)
Ürdün Kralı, önceki gün Ürdün güvenlik güçlerinin 100’üncü yıl dönümü kutlamalarına katılımı sırasında (DPA)

Ürdün Kralı 2’nci Abdullah, eski Ürdün Başbakanı Samir er-Rifai'yi siyasi sistemi modernize etmek için siyasiler, parti ve gazetecilerin yanı sıra, aktivistler ve sosyal medya fenomenlerinden oluşan 92 üyeli bir Kraliyet Komitesi’ne başkanlık etmekle görevlendirdi.
Hükümetin komitenin sonuçlarını kabul edip bu yılın sonundan önce Ulusal Meclis’e sunacağına söz veren Kral Abdullah, aynı zamanda komitenin çalışmalarına herhangi bir müdahaleyi veya komiteyi etkilemeyi önleme taahhüdünde bulundu.
Ürdün Kralı açıklamasında, komitenin görevinin yeni bir seçim kanunu taslağı ve siyasi partiler için de yeni bir kanun taslağı hazırlamak, parlamenter çalışma yasaları ve mekanizmasıyla hukuken ilişkili anayasal değişiklikleri incelemek, yerel yönetime ilişkin mevzuatın geliştirilmesi ile ilgili tavsiyelerde bulunmak ve vatandaşların hedeflerine ulaşmaya ve adil bir şekilde temsil edilmesine yönelik kademeli bir geçişi garanti eden uzlaşıya dayalı yasa tasarıları oluşturarak karar alma süreçlerine katılımın tabanını genişletmek olduğunu bildirdi.
Ürdün Kralı, Rifai'ye gönderdiği mesajda, siyasi ve parlamenter yaşamda niteliksel bir sıçrama yapma kararlılığını vurgulayarak, tüm Ürdünlülerin önünde hükümetin komitenin çalışmalarının sonuçlarını kabul edeceğine ve Meclis’e sunacağına dair söz verdi. Ayrıca komitenin kararlarını değiştirmek veya etkilemek gibi her türlü müdahaleyi veya girişimi durdurmayı taahhüt ederken, müdahale edebilecek taraf veya kurumları belirtmedi.
Kral Abdullah, komiteye yasamalarla güvence altına alınan hak, görev ve özgürlüklere dayalı olarak vatandaşlık değerlerini güçlendirmek ve hukukun üstünlüğü ilkesine tam olarak bağlı kalmak için çalışma çağrısında bulundu. Kral ayrıca Meclis içerisinde parti blokları ve ittifaklara dayalı bir parlamento hedeflediğini belirtti.
Kral Abdullah, yürütme yetkisinin uygulanma biçiminde ileri bir aşama oluşturmak amacıyla seçmen iradesinin yasamaya daha etkin biçimde yansıması için çabaladığını belirtti.
Ürdün Kralı, komite başkanını ve üyelerini, anayasanın toplanma tarihini 1 Ekim olarak belirlediği Ulusal Meclis'in bir sonraki olağan parlamento oturumunun çalışmalarının başlamasıyla eş zamanlı olarak, bu yılın sonundan önce çalışmalarını tamamlayacakları bir zaman çizelgesi belirlemekle yükümlü tuttu. Aynı zamanda komitenin, geçtiğimiz yıllarda kendisinin kamuoyuna sunduğu tartışma metinlerini esas aldığını hatırlatan Kral, "Yıllar önce tartışmaya sunduğum ve kamuoyunda ilgiyle karşılanan yedi tartışma metni çalışmanız için yol gösterici bir belgedir" dedi.
Eski bakanlar, Ayan Meclisi (Üst Meclis) üyeleri ve eski milletvekilleri, oluşturulan Kraliyet Komitesi üyeliğinde en büyük payı alırken, komite hukukçular, gazeteciler, parti sekreterleri ve gençlik aktivistlerini de içeriyor. Ayrıca Rifai, sosyal medya platformları alanında görevlendirildi. Rifai, sonuçları etkileyen kapsamlı resmi müdahalelere tanık olan tek oy yasası kapsamında yapılan 2010 seçimlerinde seçildikten sonra 40 gün görevde kalarak 2011 yılının başlarında hükümetten ayrılmıştı.
Halihazırda Ayan Meclisi Birinci Başkan Yardımcısı (Kraliyet Konseyi) görevini yürüten Rifai, eski Başbakan Zeyd er-Rifai'nin oğlu ve 50’li ve 60’lı yıllarda başbakanlık görevini yürüten Samir er-Rifai'nin torunu olarak biliniyor.



Gazze'yi kolonileştirmek... İsrail'in ilan etmediği ama uyguladığı bir hedef

Filistinli bir çocuk, İsrail'in dün (Pazar) Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısının ardından hasar görmüş bisikletini moloz yığınları arasından çıkarıyor. (AFP)
Filistinli bir çocuk, İsrail'in dün (Pazar) Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısının ardından hasar görmüş bisikletini moloz yığınları arasından çıkarıyor. (AFP)
TT

Gazze'yi kolonileştirmek... İsrail'in ilan etmediği ama uyguladığı bir hedef

Filistinli bir çocuk, İsrail'in dün (Pazar) Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısının ardından hasar görmüş bisikletini moloz yığınları arasından çıkarıyor. (AFP)
Filistinli bir çocuk, İsrail'in dün (Pazar) Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısının ardından hasar görmüş bisikletini moloz yığınları arasından çıkarıyor. (AFP)

Gazze Şeridi'ndeki savaşın ‘gizli hedefleri’, İsrail'in mevcut veya eski yetkililerinin açıklamaları, Gazze Şeridi'nde devam eden askeri operasyonlar, yerleşimci liderlerin kampanyaları ve adımları ışığında fazla spekülasyona gerek duymuyor. Tüm bunlar Gazze Şeridi'nin ya da en azından bir kısmının uzun süreli işgaline ve orada yerleşimin yeniden başlamasına işaret ediyor.

Her ne kadar savaşın belirtilen hedefleri (Hamas'ı ortadan kaldırmak ve esirleri kurtarmak) aynı kalsa da, Tel Aviv ve Gazze Şeridi'nde yaşananlar bunu desteklemiyor ve başka hedeflere işaret ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi'nde ‘ertesi gün’ için bir plan geliştirmeyi reddediyor ve İsrail, Gazze Şeridi'nde eksenleri genişleterek ve kalıcı ‘askeri karakollar’ kurarak kontrolü derinleştirmeye çalışıyor.

İsrail eski Genelkurmay Başkanı Gadi Eisenkot daha birkaç gün önce savaşın ilan edilmiş ve gizli hedefleri olduğunu söylemekten çekinmedi. Eski Savaş Kabinesi bakanı, Netanyahu'nun ‘sürekli bir ikiyüzlülük’ içinde yaşadığını; ‘Gazze Şeridi'ne kolonizasyonun ve askeri yönetimin geri dönmesini dışladığını, ancak bunun fiilen gerçekleştiğini’ söyledi.

Uzun süreli işgal

Amerikalılar, Filistinliler ve Araplar, Netanyahu'nun Gazze Şeridi'ni ya da en azından bir bölümünü işgal etme niyetinde olduğunun farkındalar. Bunun nedeni sadece Gazze Şeridi'nin geleceği ve sahada olup bitenlerle ilgili muğlaklık ya da muhaliflerinin açıklamaları değil, aynı zamanda hükümet ortaklarının, İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in geçen hafta ifşa ettiği ve ordunun Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneteceğini teyit ettiği uzun bir işgal planı konusunda açık olmalarıdır.

XSCDFG
İsrailli yerleşimciler, Şubat 2024'te ileri karakol kurmak için Gazze Şeridi'ne geçmeye çalıştı. (DPA)

Söz konusu gelişme, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kontrolü sırasında yardımların dağıtımını üstlenmesi için bir ABD güvenlik şirketiyle anlaşmaya varmaya başlamasıyla birlikte yaşandı. Ancak Filistin yönetimi, Gazze Şeridi'nin geleceğine yalnızca Filistin devletinin karar vereceğini vurgulayarak bu hamleyi genel olarak reddediyor.

İsrail'in sadece zaten oldukça iyi bilinen askeri yönetimi değil, aynı zamanda gerçekleşmesi halinde en tartışmalı hamle olan yerleşimlerin yeniden başlamasını da planladığı görülüyor.

Gazze Şeridi'nin kuzeyinde Filistinlileri ateş altında yerinden eden ve kuzeyin bir kısmını bölünmüş Gazze Şeridi'nin geri kalanından izole eden kanlı askeri operasyon, ordunun yerleşimcilerin geri dönüşü için zemin hazırladığına dair korkuları arttırıyor.

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki son askerî harekât aslında ‘generallerin planına’ dayanıyor: Nüfusu tamamen boşaltarak, bölgeyi kapalı bir askeri bölgeye dönüştürerek ve insani yardımın bölgeye girmesini engelleyerek Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Hamas varlığını tamamen ortadan kaldırmak.

‘Sahaların incelenmesi’

Geçen hafta başında, İsrail'in organize saldırısının doruk noktasında, Gazze'deki İsrail askerleri komutanlarından izin almadan bir yerleşimci aktivistin Yahudi yerleşimleri için potansiyel alanları araştırmak üzere Gazze Şeridi'ne girmesine yardımcı oldu.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’dan aktardığına göre, Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yeniden yerleşim çabalarına öncülük eden Daniella Weiss, Gazze sınırının İsrail tarafını gezdi, grubuyla birlikte belirsiz yollardan sınırı geçti ve Gazze Şeridi'nin içine doğru kısa bir mesafe yürüdü.

Gazze Şeridi'ndeki Netzarim Koridoru yakınlarında Weiss'ın tanıdığı askerlerle temasa geçtiği, askerlerin de kendisini ve aktivist arkadaşlarını almak ve Gazze'nin derinliklerine, İsrail'in 2005'te Gazze'den çekilirken dağıttığı eski bir Yahudi yerleşimi olan Netzarim'e götürmek üzere bir araç gönderdiği bildirildi.

XCVFG
Yerleşimci lideri Daniella Weiss geçen ay Gazze Şeridi sınırında düzenlenen bir konferansta (İsrail medyası)

Yerleşimcilerin daha sonra Gazze sınırına geri döndükleri ve burada güvenlik güçleri tarafından durdurulmamak için resmi olmayan bir kapıdan çıktıkları ifade edildi.

KAN'a göre üst düzey komutanların Weiss'ın Gazze Şeridi'ne girişinden haberi yoktu. Yayın kuruluşu, askeri kaynakların Weiss'ın Gazze Şeridi'ne girdiği konusunda kuşkularını dile getirdiklerini kaydetti.

İsrail ordusu, KAN’a ‘yeni detayların incelendiğini’ söyledi.

Sızan kişi itiraf etti

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “Weiss'ın Gazze Şeridi'ne girişi bilinmiyor ve resmi kanallar tarafından onaylanmadı. Eğer olay meydana geldiyse bu yasadışıdır, protokol ihlalidir ve buna göre ele alınacaktır” denildi. Diğer yandan Nahala yerleşim hareketinin lideri Weiss, Gazze Şeridi'ne girişini kabul etti ve KAN’a Gazze Şeridi'ne Batı Şeria'da kullandığı yöntemle girdiğini söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki askeri varlıktan yararlanarak Yahudileri kademeli olarak buraya yerleştirmeyi planladığını ifade eden Weiss, ‘bunun İsrail askeri varlığına ve sonunda hükümet tarafından tanınacak sivil toplulukların kurulmasına’ bağlı olduğunu vurguladı.

Weiss şu ifadeleri kullandı: “Bir askeri üsse nasıl gireceğiz? Birçok yaratıcı fikir var: Burada bir çadır kurarsınız, çadırın yanında bir bina, onun yanında bir aşevi, onun yanında da çocuklar vb.”

CDFVG
Aşırılık yanlısı yerleşimciler, şubat ayında ileri karakol kurmak için Gazze Şeridi'ne geçmeye çalıştı. (DPA)

Weiss'a göre yerleşimciler her an Gazze Şeridi'ne yerleşmeye hazır. 79 yaşındaki aktivist, “Artık girmek için hazırlık yapmıyoruz. Girebileceğimiz an gireceğiz. 300 kişi aynı anda girerse, ordu onları kovmakta zorlanır” şeklinde konuştu.

Yerleşimin vaftiz annesi

Weiss, İsrail'in 1967'de bölgeyi ele geçirmesinden kısa bir süre sonra Batı Şeria'da Yahudi yerleşimlerinin kurulmasına yardımcı olmasıyla tanınıyor. On yıldan uzun bir süre boyunca en eski yerleşimlerden biri olan Kedumim Belediyesi’nin başkanlığını yapan Weiss ayrıca, resmi hükümet desteğiyle Filistinlilere karşı şiddet olaylarına karıştı.

Geçen ay Gazze Şeridi'nde yeniden yerleşim konulu bir konferansta, bazıları tarafından ‘yerleşimlerin vaftiz annesi’ ya da ‘yerleşimcilerin annesi’ olarak tanımlanan Weiss, Nahala'nın fırsat doğması halinde Gazze Şeridi'nde yeni yerleşimler kurmak için ‘şu anda hazır’ toplam 700 aileden oluşan altı ‘yerleşim grubu’ kurduğunu söyledi.

CSDVF
Geçtiğimiz hafta pazartesi günü Gazze Şeridi'nde yerleşimi destekleyen bir konferans sırasında iki çocuk (Times of Israel)

Weiss, kuruluşunun Gazze sınırındaki konferansında katılımcılara şunları söyledi: “Biz buraya Gazze Şeridi'nin sadece bir kısmını değil, kuzeyinden güneyine kadar tamamını yeniden yerleştirmek için geldik.”

Netanyahu İsrail'in Gazze Şeridi'ne yeniden yerleşim niyetinde olduğunu defalarca reddetti. Ancak yerleşim yanlısı koalisyon ortakları ve Likud Partisi üyeleri bu fikri desteklediklerini ifade ettiler.

Aynı konferansta İsrail hükümetinin üst düzey bakanları ve Netanyahu'nun Likud Partisi’nin üyeleri, Gazze Şeridi'nde Yahudi yerleşimlerinin yeniden kurulması çağrısında bulundu.

İsrail'in Gazze Şeridi'nde 21 yerleşimi bulunuyordu ve bunların tamamı, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesine de yol açan 2005'teki ayrılma planı kapsamında dağıtılmıştı.