Ürdün Askeri Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde görülen İsyan davasının önceki duruşması (AP)
Ürdün Askeri Devlet Güvenlik Mahkemesi, Kraliyet ailesi üyelerinden Şerif Hasan bin Zaid ve eski Kraliyet Divanı Başkanı Basım İbrahim Avadallah’ın yargılandığı isyan davasında savunma avukatlarının 25 tanığın dinlenmesi talebini reddetti.
Eski Veliaht Prens Hamza bin Hüseyin ile bağlantılı davada savunma tanıkların arasında Prens Hamza, Haşim ve Ali, Başbakan Bişer al Hasavne, Dışişleri Bakanı Eymen Safadi’nin yanı sıra aralarında Lübnan eski Başbakanı Refik el-Hariri’nin öldürülesi davasıyla ilişkili İngiliz iletişim uzmanı dahil 20 kişi daha bulunuyor.
Savunma avukatlarının duruşması Perşembe gününden önümüzdeki Salı gününe kadar. Ürdün resmi haber ajansı Petra, basının katılımının engellendiği duruşmayla ilgili yayınladığı kısa haberinde, savcılık temsilcisinin kapanış savunmasını sunduğu, bunun üzerine sanıkların kanun hükümlerine göre cezalandırılmasını ve caydırıcı bir ceza verilmesini talep edildiği kaydedildi. Ayrıca sanıkların savunma avukatlarından yazılı savunma sunmaları talep edildi.
Öte yandan Avadallah’ın avukatı Muhammed el Afif, mahkemenin ister Prens olsun, ister soylu veya vatandaş olsun tanık kabul etmediğini son kararın mahkemeye kaldığını söyledi.
Duruşmanın ardından gazetecilere açıklama yapan el Afif, kararın tanıkların vereceği ifadeyle adaletin seyrinin değişebileceğinden gerekçelendirildiğin söyledi. Önümüzdeki Salı günkü oturumda savunmaların sunulacağını ve kararın açıklanmasının adli tatilden önce olacağını umduğunu belirterek, kararın sanıklar lehine olmaması durumunda Yargıtay'a gideceğini kaydetti.
İsyan olarak isimlendirilen davanın oturumları Avadallah ve Şerif Hasan’ın ülkenin güvenlik ve istikrarını zedeledikleri iddiasıyla gizli soruşturmalara tabi tutuldukları tutuklanmadan 70 gün sonra 21 Haziran’da başladı. İsyan davası eski Veliaht Prens Hamza bin Hüseyin ve Kral 2. Abdullah’ın üvey kardeşi siyasi hükümet sistemini baltalamakla biliniyor.
Duruşma başlamadan önce yerel medyada sanıkların ses kayıtları yayınlandı. Ses kaydında son dönemde kötü ekonomik sosyal koşullara karşı halk hareketini destekleyerek Krallığın güvenliğini hedef alan bir planın ortaya atıldığına dair mesajlar yer alıyor.
FAO: Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların sınırsız erişimini sağlamak için çalışıyoruzhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5169892-fao-gazze-%C5%9Feridine-y%C3%B6nelik-insani-yard%C4%B1mlar%C4%B1n-s%C4%B1n%C4%B1rs%C4%B1z-eri%C5%9Fimini-sa%C4%9Flamak-i%C3%A7in
FAO: Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların sınırsız erişimini sağlamak için çalışıyoruz
Gıda yardımı bekleyen Filistinli çocuklar (Reuters)
İsrail'in sürdürdüğü savaş nedeniyle Gazze Şeridi benzeri görülmemiş bir açlıkla boğuşurken, Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı beş kurumun raporu, özellikle Afrika ve Batı Asya'da bazı bölgelerin ciddi gıda güvensizliği, artan gıda fiyatları ve biriken krizlerin etkilerinden mustarip olduğunu gösterdi.
Gazze Şeridi'nde yaşananlara değinmeyen rapor, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Dünya Gıda Programı (WFP) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlandı. ‘2025 Dünya Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu’ başlığını taşıyan rapor, sınırlı ilerleme ve ülkeler arasındaki bariz eşitsizliklerden oluşan karmaşık bir gerçeği ortaya koyuyor.
FAO Tarımsal Gıda Ekonomisi ve Politikası Bölümü Direktörü David Laborde, Şarku'l Avsat’a verdiği demeçte, raporun sonuçlarının Gazze Şeridi'ndeki gıda kriziyle ilgili ayrıntılı veriler içermediğini, küresel ve bölgesel eğilimlere odaklandığını ve ayrıntılı analizler sunmadığını söyledi.
Ancak Laborde, FAO'nun Gazze Şeridi'nde hasar değerlendirmesi, açlık tehlikesi konusunda acil uyarılar yayınlama, insani yardımların sınırsız erişimini sağlama ve kaynakların aşırı kısıtlı olmasına rağmen gıda üretimini desteklemek için sınırlı pilot programlar uygulama gibi çabalar gösterdiğini belirtti.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Gazze halkının aç bırakılmasına artık son verilmeli” dedi. WHO ise Gazze Şeridi'ndeki yetersiz beslenmenin ‘tehlike arz eden seviyelere’ ulaştığı uyarısında bulundu.
Laborde, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, raporda yer alan en önemli noktaları değerlendirdi; gıda fiyatlarındaki artış, bunun çocuklar üzerindeki yıkıcı etkileri ve krizi kontrol altına almada etkili olduğu kanıtlanmış ulusal politikaları ele aldı.
Birbiriyle iç içe geçmiş krizler
2021 ila 2023 yılları arasında dünya, son yılların en yüksek gıda fiyatı enflasyonunu yaşadı. Raporda, Kovid-19 salgını, Ukrayna'daki savaş, iklim şokları ve enerji fiyatlarındaki muazzam yükselişin bu büyük artışın ana itici gücü olduğu belirtiliyor.
Laborde, “Pandemi sonrası ekonomilerin yeniden açılmasıyla enerji fiyatları yükselmeye başladı ve Ukrayna'da savaşın patlak vermesiyle birlikte keskin bir artış gösterdi. Ticaret kısıtlamaları, arz kıtlığı, ana üretim bölgelerinin zarar görmesi, buğday, mısır, ayçiçek yağı ve gübre fiyatları, küresel pazarlara bağımlı olan düşük ve orta gelirli ülkeleri ciddi şekilde etkiledi ve küresel gıda fiyatlarının yüzde 18 artmasına neden oldu” ifadelerini kullandı.
Açlık azalıyor... ancak eşitsizlik derinleşiyor
Rapora göre, 2024 yılında dünya çapında açlık çeken insan sayısı 673 milyona ulaşacak. Bu rakam, 2023 yılında 688 milyon olan sayıya kıyasla hafif bir düşüşe işaret ediyor. Ancak bu iyileşme temel olarak Hindistan ve bazı Latin Amerika ülkelerinden gelen verilerin değişmesinden kaynaklanırken, Afrika ve Batı Asya'da açlık oranları artmaya devam etti.
Pakistan'daki çiftçiler (FAO)
Sadece Afrika'da 307 milyondan fazla insan açlık çekiyor ve bu, kıtanın nüfusunun yüzde 20'sinden fazlasını oluşturuyor. Batı Asya'da da 39 milyondan fazla insan, yani nüfusun yaklaşık yüzde 12,7'si kronik açlık çekiyor. Genel eğilim bazı bölgelerde ilerleme gösterirken, diğer bölgelerde, özellikle uzun süreli krizler ve çatışmalarla karşı karşıya olan bölgelerde gerileme gösteriyor.
Raporda, 2030 yılına kadar yetersiz beslenenlerin sayısının 512 milyona ulaşacağı ve bunların yaklaşık yüzde 60'ının Afrika'da olacağı tahmin ediliyor.
Gıda enflasyonu çocukları etkiliyor
Rapordaki en önemli mesajlardan biri, gıda fiyatlarındaki artış ile çocukların yetersiz beslenmesi arasındaki doğrudan ilişki. Bu durumu ‘endişe verici’ olarak nitelendiren Laborde, gıda fiyatlarındaki yüzde 10'luk artışın, beş yaşın altındaki çocuklarda genel zayıflık vakalarında yüzde 2,7 ila 4,3 arasında, şiddetli zayıflık vakalarında ise yüzde 4,8 ila 6,1 arasında bir artışla ilişkili olduğunu belirtti.
Laborde, zayıflamanın hayatı tehdit eden bir durum olduğunu ve çok ciddi bir beslenme yetersizliğinin göstergesi olduğunu ifade etti. Fiyatlar yükseldiğinde, aileler daha ucuz ve besin değeri daha düşük gıdalara yöneliyor ve bu da çocukların sağlığını doğrudan etkiliyor.
Raporda ayrıca, erken çocukluk döneminde yetersiz beslenmenin uzun vadeli fiziksel ve zihinsel hasara yol açabileceği ve bu durumun gelecekteki büyüme, eğitim ve ekonomik üretkenliği engelleyebileceği konusunda uyarıda bulunuldu.
Dayanıklılık kapasitesindeki farklılıklar
Küresel zorluklara rağmen, tüm ülkeler süreçten aynı derecede etkilenmedi. Bazı ülkeler, etkili sosyal koruma sistemleri, esnek ticaret politikaları ve veri ve altyapı yatırımları sayesinde daha fazla dayanıklılık gösterdi. Buna karşılık, sıkı fiyat kontrollerine başvuran ve mali alan darlığı, zayıf güvenlik ağları ve gıda ithalatına büyük ölçüde bağımlılık gibi yapısal farklılıklar gösteren ülkeler, piyasalarda bozulmalar ve gıda güvenliğinin bozulmasıyla karşı karşıya kaldı.
Raporda, en etkili önlemlerin temel mallara geçici vergi muafiyetleri, enflasyona göre ayarlanan sosyal koruma programları (nakit veya ayni transferler gibi) ve tarım, lojistik, araştırma ve geliştirme, depolama ve ulaşım altyapısına yapılan uzun vadeli yatırımlar olduğu ortaya konuyor.
2030'a beş yıl kaldı
Son olarak, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için sadece beş yıl kaldığını belirten Laborde, raporun önümüzdeki dönem için sekiz ana öncelik belirlediğini ifade etti. Laborde, açlık ve gıda güvensizliğinden en çok etkilenenler için bu öncelikleri şöyle sıraladı: Zayıf nüfus gruplarını korumak, sosyal koruma sistemlerini güçlendirmek, mali ve parasal politikaları uyumlaştırmak, esnek gıda ve tarım sistemlerine yatırım yapmak, verileri ve pazar şeffaflığını iyileştirmek, piyasayı bozan politikalardan kaçınmak, stratejik gıda rezervlerini korumak ve yapısal eşitsizlikleri gidermek.
