İsrail’den Suriye'nin kuzeyindeki İran üssüne hava saldırısı

Söz konusu saldırı, Netanyahu'nun görevden ayrılmasından bu yana bu türdeki ilk saldırı oldu.

İsrail'in saldırısına yanıt veren Suriye Savunma Kuvvetleri’ne ait arşivden bir fotoğraf (Reuters - Russia Today)
İsrail'in saldırısına yanıt veren Suriye Savunma Kuvvetleri’ne ait arşivden bir fotoğraf (Reuters - Russia Today)
TT

İsrail’den Suriye'nin kuzeyindeki İran üssüne hava saldırısı

İsrail'in saldırısına yanıt veren Suriye Savunma Kuvvetleri’ne ait arşivden bir fotoğraf (Reuters - Russia Today)
İsrail'in saldırısına yanıt veren Suriye Savunma Kuvvetleri’ne ait arşivden bir fotoğraf (Reuters - Russia Today)

İsrail güçleri, Naftali Bennett'in görevi devralmasından bu yana bu türde ilk hava saldırısını düzenleyerek Suriye'nin kuzeyindeki Halep kırsalında bulunan İran’a ait bazı noktaları bombaladı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) dün (Salı), İsrail’in hava saldırılarının Halep kırsalındaki Sifire bölgesindeki Bilimsel Araştırma Merkezi yakınlarında, İran üssü ve silah depolarının olduğu Cebel Vaha bölgesini hedef aldığını açıkladı. Saldırının İran üssü ve silah depolarının yıkımına yol açtığı kaydedildi. Sifire bölgesinde, İsrail'in İran Devrim Muhafızları ve İran milislerine ait üssün ve silah depolarının bulunduğu Suriye rejim güçlerinin askeri mevzilerine yönelik hava saldırısı sonucu şiddetli patlamalar meydana geldi.
Suriye muhalefet güçlerinin konuya ilişkin yaptığı açıklamada, saldırının, geçtiğimiz yıl boyunca tekrarlanan İsrail saldırıları nedeniyle İran'ın araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin kesintiye uğradığı bölgedeki İran Devrim Muhafızları üsleri ve bir silah fabrikasını hedef aldığı belirtildi.
Suriye ordusundan bir sözcü, füzelerin bölgedeki birkaç yeri hedef aldığını, ancak hava savunma sistemlerinin füzelerin çoğunu vurduğunu ve hasarın incelendiğini belirtti. Suriye resmi haber ajansı SANA, İsrail’in dün yerel saatle 23:37’de Halep’in güneyindeki Sifire ilçesinde bazı noktalara hava saldırısı düzenlediğini ve hava savunma sistemlerinin saldırıyı püskürttüğünü duyurdu. Batılı istihbarat kaynakları, İsrail'in Suriye'deki saldırılarının, ABD'nin son iki yıldır İran'ın askeri gücünü zayıflatmaya dayalı ve çatışmalarda önemli bir artışa yol açmadan uyguladığı politikanın bir parçası olarak geldiğini ifade etti.
Suriye genelinde İran destekli milislerin binlerce üyesi var ve sayıları, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'e, muhalefetin aldığı toprakları geri kazanması konusunda yardım ettikten sonra geçen yıl içinde arttı. Suriye hükümeti, saldırıların İran varlıklarını hedef aldığını hiçbir zaman kabul etmezken, İran'ın ülkedeki varlığının bazı danışmanlarla sınırlı olduğunu öne sürdü. İsrail ordusundan bir sözcü, ordunun konuya ilişkin dış haberler hakkında yorum yapmadığını söyledi. İsrailli yetkililer daha önce yaptıkları açıklamalarda, önceki füze saldırılarının İran'ın Suriye'de ilerleyişini yavaşlattığını söylemişti. İsrail’in saldırısı sonucu, savaştan önce Suriye'nin en büyük kenti, ticaret ve sanayi merkezi olan Halep'te patlamalar duyuldu. Yetkililer, hava saldırısının elektrik kesintisine neden olmasının ardından şehrin ana elektrik tesisatını onarmak için çalışmaların sürdüğünü belirtti. Söz konusu saldırı, yeni İsrail Başbakanı Naftali Bennett hükümetinin geçen ay iktidara gelmesinden bu yana bu türdeki ilk hava saldırıları oldu.
Bennett, Binyamin Netanyahu'nun İran'ın Suriye'deki askeri genişlemesini sınırlama politikasını sürdürme sözü verdi.  Bu ise İsrail savunma teşkilatının bölgedeki stratejik dengeyi bozduğunu söylediği bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
 
Bennett döneminin Golan'daki ilk saldırısı
Öte yandan Tel Aviv'deki kaynaklar, İsrail tanklarının Golan'daki Kuneytra kenti yakınlarındaki Suriye ordusuna ait bir bölgeyi bombalayıp imha ettiğini bildirdi. Bu da yeni Başbakan Naftali Bennett döneminin Golan'daki ilk saldırısı oldu.
 Kaynaklar, bombalanan alanların son aylarda yoğun bir hareketliliğe tanık olduğunu bildirdi. Kaynaklar İsrail istihbaratının, genişleme ve kalkınma projelerinin liderleri olarak bilinen ve Suriye sınırında İsrail'e karşı cephe açmaya çalışan Golan'da, askeri altyapı için çalışan Lübnan Hizbullahı'nın üst düzey isimlerini içeren bazı heyetlerin bölgedeki fotoğraflarını çektiğine dikkati çekti. 
Söz konusu hava saldırısı, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'nin Washington'da İran ve Hizbullah'ın Suriye'deki varlığını ele alan görüşmelerinden önce gerçekleşti.
İsrail Hava Kuvvetleri 9 Haziran’da Şam ve çevresinin yanı sıra, Humus ve Hama (orta) ve Lazkiye (batı) valiliklerinde rejim güçlerinin ve onlara sadık grupların bulunduğu çeşitli bölgelere hava saldırıları düzenledi. Saldırıda birçok rejim gücü ve bağlı gruplardan unsurların öldürüldüğü kaydedildi. SOHR konuya ilişkin açıklamasında, saldırının Humus'un güneyindeki bir Hizbullah mühimmat deposunu hedef aldığını bildirdi.



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.