Akdeniz’deki yangınlar neden çıkıyor?

İtalya’daki orman yangınlarından bir kesit (AP) 
İtalya’daki orman yangınlarından bir kesit (AP) 
TT

Akdeniz’deki yangınlar neden çıkıyor?

İtalya’daki orman yangınlarından bir kesit (AP) 
İtalya’daki orman yangınlarından bir kesit (AP) 

Yunanistan, Türkiye, İtalya, Cezayir ve Tunus gibi Akdeniz’e kıyısı olan bölgelerde son zamanlarda yaşanan orman yangınları, bu alanların büyük bir bölümünü çorak arazilere dönüştürmekle tehdit ediyor.
The Independent’a göre, yangınlar son birkaç hafta içinde Akdeniz kıyılarındaki geniş alanlarda on binlerce hektarlık ormanı yok etti.
Söz konusu yangınlar sonucu Türkiye’de 8 kişi hayatını kaybederken, Cezayir’de yaşamını kaybedenlerin sayısı 42’ye yükseldi.
Tunus’da 50 dereceye ulaşan sıcaklıklar nedeniyle ülkenin kuzeyindeki Bizerte şehrinde bulunan Nador Ormanı’nda büyük bir yangın çıktı.
Fas, Temmuz ayında bin 200 hektarlık ormanı yok eden yangınlarından zarar gördü.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, geçen hafta ülke genelinde 586 yangın çıktığını söyledi.
İtalya’da Sardunya Valisi Christian Solinas, “Bu yangınlar eşi görülmemiş bir felaket” dedi.
Tüm bu yangınlar binlerce insanı yerinden etti, değerli ormanları yaktı ve sayısız canlıyı öldürdü.

Bu yangınların çıkış nedeni nedir?
Geçen yıl yayınlanan bir çalışmada, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) iki bilim insanı, Akdeniz'in eşsiz konumunun onu iklim değişikliğine karşı özellikle savunmasız hale getirdiğini savundu.
Yükselen sıcaklıklara dünyanın birçok yerinde artan yağış eşlik ederken, Akdeniz hem daha sıcak, hem de daha kuru havalarla boğuşuyor.
MIT bünyesinde araştırmacı olan Alexandre Tuel, “Akdeniz bölgesini diğer bölgelerden ayıran temel şey coğrafyadır. Dünyanın başka hiçbir yerinde olmayan üç kıta (Avrupa, Afrika ve Asya) ile çevrili büyük bir denizi var” dedi.
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. İrem Daloğlu Çetinkaya ise, yükselen hava sıcaklıklarının ormanları yangınlarına karşı daha savunmasız hale getirmesine rağmen, kontrolsüz arazi kullanımının sorunu daha da kötüleştirdiğini söyledi.
Bu orman yangınlarının sadece iklim değişikliğinden kaynaklanmadığına dikkat çeken Çetinkaya, ayrıca çok fazla atık birikimi olduğuna işaret etti.

İşler daha kötüye gider mi?
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politika Çalışmaları Merkezi Direktörü Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Yüzyılın sonunda tüm Akdeniz iklimi çölleşecek” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
Public Policy Institute of California araştırmacısı Gökçe Şencan ise, “Akdeniz bölgesinde her geçen gün daha da yoğunlaşan kuraklık ve aynı zamanda endişe verici bir şekilde yükselen sıcaklıklar açısından kesinlikle endişe verici eğilimler görüyorum” dedi.
Bilim insanları, hükümetlerin yangınlara neden olan değişiklikleri ele almak için güçlü bir şekilde hareket etmemesi durumunda, bunun tüm bölgeler ve ülkeleri yok edebilecek bir krize yol açacağı konusunda uyardı.



Yahudi yerleşimcilerin gözü Gazze’de: “İsrail ordusu da arkamızda”

İsrail ordusunun savaşın başından beri düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk 50 binden fazla Filistinli öldürüldü (Reuters)
İsrail ordusunun savaşın başından beri düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk 50 binden fazla Filistinli öldürüldü (Reuters)
TT

Yahudi yerleşimcilerin gözü Gazze’de: “İsrail ordusu da arkamızda”

İsrail ordusunun savaşın başından beri düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk 50 binden fazla Filistinli öldürüldü (Reuters)
İsrail ordusunun savaşın başından beri düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk 50 binden fazla Filistinli öldürüldü (Reuters)

Yahudi yerleşimciler, "Gazze Şeridi’ne dönüş" için sınır bölgelerine yakın yerlere taşınıyor.

ABD merkezli Yahudi Telgraf Ajansı’nın (JTA) haberinde, Yahudi yerleşimci örgütü Nachala’nın, Gazze sınırındaki Sa’ad bölgesinde Hamursuz Bayramı kutlaması yaptığı yazılıyor.

Bunun Yahudiler için bir “Gazze’ye dönüş” çağrısı anlamı taşıdığına dikkat çekilen haberde, yasadışı yerleşimcilerin bir haftalığına bölgede kamp kurduğu aktarılıyor. Analizde, İsrail’deki Nachala ve benzeri örgütlerin Hamursuz Bayramı’nı “hem sembolik bir kurtuluş hem de yeni yerleşim alanları kurmak için bir katalizör olarak gördüğü” yazılıyor.

Pesah ya da Fısıh diye de bilinen Yahudi bayramı, Mısır’da kölelikten kurtulan Antik İsraillilerin göç hikayesini anmak için genellikle bir hafta süren törenlerle kutlanıyor.

1968'de İsviçreli turist kılığına giren bazı Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria’daki El Halil’de Hamursuz Bayramı kutlaması yapmış, daha sonra şehirden çıkmayarak bazı bölgeleri işgal etmeye başlamıştı.

1975'te de Gush Emunim adlı yerleşimci örgüt, Batı Şeria'nın kuzeyinde, daha sonra Nachala'nın kurucusu Daniella Weiss'ın belediye başkanlığı yaptığı Kedumim'e dönüşecek bölgede Hamursuz Bayramı kutlamıştı. Kedumim'de 5 bine yakın Yahudi yerleşimci bulunuyor.

Nachala’dan aktivist Arbel Zak, 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze savaşından bu yana Batı Şeria’da yaklaşık 80 yerleşim yeri kurulduğunu söylüyor. Yerleşimcilerin bir sonraki hedefinin Gazze olduğunu belirtiyor.

Nachala üyelerinden Ben Kamon, eşi ve 4 çocuğuyla Batı Şeria'daki Eli yerleşim bölgesinden Gazze’ye daha yakın konumdaki Zimrat’a taşındığını söylüyor. Bölgede, Gazze’ye yerleşmek isteyen “öncüler” için hazırlanmış geçici konaklama yerleri var.

Aktivist Batel Moshe, sınırdaki geçici yerleşim kamplarında 30 ailenin konakladığını belirtiyor. Yerleşimci, 800 ailenin daha Gazze’ye yerleşmek için Nachala’ya kayıt yaptırdığını ifade ediyor ve ekliyor:

Bizi arayıp çocukları için Gazze’den daire almak isteyenler bile oldu.

Radikal sağcı Nachala aktivisti Ben Naeh, İsrail Savunma Kuvvetleri’nden (IDF) subayların geçici kampları ziyaret ettiğini, kendilerine destek verdiğini savunuyor:

Gazze’den çıkarken buraya geldiler ve bize oraya geri dönmemiz gerektiğini söylediler.

Independent Türkçe, Yahudi Telgraf Ajansı, Jewish Chronicle