Beyrut'taki operasyonun arkasındaki Mossad casusunun ölümü

Mossad casusu Yael Man
Mossad casusu Yael Man
TT

Beyrut'taki operasyonun arkasındaki Mossad casusunun ölümü

Mossad casusu Yael Man
Mossad casusu Yael Man

İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın casuslarından biri olan Yael Man görevine son verilmesinden on beş yıl sonra, Cumartesi akşamı Tel Aviv'de öldü. Man 1973'de Lübnan'da önemli Filistinli liderlerin öldürülmesindeki rolü nedeniyle uzun süre kimliği gizli bir şekilde yaşadı.
85 yaşından vefat ede kadın casus 1936'da Kanada'da doğdu. 1968'de İsrail'e göç etti ve birkaç yıl sonra 1971'de Mossad istihbarat teşkilatında görev yapmak üzere işe alındı. Kadın casusun en ilgiç görevi bir İngiliz yapım şirketi için Suriye ve Lübnan'da yaşayan bir kadının hikayesi hakkında belgesel film hazırlamak için film senaryosu yazarı olarak Lübnan’a gönderimesiydi. Buradaki görevi, Ehud Barak liderliğindeki Genelkurmay Dairesinden bir komando birliği tarafından yürütülen ve Fetih hareketinin üç önemli lideri, Kemal Advan, Kemal Nasır ve Ebu Yusuf en-Neccar’ın, Beyrut'ta öldürüldüğü Gençlik Çeşmesi Harekatı'na hazırlanmaktı.
Ajan Yael geçen yıl bir belgesel film kapsamında yaptığı röportajda Beyrut'ta, önemli üç lider de dahil olmak üzere çok sayıda kişinin yaşadığı Filistin Kurtuluş Örgütü'ne ait bir binanın tam karşısında bir daire kiraladığını hatta suikasttan günler önce bir tanesi ile tanışarak evinde onunla kahve içtiğini açıklamıştı.
Ayrıca, Mossad'a gönderdiği, hedeflerin yaşadığı bölgeye ait fotoğraflar ve hedefin koruması Advan'ın fotoğrafları da dahil olmak üzere çok sayıda fotoğraf çektiğini de açıkladı. Mossad'da bir Yahudi casus olduğunu anlaşılmadan hedefler hakkında bilgi toplamayı başardı.
10 Nisan 1973 gecesi, İsrail komando birliği, deniz yoluyla Beyrut'a sızarak kadın casus penceresinden izlerken operasyonu gerçekleştirmeyi başardı. Operasyondan sonra birkaç gün binada kaldı sonra da kimseye farkettirmeden ayrıldı.
Operasyonda Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin karargahının havaya uçurduğu bildirildi. Ayrıca operasyonda iki İsrail askeri de öldü.
Yazar Ronen Bergman, Beyrut'taki Verdun Caddesi'nde üç Filistinli liderin öldürülmesiyle ilgili kitabında şöyle bahseder: “Beyrut, Hamra’daki Madame Curie Caddesi'ndeki postanedeki sorumlu memura, yaşadığı şoku anlatan bir mesaj göndermek için gelen bu sıska bayanı (Yael) kimse fark etmedi. Mesajda şunlar yazıyordu: Sevgili Emile, dün geceden beri titriyorum. Gecenin bir yarısı aniden büyük patlama sesleriyle uyandım. Panikledim. İsrailliler bölgeye saldırıyordu. Korkunçtu. Sabah kötü bir rüyadan uyanmış gibiydim. Ama aslında değildi, bu korkunç İsrailliler zaten buradaydı. İlk defa bu ülkede Yahudilere karşı neden bu kadar nefret duyulduğunu gördüm. Gerçekten de bu yerleşim alanı harika, huzurlu ve sakinleri iyi.”
Yael operasyondaki rolünün dikkat çekmemesi için operasyonun ardından alınan sıkı güvenlik önlemlerinin yarattığı risklere rağmen bir hafta daha Beyrut'ta kaldı. Bergman, Yael'in sözlerini şöyle aktarıyor: “Uçak Beyrut Havalimanı'ndaki pistten teker kesince koltuğumda rahat bir nefes aldım. Uçak Londra'daki Heathrow Havalimanı'na indiğinde ise oturduğum yerden kalkamadım. Uçaktan inmeden önce birkaç saniyeye daha ihtiyacım vardı.”



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.