Mısır ve ABD ilişkileri güçlendirmek için bir araya geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır ve ABD ilişkileri güçlendirmek için bir araya geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun üst düzey faaliyetlerine katılmak üzere New York'a yaptığı ziyaret kapsamında, önceki akşam ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile bir araya geldi. Toplantı, ABD yönetiminin geçen hafta, Mısır'a yapılan 130 milyon dolarlık askeri yardımı insan hakları dosyasında ilerleme kaydedilinceye kadar askıya alma kararından bu yana gerekleşen ilk temasa tanıklık etti.
Mısır ve ABD tarafları bir sonraki stratejik diyalog turuna "iyi bir hazırlık" yapmanın önemini vurgularken iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve destekleme yolundaki her türlü engelin üstesinden gelmek için de çalışacaklarını bildirdiler.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Mısır ve ABD'yi tarihi ve yakın ilişkiler ve stratejik ortaklık çerçevesinde bir araya getiren toplantıda, iki dost ülkenin ve halklarının ortak amaç ve çıkarlarına ulaşacak şekilde, ikili ilişkilerde öne çıkan siyasi, güvenlik ve ekonomik yönleri tartışıldı. Bakan Şukri ve Blinken iki ülke arasında düzenlenmesi planlanan bir sonraki stratejik diyalog turu için iyi bir hazırlık yapılması ile ilgili çalışmak konusunda anlaştılar.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Hafız, görüşmede, öncelikli sektörlerde ortak iş birliği alanlarını güçlendirmek için iki ülke arasında yakın koordinasyonun ve istişarenin sürdürülmesinin öneminin vurgulandığını belirtti. Aynı zamanda iki tarafın da söz konusu yakın ilişkileri yeni ufuklara doğru destekleme, güçlendirme ve ilerletme hedeflerini başarmanın önünde durabilecek her türlü engelin üstesinden gelmek için çalışacaklarını belirttiklerini aktardı. Açıklamaya göre görüşmelerde, bölgesel ve uluslararası meseleler ve ortak çıkar başlıkları da ele alındı.
Mısır’ın ABD'den yılda 1,3 milyar dolar askeri yardım aldığı ve bunun 300 milyon dolarlık dilimine getirilen koşullara rağmen önceki yönetimlerin bu sorunları aşarak yardımın gönderilmesine izin verdiği biliniyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Mısır'a yapılan yardımın bir kısmını askıya alma kararı, Kongre’nin incelemesini aşarak kendisinden öncekilerin politikasını sürdürmediğini gösteriyor.
Geçmişte, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin hükümetine ABD'nin ulusal güvenlik çıkarına olduğu gerekçesiyle 300 milyon dolarlık yabancı askeri fon sağlanarak bir istisna uygulanmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan  bir sözcü, Biden ve Sisi'nin ABD ile Mısır arasında güçlü ve üretken ortaklık taahhüdünü paylaştığını aktardı. Ayrıca Biden yönetiminin ABD ile Mısır arasındaki ikili ilişkilerin güçlendirilmesini ile insan hakları alanında kalıcı ve somut gelişmelere imza atılmasını desteklediğini söyledi.
ABD’li kaynaklara göre Biden yönetimi, Mısır'ın insan hakları aktivistlerine ve örgütlerine yönelik davaları ve suçlamaları düşürmesi şartıyla ilgili yardımları serbest bırakmayı planlıyor. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi yaklaşık iki hafta önce Mısır'da insan hakları için uygulamalarına yönelik beş yıl sürecek bir ‘ulusal strateji’ başlattı. Ayrıca 2022 yılını, ülkenin insan hakları sürecini geliştirmede "kilit nokta" olarak nitelendirdiği “sivil toplum yılı” ilan etti.
Söz konusu ulusal strateji, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel olmak üzere dört kategoriyi kapsıyor.

 


Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.