Macron'un "Osmanlı" ile ilgili sözlerine Çavuşoğlu'ndan yanıt: Bir sözü varsa arkamızdan değil, yüzümüze söylesin

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Macron'un "Osmanlı" ile ilgili sözlerine Çavuşoğlu'ndan yanıt: Bir sözü varsa arkamızdan değil, yüzümüze söylesin

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cezayir konusunda Türkiye'yi suçlayan sözlerine tepki gösterdi.
Ukrayna'nın Lviv şehrinde, Ukraynalı mevkidaşı Dmitro Kuleba ile ortak basın toplantısı düzenleyen Çavuşoğlu, Macron'un açıklamalarıyla ilgili şunları kaydetti:
"Son zamanlarda Fransa'nın kendi sömürgecilik tarihiyle yüzleşmeye çalıştığını görüyoruz ve bunu da olumlu karşıladığımızı daha önce ifade etmiştik. Özelikle tarihinde sömürgecilik gibi kara bir lekesi olmayan Türkiye'yi de bu tartışmaların içine çekmeye çalışması son derece yanlıştır. Cezayir de zaten bu konuda gerekli tepkiyi gösterdi."
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Macron'la, kendisinin de Fransız mevkidaşıyla basın üzerinden değil de doğrudan konuşma konusunda hemfikir kaldıklarının altını çizen Çavuşoğlu, şunları söyledi:
"Bu bakımdan da bu tür açıklamaları doğru bulmuyoruz. Şu anda Fransa seçim atmosferine girmiş durumda ve seçimler sebebiyle Macron'un bu yollara tevessül ettiğini görüyoruz. Oysa gerek Fransa'da gerek başka ülkelerde bu tür ucuz yaklaşımların seçimlerde de bir faydası olmadığını gördük, görüyoruz. O nedenle bu tür popülist yaklaşımlar yerine kendi halkının güvenini kazanacak adımlar atması daha faydalı olur diye düşünüyorum. Bizimle ilgili de söyleyecek bir sözü varsa arkamızdan değil, doğrudan yüzümüze söylemesini tercih ederiz. Tıpkı Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın yaptığı gibi."

Ne olmuştu?
Fransa'nın Mağrip ülkelerine vize şartlarını sıkılaştırıp, vize sayısını azaltma kararının ardından Macron'un "Fransız sömürgeciliğinden önce bir Cezayir ulusu var mıydı" çıkışıyla tırmanan iki ülke arasında kriz yaşanmıştı.
Macron başka bir açıklamasında ise, Cezayir’in Osmanlı yönetimindeki dönemine atıf yaparak, "Cezayir’in bir ulus olarak inşası, izlenmesi gereken bir fenomen. Fransa’nın sömürgesi olmadan önce Cezayir ulusu var mıydı? Türkiye’nin Cezayir’de oynadığı rolü ve kurduğu hâkimiyeti tamamen unutturma kapasitesinden büyülendim. Tek sömürgecinin biz olduğunu açıklamak harika” gibi ifadeler kullanmıştı.
Independent Türkçe, AA



Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
TT

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)

İran’ın Dini Lideri (Rehber)Ayetullah Ali Hamaney'in oğlu olan Mücteba Hamaney, babasının başkanlık ettiği dini kurumlarda en etkili şahsiyetlerden biri ve ülkenin liderliğini devralması muhtemel adaylar arasında gösteriliyor.

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı. Hamaney'in 1989 yılından beri liderliğini yaptığı, İran'ı korumakla görevli Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile yakın ilişkileri olan muhafazakâr bir isim.

Huccetu’l-İslam unvanına sahip olan Mücteba (55), İran hükümetinde hiçbir resmi görevde bulunmadı. İranlı gözlemcilere göre babasının muhafızı olarak perde arkasında nüfuzunu kullandı.1979'da ABD destekli Şah'ı deviren bir ülkede, aile siyasetine herhangi bir atıfta bulunulmasını reddeden eleştirmenler ve Hamaney'in kendisinin aile veraseti fikrine karşı olduğunu ifade etmesi nedeniyle, rolü İran içinde tartışmalara neden oldu.

ABD yaptırımları

ABD Hazine Bakanlığı, 2019 yılında Mücteba Hameney’i yaptırımlar uygulanan kişiler listesine ekledi ve onun, babasının ofisinde çalıştığı dönem dışında hiçbir zaman seçilmediği veya atanmadığı halde resmi olarak en üst düzey isim olduğunu vurguladı.

Bakanlığın internet sitesinde, Hamaney'in bazı sorumluluklarını, DMO’nun yurtdışı kolu Kudüs Gücü ve Besic Güçleri komutanlarıyla yakın iş birliği içinde çalıştığı belirtilen Mücteba'ya devrettiği bildirildi.

Kaynaklar, 20 yıl boyunca Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler kurduğunu ve bu sayede siyasi ve güvenlik kurumlarında ilave nüfuz kazandığını belirtti. Mücteba, 2009 yılından bu yana, özellikle 2022 yılında ülkedeki katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltına alınan bir genç kızın polis nezaretindeyken ölmesi üzerine İran'ın dört bir yanında başlayan ayaklanmalar sırasında, protestocuların öfkesinin hedefi olmuştu.

Mücteba, rejimi destekleyen toplantılarda boy gösterdi, ancak kalabalığın önünde nadiren konuştu. 2024 yılında, Kum'da verdiği İslam hukuku derslerini askıya aldığını duyurduğu birçok kez paylaşılırken, bu açıklamanın nedenleri hakkında spekülasyonlar başladı.

Dini niteliklerin eksikliği

Babasına çok benzeyen Mücteba, siyah takke takıyor, bu da onun seyyidlerden olduğunu, yani ailesinin Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini gösteriyor. Mücteba’yı eleştirenler, onun en yüksek liderlik pozisyonu için gerekli dini niteliklerden yoksun olduğunu söylüyorlar, çünkü Huccetu’l-İslam rütbesi, babasının ve İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin ulaştığı Ayetullah rütbesinden daha düşük bir rütbedir.

Liderliğe giden yol

2007 yılında yazılan ve WikiLeaks tarafından yayınlanan bir Amerikan diplomatik telgrafında, üç İranlı kaynağın Mücteba'yı Hamaney'e ulaşmanın yolu olarak tanımladığı ve Mücteba'nın Batı ile iş birliğini tercih eden ve eski cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani gibi isimlerin temsil ettiği İranlı reformistlere karşı çıktığı belirtildi. Mücteba Hamaney’in 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinejad'ın ani yükselişinin arkasında olduğu düşünülüyordu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre 2005 seçimlerinde aday olan reformist din adamı Mehdi Kerrubi, o dönemde Hamaney'e bir mektup yazarak Mücteba’nın Ahmedinejad'ı desteklediğini iddia etti, ancak Hamaney bu iddiayı reddetti.

frgtyhu7
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)

Mücteba, 2009 yılında yeniden aday olan ve tartışmalı seçimlerde ikinci kez göreve gelen Ahmedinejad’ı bir kez daha destekledi. Seçim sonuçlarının duyurulmasıyla hükümet karşıtı protestolar başladı. Protesto gösterileri, Besic ve diğer güvenlik güçleri tarafından şiddetle bastırıldı.

Bir diğer detay olarak Mücteba’nın eşi, eski parlamento başkanı ve en önde gelen muhafazakârlardan biri olan Gulam Ali Haddad Adil'in kızıdır.

Mücteba Hameney, 1969 yılında Meşhed şehrinde doğdu ve Şah'a karşı muhalefet hareketini yöneten babasının yanında büyüdü. Gençliğinde de İran-Irak savaşına katıldı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.