ABD Dışişleri Bakanlığından Şarku'l Avsat'a: Silahlı gruplar karşısında güçlü bir Irak istiyoruz

Bağdat'ta bir seçim afişi (AP)
Bağdat'ta bir seçim afişi (AP)
TT

ABD Dışişleri Bakanlığından Şarku'l Avsat'a: Silahlı gruplar karşısında güçlü bir Irak istiyoruz

Bağdat'ta bir seçim afişi (AP)
Bağdat'ta bir seçim afişi (AP)

Irak, bu Pazar günü (10 Ekim) erken genel seçimleri yapmaya hazırlanırken ABD ise Irak'ta kendisinin ve halkının sorumluluklarını üstlenemeyen, silahlı grupların elindeki silahları büyük ölçüde kontrol edemeyen ‘zayıf bir devlet’ görmek istemediğini vurguladı.
Şarku'l Avsat'a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ABD yönetiminin kötü hizmetlerden muzdarip olan, hukukla yönetilen bir devlet altında yaşama hakkı talep eden Irak halkının yanında yer aldığının altını çizdi. Ülkedeki serbest silahların kontrol altına alınması, devletin rolünün desteklenmesi gerektiğine de işaret etti.
Iraklıların milislerin kontrol altında kalan bir ülke görmek istemediklerini hatırlatan sözcü, “Irak halkının yanındayız. Güçlü, tek, dirençli ve egemen bir Irak devleti görmek istiyoruz” vurgusunda bulundu.
Aynı zamanda erken seçimlerde güvenlik, istihdam, elektrik, su ve sağlık hizmetleri gibi ulaşılması beklenen hedefleri görme konusunda ABD'nin Irak halkının sesi olduğuna dikkat çekti.
Şarku'l Avsat’ın temasa geçtiği ABD’li bazı siyasi yetkililer, Irak'taki mevcut durumla ilgili endişelerini dile getirerek yaklaşan seçimlerin ‘hiçbir şeyi değiştirmeyeceği’ yönündeki kanaatin varlığına değindi. Nitekim Irak halkının seçimlere dair hevesi azalmış durumda. Yetkililer, silahlı grupların seçimlerde çoğunluğu elde edeceğine, bağımsızların ise seçimlerde büyük bir atılım elde etmek için mücadele edeceğine atıfta bulundu.
Kimliklerini açıklamamayı tercih eden yetkililer, siyasi sahnede hiçbir değişiklik belirtisi olmadığını, zirâ bu seferki seçimlere farklı isimlerle girecek olan ‘silahlı grupların ‘devletin tüm eklemlerini kontrol ettiğini’ ifade etti. Aynı zamanda “Irak'ta devlet Haşdi Şabi tarafından neredeyse ele geçirilmiş durumda. Hala Irak'ta en büyük ele sahip olan İran, büyük güçlerin koordine uluslararası baskısı olmadan herhangi bir siyasi taviz vermeyecek. Onu taviz vermeye itmenin tek yolu bu iken, ne yazık ki bu yönde uluslararası bir istek yok. Çünkü mevcut atmosferda mevcut ABD yönetimi ve Avrupalıların yaklaşımda bulunarak sabrediyor. Tüm bu gerçekler bölge ülkelerini İran ile bir arada yaşamanın yollarını aramaya sevk ediyor” ifadelerini kullandı.
ABD yönetiminin silahlı gruplar ve İran’a yönelik ‘güçlü bir tonda’ bulunmadığına dikkat çeken yetkililer, zirâ İran'ın bölgedeki rolünün müzakere masasında olmayacağını vurguladığını, ABD’nin ise müzakereleri başarısızlığa uğratmak istemediğini hatırlattı.
Diğer yandan Birleşik Devletler Barış Enstitüsü, Irak'ta hukukun üstünlüğünü ve insan haklarına saygıyı destekleyen, aşiretlerin rolünün devletinkine üstün gelmemesi için aşiret hukuku hükümlerini değiştirmeyi amaçlayan bir anlaşma imzalayarak popüler ve demokratik bir atılım gerçekleştirmeyi başardı.
Enstitünün Orta Doğu ve Kuzey Afrika Programları Direktörü Dr. Elie Ebu Avn, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, Sünni ve Şii’lerden güçlü bir destek alan söz konusu anlaşmanın başta kadın hakları olmak üzere insan hakları ilkelerine uygun olmayan aşiret hukukunun bazı hükümlerini değiştirmeyi amaçladığını belirtti. Ebu Avn aynı zamanda “Anlaşmaya varmak büyük ve önemli bir adımdı. Anlaşmadan sonraki uygulama aşaması en önemlisi. Kamuoyu büyüklerini anlaşmanın uygulanması için desteğe çağıracağız. Fikrin temeli, ABD Barış Enstitüsü ile çalışan yerel Iraklı ortaklardan çıktı. Irak makamları ve dini referanslar tarafından kabul edilen fikir, daha sonra ABD Dışişleri Bakanlığı-İnsan Hakları Ofisi'nden sağlanan fonla hayata geçirildi. Irak'taki stratejimiz duraksamalı değil sürekli; esnekliği ve sürekli çalışmayı gerektiriyor” açıklamalarında bulundu.



Suveyda'daki silahlı gruplar güvenlik noktalarını hedef alıyor

Geçtiğimiz temmuz ayında Suveyda'da bir araçtaki silahlı kişiler (Arşiv - Reuters)
Geçtiğimiz temmuz ayında Suveyda'da bir araçtaki silahlı kişiler (Arşiv - Reuters)
TT

Suveyda'daki silahlı gruplar güvenlik noktalarını hedef alıyor

Geçtiğimiz temmuz ayında Suveyda'da bir araçtaki silahlı kişiler (Arşiv - Reuters)
Geçtiğimiz temmuz ayında Suveyda'da bir araçtaki silahlı kişiler (Arşiv - Reuters)

Suriye'nin resmi televizyonu el-İhbariyye dün akşam, Suriye'nin güneyindeki Suveyda'da ‘yasadışı çeteler’ olarak nitelendirdiği grupların bölgedeki ateşkes anlaşmasını bir kez daha ihlal ettiğini bildirdi.

El-İhbariyye TV, bir güvenlik kaynağından silahlı grupların Tel Hadid ve Tel Akra beldelerinde güvenlik güçlerinin mevzilerini havan topları ve uçaksavar silahlarıyla hedef aldığı bilgisini aktardı.

Dün, haber ajansı ayrıca güvenlik kaynaklarına dayanarak, ‘yasadışı çetelerin’ ülkenin güneyindeki Suveyda'nın dış mahallelerinde iç güvenlik güçlerini ve zeytin toplayan sivilleri hedef aldığını bildirdi.

Dürzi silahlı gruplar ile Bedevi kabilelerinin silahlı grupları arasındaki gerginlikler silahlı çatışmalara dönüştü. Tarafların birbirlerini ihlallerle suçlamaları üzerine savunma ve içişleri bakanlıkları müdahale etti.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani eylül ayında, hükümetin Suveyda'daki kanlı şiddetin etkilerini ele almak için bir ‘yol haritası’ hazırladığını duyurdu.


Gazze İstikrar Gücü ve Filistin’in sabitlerinden ödün vermeden bazı “anlaşmalara” varma çabaları

İsrail ordusu tarafından yıkılan tarihi Paşa Sarayı'nın enkazını kaldıran Gazze şehrindeki işçiler, 11 Kasım 2025 (AFP)
İsrail ordusu tarafından yıkılan tarihi Paşa Sarayı'nın enkazını kaldıran Gazze şehrindeki işçiler, 11 Kasım 2025 (AFP)
TT

Gazze İstikrar Gücü ve Filistin’in sabitlerinden ödün vermeden bazı “anlaşmalara” varma çabaları

İsrail ordusu tarafından yıkılan tarihi Paşa Sarayı'nın enkazını kaldıran Gazze şehrindeki işçiler, 11 Kasım 2025 (AFP)
İsrail ordusu tarafından yıkılan tarihi Paşa Sarayı'nın enkazını kaldıran Gazze şehrindeki işçiler, 11 Kasım 2025 (AFP)

Mısır'ın bu konuyla ilgili yorumları olduğunu ve metin üzerinde uzlaşı sağlanacağına dair umutları olduğunu belirtmesi üzerine, Gazze Şeridi'ne istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını içeren ABD tasarısı hakkında New York'taki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) koridorlarında gayri resmi görüşmeler devam ediyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, bu uluslararası güçler konusunda varılması umulan anlaşmayı, güçlerin ortak bir kararla Gazze Şeridi’nde konuşlandırılmasına yönelik önemli ve belirleyici bir adım olarak görüyorlar. Aynı uzmanlar, uzlaşı çabalarının başarıya ulaşması, Washington’ın herhangi bir değişiklik yapılmaması konusunda ısrarcı olması ve Rusya veya Çin'in veto etmesi ya da BMGK'nın karar yerine başkanlık bildirisi yayınlama kararı alması ve konunun daha sonra müzakere edilmesine bırakılması gibi çeşitli senaryolar öngörüyorlar.

New York'ta istişare toplantıları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati dün Mısır resmi haber ajansının (MENA) tarafından yayınlanan açıklamalarında, Mısır'ın Gazze Şeridi'ne Uluslararası İstikrarı Destekleme Gücü’nün konuşlandırılması konusunda New York'ta devam eden istişarelere katıldığını açıkladı. Mısırlı Bakan, istişarelerin ABD, Rusya, Çin, Avrupa Birliği (AB) ve BMGK’nın Arap ülkelerinden bir üyesi olan Cezayir aracılığıyla Arap Grubu ile günlük olarak yürütüldüğünü belirtti.

Abdulati, sözlerini şöyle sürdürdü:

“BM kararının Filistin davasının sabitlerini koruyacağını ve uluslararası gücün mümkün olan en kısa sürede, ancak uzlaşma içinde ve bu kararın dikkatli ifadeleriyle sahada uygulanabilir hale getirilecek şekilde konuşlandırılmasına olanak tanıyacağını umuyoruz.”

Abdulati, şöyle devam etti:

“İlerleme kaydediyoruz ve New York'taki görüşmelere katılan birçok ülkeden yorumlar geliyor. Filistinlilerin sabit ilkelerinden ödün vermeden, tüm tarafların endişelerini ve önceliklerini yansıtan uzlaşmacı formüllere ulaşmayı bekliyoruz.”

fgty
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda İsrail bombardımanı sonucu yıkılan bir evin enkazı arasında yürüyen bir kız çocuğu (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta sonu yaptığı açıklamalarda, Gazze Şeridi'nde konuşlandırılması planlanan Uluslararası İstikrarı Destekleme Gücü'nün ‘çok yakında’ sahada çalışmaya başlayacağını duyurdu. Bu açıklamadan birkaç gün önce, 5 Kasım'da ABD’li bir yetkili Reuters'a yaptığı açıklamada, Washington'ın bu konuyla ilgili bir karar taslağını BMGK’nın seçilmiş on üyesiyle paylaşacağını söylemişti.

Karar taslağı metni, ABD'nin Gazze'de iki yıllık bir geçiş dönemi yönetim organı ve Filistin topraklarını istikrara kavuşturmak için uluslararası bir güç kurulmasını onaylayacak bir BMGK kararı taslağı hazırlandığını gösteriyor.

Axios'un yaklaşık bir hafta önce bildirdiği taslak karar, uluslararası güvenlik gücünün barış gücü değil, yaptırım gücü olması gerektiğini öngördüğü için İsrail'in bazı taleplerine yanıt veriyor gibi görünüyor. Ayrıca, bu gücün Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılmasını sağlayarak, askeri, terörist ve saldırı amaçlı altyapının yıkılması ve yeniden inşasının önlenmesi ile devlet dışı silahlı grupların kalıcı olarak silahsızlandırılması yoluyla Gazze'deki güvenlik ortamının istikrarına katkıda bulunması gerektiği belirtiliyor.

Önemli zorluklar ve çekinceler

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde (ACPSS), İsrail işleri uzmanı olan Dr. Said Ukkaşe, Mısır'ın bu hamlesinin hayati ve önemli bir rol oynadığına inanıyor. Ancak sorunun İsrail'in BM ve kararları üzerinde veto hakkına sahip olması ve bunları uygulamaması olduğunu söyleyen Dr. Ukkaşe “Ayrıca İsrail Türkiye'nin uluslararası güce katılımını da reddediyor. Bu da önemli zorluklar yaratıyor” ifadelerini kullandı.

sd
BMGK (DPA)

New York'taki bu istişareler, Arap ülkelerinin temkinli tutumları arasında gerçekleşiyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Başkanlık Danışmanı Enver Karkaş pazartesi günü, Abu Dabi Strateji Forumu'nda yaptığı konuşmada, “BAE, Uluslararası İstikrarı Destekleme Gücü için henüz net bir çerçeve görmüyor. Bu koşullar altında, böyle bir güce katılma olasılığı düşük” dedi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasına göre BAE’den gelen bu açıklama, Mısır Dışişleri Bakanı Abdulati ile Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman bin Cassim Al Sani arasında yapılan telefon görüşmesinde Mısır ve Katar'ın Uluslararası İstikrarı Destekleme Gücü’nün görev ve yetkilerinin tanımlanması gerektiğini teyit etmelerinden bir gün sonra yapıldı.

Veto olasılıkları

BMGK’da karar taslağının kabul edilmesi için en az dokuz ‘evet’ oyu v erilmesi ve Rusya, Çin, ABD, İngiltere veya Fransa'nın ‘veto’ oyu kullanmaması gerekiyor

Bu endişeler ve anlaşmazlıklar çerçevesinde Dr. Ukkaşe, karar taslağının Rusya veya Çin'in veto hakkı nedeniyle BMGK’da kabul edilme olasılığının düşük olduğunu ve en olası senaryonun ABD'nin Arap ülkelerinin katılımı olmadan, muhtemelen Afrika ve İslam ülkelerinin dahil olduğu çokuluslu bir güç oluşturması olduğunu düşünüyor.

Dr. Ukkaşe, şöyle ekliyor:

“Ancak bu büyük bir risk olacak. Mısır'ın da uyardığı gibi, Hamas'ın bu güçle çatışmasına ve onu barışı değil işgali koruyan bir güç olmakla suçlamasına yol açabilir.”

Dr. Ukkaşe, Arap ülkelerinin bu temkinli tutumları arasında, taslak metinde Filistin'in meşruiyetinin korunmasını ve güçlerin görevlerinde dengeyi sağlayan değişiklikler yapılırsa Moskova ve Pekin'in kararı veto etmeyeceğini düşünüyor.

Çözüm için birkaç senaryo öngören Dr. Ukkaşe’ye göre bunlar arasında BM'nin uzlaşısıyla belirsiz bir karar alınması ve gözlem misyonu gönderilmesi, anlaşmazlıkların devam etmesi ve projenin dondurulması ya da BMGK’nın karar almadan başkanlık bildirisi yayınlayarak sonraki müzakereler için siyasi yolu açık tutması yer alıyor.


Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecek

Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecekSoldan sağa: Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, ABD'nin Suriye temsilcisi Tom Barrack (AFP)
Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecekSoldan sağa: Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, ABD'nin Suriye temsilcisi Tom Barrack (AFP)
TT

Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecek

Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecekSoldan sağa: Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, ABD'nin Suriye temsilcisi Tom Barrack (AFP)
Suriye Dışişleri Bakanı bugün İngiltere'yi ziyaret edecekSoldan sağa: Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, ABD'nin Suriye temsilcisi Tom Barrack (AFP)

Suriye Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanlığı, Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin bugün İngiliz yetkililerle görüşmek üzere Birleşik Krallık'a gideceğini duyurdu.

İngiltere, BM Güvenlik Konseyi'nin benzer bir kararının ardından geçen hafta Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'ya yönelik yaptırımları kaldırdı. Londra da Suriye İçişleri Bakanı Enes Hattab'a yönelik yaptırımların kaldırıldığını duyurdu.