Bilim insanları T-Rex'in tavuk boyundaki akrabasını keşfetti

Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
TT

Bilim insanları T-Rex'in tavuk boyundaki akrabasını keşfetti

Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)

Bilim insanları T-Rex’in tavuk büyüklüğündeki uzaktan akrabasını keşfetti. Bu dinozor türünün minik boyuna rağmen 200 milyon yıl önce tüneklere hükmettiği düşünülüyor.
Güney Galler'deki bir taş ocağında fosilleri bulunan küçük ama ürkütücü yaratık, Birleşik Krallık’ta bulunan en eski Teropod unvanını aldı. Boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen Teropod grubu içinde T-Rexler ve modern kuşlar da yer alıyor.
Paleontologlar bu yeni türe Pendraig milnerae ismini verdi. Pendraig, Galcede "baş ejderha" anlamına geliyor. İsmin ikinci yarısında yer alan kelime "milnerae" ise merhum paleontolog Angela Milner'dan geliyor.
Pendraig milnerae'nin fosilleri ilk kez 1950'lerde söz konusu taş ocağında keşfedilmişti. Timsah örnekleriyle birlikte yıllarca Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde bekleyen fosilleri Milner yeniden keşfetmiş ve incelenmesinin önünü açmıştı.
Dinozorun 200 ila 215 milyon yıl önce, Geç Triyas döneminde yaşadığı düşünülüyor. Vücut boyutunun bugünkü tavuklara benzediğini aktaran araştırmacılar, yaratığın kuyruk uzunluğuna dikkat çekiyor. Dinozorun boyunun kuyruğuyla birlikte yaklaşık 1 metreye ulaştığı tahmin ediliyor.
Doğa Tarihi Müzesi'nde araştırma görevlisi Stephan Spiekman, "Pendraig milnerae, etçil dinozorların evriminin başlangıcına yakın bir dönemde yaşadı" diye konuştu.
Hakemli bilimsel dergi Royal Society Open Science’ta yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Spiekman, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Elimizdeki kemiklerden onun da bir etçil olduğu açık ama bu hayvanlar, kendilerinden çok daha sonra evrimleşen T-Rex gibi ünlü etçil dinozorların aksine epey küçüktü."
Buna rağmen Spiekman ve meslektaşları, yeni dinozorun besin zincirinin tepesinde yer alan süper avcılardan biri olduğunu düşünüyor. İşte bu nedenle dinozor "baş ejderha" diye nitelendi.
Yeni türün keşfi, yaşadığı ortama dair de bilgiler sağladı. Spiekman, "Bu örneklerin bulunduğu alan, hayvanın yaşadığı dönemde büyük olasılıkla bir adaydı" dedi ve ekledi:
"Adalarda yaşayan türler, ada cüceliği denen bir olgu nedeniyle genellikle ana karadaki türlerden daha küçüktür."
Öte yandan araştırmacılar bu olguyu kanıtlayabilmek için ileri araştırmalar gerektiğini vurguluyor. Spiekman bunu şöyle açıklıyor:
"Bu süre zarfında bu bölgede ada cüceliği potansiyelini araştırmak için daha çeşitli ve çok sayıda araştırmaya ihtiyacımız var ama bunu kanıtlayabilirsek, söz konusu evrimsel fenomenin bilinen en erken oluşumu bu bölge olurdu."
Independent Türkçe, CNN International, The Guardian



Mars'ta bir zamanlar kar ve yağmur yağıyormuş

Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
TT

Mars'ta bir zamanlar kar ve yağmur yağıyormuş

Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)

Mars'ta bir zamanlar yağmur ve kar yağdığına dair bulgular ortaya çıktı. 

Bilim insanları Mars'ta bir zamanlar büyük miktarda su bulunduğunu ve çarpıcı yüzey şekillerinin bu şekilde oluştuğunu gösteren kanıtlar keşfediyor. 

Özellikle 4,1 milyar ila 3,7 milyar yıl önce Kızıl Gezegen'de su olduğu üzerinde büyük ölçüde fikir birliği sağlanmış durumda.

Ancak bu suyun nereden geldiği ayrı bir tartışma konusu. Bazı bilim insanları gezegenin her zaman soğuk ve kuru olduğunu, suyu da buz tabakalarının sağladığını savunuyor.

Öte yandan diğer uzmanlar, gezegenin yağışları mümkün kılacak kadar ılıman bir iklime sahip olabileceği ihtimali üzerinde duruyor.

Bilim insanları bu soruya cevap vermek adına gezegenin bugünkü jeolojik yapısının nasıl meydana geldiğini anlamalarını sağlayacak bir bilgisayar modeli kullandı. 

Dünya'da yağışla şekillendiği bilinen bölgelerin Mars'ın bazı kısımlarına benzerliğinden yola çıkan ekip, yerbilimleri için geliştirilmiş bir modelden yararlandı.

Araştırmacılar yağışa dair en güçlü kanıtların bulunduğu ekvator bölgesine odaklanarak Mars arazisinin bir simülasyonunu oluşturdu. Ardından suyun birinde yağış, diğerinde buz tabaklarından geldiği iki ayrı senaryoyu yüzbinlerce yıl boyunca simüle ettiler.

Bulguları hakemli dergi Journal of Geophysical Research: Planets'ta 21 Nisan Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre iki senaryoda ortaya çok farklı iki gezegen çıktı.

Suyun buzullardan geldiği simülasyonda vadilerin en üst kısımları, buz tabakalarının yakınında, çok yüksek rakımlarda oluştu. Yağış senaryosundaysa su kaynakları çok daha geniş bir alana yayıldı. 

Colorado Boulder Üniversitesi'ne doktorasını tamamlayan Amanda Steckel, liderliğini üstlendiği çalışmayı "Buz tabakalarından gelen su, yalnızca dar bir yükseklik şeridinde vadi oluşumunu başlatıyor" diye açıklıyor: 

Oysa yağışlar geniş bir alana dağılmışsa, her yerde vadi başları oluşabiliyor.

Bilim insanları daha sonra NASA'nın Mars Global Surveyor ve Mars Odyssey araçlarının verilerini, elde ettikleri bulgularla karşılaştırdı. Buz tabakası senaryosu, bugünkü Mars'tan çok farklı bir manzara ortaya çıkarırken, yağış modeli çok daha yakın bir sonuç verdi.

Ekip bu nedenle Kızıl Gezegen'de bir zamanlar kar ve yağmur yağdığından şüpheleniyor. Steckel, "Kesin bir sonuca varmak çok zor" diyerek ekliyor: 

Ancak bu vadilerin çok farklı yüksekliklerde başladığını görüyoruz. Bunu sadece buzla açıklamak zor.

Ancak araştırmacılar, gezegende bu yüzey şekillerini oluşturacak yağışın nasıl gerçekleştiğini henüz bilmiyor.

Bulgular Mars'ın geçmişteki iklimine dair tartışmaya son noktayı koymuyor. Ancak ekip, yeni çalışmanın Dünya'nın geçmişi hakkında da fikir verebileceğini söylüyor.

Makalenin bir diğer yazarı Brian Hynek "Akan suyun yol açtığı erozyon durduğunda Mars adeta zamanda dondu ve muhtemelen 3,5 milyar yıl önceki Dünya'ya çok benziyor" diyor.

Independent Türkçe, Debrief, Phys.org, Journal of Geophysical Research: Planets