عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Suriye lirası dolar karşısında günden güne eriyor

Suriye hükümetinin kontrolündeki bölgelerde ekonomik kriz ağırlaşıyor

Şam’ın güneyinde Filistinli mültecilerin yaşadığı Yermuk Kampı’nda bulunan yerinden edilmişler (EPA)
Şam’ın güneyinde Filistinli mültecilerin yaşadığı Yermuk Kampı’nda bulunan yerinden edilmişler (EPA)
    Şam / Şarku’l Avsat
TT
TT

Suriye lirası dolar karşısında günden güne eriyor

Şam’ın güneyinde Filistinli mültecilerin yaşadığı Yermuk Kampı’nda bulunan yerinden edilmişler (EPA)
Şam’ın güneyinde Filistinli mültecilerin yaşadığı Yermuk Kampı’nda bulunan yerinden edilmişler (EPA)

Çoğu insanın yaşadığı son derece boğucu yaşam krizine rağmen hayati ihtiyaç malzemelerinin fiyatlarının birkaç kez zamlanması, elektrik faturalarına da zam geleceği endişesine yol açtı. Bu beklenti de Şam’da ve rejim kontrolündeki bölgelerde kaygıyı tırmandırdı.
Halihazırda bir kilo patatesin fiyatı 3 bin Suriye lirasına (syp) ulaştığı ve bir yumurtanın fiyatı 500 syp civarında olduğu için birçok basit gıda malzemesi yüksek fiyatları nedeniyle ailelerin tüketim listesinin dışında kalmaya devam ediyor.
Sokaklarda, fırınların önünde, işyerlerinde insanların büyük çoğunluğunun yüzleri kasvetli görünüyor. Bir bayan aile ziyareti sırasında akrabalarıyla konuşurken, “İnsanlar nasıl yaşayacaklar? Maaşlar yetmiyor. İki tüp, bir ay için zar zor yetiyor” ifadelerini kullandı. Kadın, “Devlet vatandaşın durumunu ve insanların yoksulluktan öldüğünü biliyor. Ekmek, ilaç, benzin ve su fiyatlarını artırmalarından başka bir şey yapmıyorlar. Bütün bunların üzerine bir de her gün insanları daha çok karalamak ve aldatmak için kararlar alınıyor. Ülkede yaşamak imkansız hale geldi” dedi. Geçen pazar günü İç Ticaret ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı, endüstriyel bütan gazı tüplerinin tüketicilere ve tüm sektörlere satışı için ‘serbest’ fiyat belirleyen bir karar yayınladı. Zamlardan sonra ‘kotalı elektronik kartla’ yapılan satışların dışında ev tipi 10 kilogramlık tüplerin 3 bin 850 syp olan fiyatı, yaklaşık 8 kat artarak 30 bin 600 syp oldu. 16 kilogramlık sanayi tüpünün fiyatı da 5,3 kat artarak 9 bin 200 syp’den 49 bin syp’ye yükseldi. Bakanlık, bu fiyatların bu fiyatların ‘akıllı kart’ üzerinden dağıtılan gaz tüpleri için geçerli olmadığını ve 10 kilogramlık bir ev tipi tüplerin fiyatının 4 bin syp olduğunu belirtti.
Rejim kontrolündeki bölgelerde yaşayanlar, hükümet tarafından her teslimat süresi arasında 23 gün olması gerektiği belirtilmesine rağmen 100 günü aşan sürelerle 4 bin syp karşılığında ‘akıllı kart’ ile gaz tüplerinin teslim edilmesinden şikayet ediyor.
Bir ortaokul öğretmeni Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Uzun teslimat süresi, hükümetin gazı olmadığı anlamına gelir. Ancak yeni kararla birlikte şu soru ortaya çıkıyor: Devlet 30 bine tüp satmak için gazı nereye getirecek?” dedi. Öğretmen, “30 bin liraya gaz mevcutsa bu, akıllı kart aracılığıyla 4 bin ile alım süresinin 200 güne, belki daha fazlasına ulaşabileceği anlamına gelir” şeklinde konuştu.
Karar, bakanlığın cumartesi günü, devlet tarafından dağıtılan sınai ve ticari akaryakıtların litre başına bin 700 syp fiyatla özel sanayi tesisleri, özel ticari ve hizmet faaliyetleri için satış fiyatı belirleyen bir karar yayınlamasının ardından gelişti.
Suriye ekonomik kaynakları, mazot fiyatına zam yapılması kararının ardından yayınlanan raporlarda, “Mazot fiyatının bu şekilde zamlanması, ister üretime, ister nakliyeye yönelik her türlü malın fiyatını yükseltecek, bu da Suriyelilerin üzerindeki yükleri artıracaktır” ifadelerine yer verildi.
Çoğu aile ‘akıllı kart’ aracılığıyla dağıtım için belirtilen 50 litreyi alamadığından, hükümet kontrolündeki bölgelerde uzun süredir özellikle dizel ve benzin olmak üzere ciddi bir yakıt krizi yaşanıyor.
Boğucu elektrik kesintileri gölgesinde yerel medya organları, 27 Ekim’de çeşitli ekonomik sektörlere elektrik enerjisi satışına yönelik sübvansiyonların kademeli olarak kaldırılmasına ve tüketimi döngü başına 1500 kilovat saati (iki ay) aşan daha yüksek iç tüketim segmentlerine ilişkin resmi bir muhtıra yayınladı. Bu durum, elektrik kurumlarının doğrudan destekten kaynaklanan mali kayıplarının azaltılmasına ve elektrik sisteminin çalışmasının devamı için finansal likidite sağlanmasına katkıda bulunuyor.
Hükümetin yeni kararları, insanların çoğunun mustarip olduğu son derece boğucu yaşam krizine rağmen alındı. Söz konusu kriz, genel olarak fiyatlardaki benzeri görülmemiş artışın bir sonucu olarak, savaş yıllarında en kötü kriz olarak kabul ediliyor. 1 ABD dolarının 3 bin 500 syp olarak kaydedilmesiyle syp’nin dolar karşısındaki rekor düzeyde değer kaybetmesi sonucunda ailelerin aylık gelirlerinin değerleri de erimeye devam ediyor.
Hükümet kontrolündeki bölgelerde açlık sorunu artıyor. Başta gıda malzemeleri olmak üzere en az 80 kat artan fiyatlardaki çılgın artış nedeniyle vatandaşların çoğunluğu oldukça sefil yaşam koşulları altında yaşıyor. Kamu sektörü çalışanları için aylık ortalama maaş 25 doları, özel sektör çalışanları için ise 50 doları geçmiyor. Savaş yıllarından önce bir devlet memurunun maaşı ise 600 dolar civarındaydı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT
TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.