عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda çarpışma tehlikesi: Çin'in balistik füzeyle vurduğu uydu panik yarattı

Yörüngede yaklaşık 9 bin tonluk uzay çöpü bulunduğunu tahmin ediliyor. Kullanılmayan uzay araçlarının kalıntılarından oluşan bu çöpler UUİ'yle çarpışma tehlikesi yaratıyor (NASA)
Yörüngede yaklaşık 9 bin tonluk uzay çöpü bulunduğunu tahmin ediliyor. Kullanılmayan uzay araçlarının kalıntılarından oluşan bu çöpler UUİ'yle çarpışma tehlikesi yaratıyor (NASA)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda çarpışma tehlikesi: Çin'in balistik füzeyle vurduğu uydu panik yarattı

Yörüngede yaklaşık 9 bin tonluk uzay çöpü bulunduğunu tahmin ediliyor. Kullanılmayan uzay araçlarının kalıntılarından oluşan bu çöpler UUİ'yle çarpışma tehlikesi yaratıyor (NASA)
Yörüngede yaklaşık 9 bin tonluk uzay çöpü bulunduğunu tahmin ediliyor. Kullanılmayan uzay araçlarının kalıntılarından oluşan bu çöpler UUİ'yle çarpışma tehlikesi yaratıyor (NASA)

Çin’in 1999’da fırlattığı ve 2002’de hizmet dışı bıraktığı hava durumu uydusunun bir parçası Uluslararası Uzay İstasyonu’yla (UUİ) çarpışma tehlikesi yarattı.
Ülkenin 2007’de balistik bir füzeyi denemek için vurduğu ve 3 bin parçaya ayırdığı Fengyun-1C'nin kalıntısının kendilerine yaklaştığını tespit eden UUİ astronotları, tehlikeden kaçınmak için manevra yapmak zorunda kaldı.
Uzaydaki nesneleri takip eden Harvardlı gökbilimci Jonathan McDowell, uydunun 48 kilometre genişliğindeki dev parçasının perşembe gecesi uzay istasyonuna çarpacağını tespit ettiklerini belirtmişti.
Uzay ajansları ise manevra sayesinde çarpışma riskinin artık büyük ölçüde ortadan kaldırıldığını açıkladı.
Mayıs ayında yine bir uzay çöpünün çarpmasıyla robotik kolunda delik açılan istasyonda şu anda NASA’dan Rusya Uzay Ajansı’ndan üç astronot görev alıyor.
Çarpışma tehlikesinin tespit edilmesinin ardından uzay ajansları, istasyonun manevra yapabilmesi için hesaplamalara başladı.
Sonunda astronotlar, istasyonu yoldan çekmek için halihazırda UUİ’ye kenetlenmiş Rus kargo aracı Progress MS-18’in motorlarını ateşledi. Böylelikle kargo aracı istasyonun irtifasını yükseltti.
Rusya Uzay Ajansı’ndan gelen açıklamada "Uzay enkazıyla çarpışmaktan kaçınmak için UUİ'nin yörüngesi yükseltildi. İlk verilere göre manevra sonucunda istasyon yaklaşık 1,2 kilometre yukarı çıkarıldı" ifadeleri yer aldı.
Söz konusu manevra Elon Musk’ın CEO’su ve kurucusu olduğu uzay firması SpaceX’in astronotları istasyona ulaştıracağı yeni Crew Dragon görevinin başlamasından birkaç saat önce gerçekleşti.
İstasyonda 6 aylık bir göreve başlaması planlanan astronotları taşıyan Crew Dragon uzay aracı, 11 Kasım’da Türkiye saatiyle 05.00’te UUİ’ye kenetlenmek üzere fırlatıldı.
Araçta NASA astronotları Raja Chari, Tom Marshburn, Kayla Barron ve Avrupa Uzay Ajansı astronotu Matthias Maurer yer alıyor.
Uzay aracının 12 Kasım’da Türkiye saatiyle 03.10’da UUİ’ye kenetlenmesi bekleniyor.
Independent Türkçe, Space, New York Times, TASS

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe