AstraZeneca’nın geliştirdiği bir ilaç, koronavirüse karşı uzun vadeli bir etkinlik gösteriyor

Şirketin İngiltere’de bulunan merkezindeki AstraZeneca logosu (Reuters)
Şirketin İngiltere’de bulunan merkezindeki AstraZeneca logosu (Reuters)
TT

AstraZeneca’nın geliştirdiği bir ilaç, koronavirüse karşı uzun vadeli bir etkinlik gösteriyor

Şirketin İngiltere’de bulunan merkezindeki AstraZeneca logosu (Reuters)
Şirketin İngiltere’de bulunan merkezindeki AstraZeneca logosu (Reuters)

Alman haber ajansı DPA’nın aktardığına göre, AstraZeneca şirketinin yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliştirdiği bir antikor karışımı, uygulanmasından 6 ay sonra hem semptomları önlemede hem de hastalığın ilerlemesine engel olmada yüzde 80’i aşan bir etkinlik oranı gösterdi bu da antikorun uzun vadeli koruma sağlama imkanını gözler önüne sermiş oldu.
Bloomberg haber ajansının aktardığına göre, AstraZeneca Perşembe günü yaptığı açıklamada, ilacın uygulamasından 6 ay sonra yapılan deneylerden birinde, Kovid-19 semptomları geliştirme riskini yüzde 83 oranında azalttığını söyledi.
Hafif ila orta dereceli semptomlar ile kliniklere başvuran katılımcıların 6 aylık bir süre boyunca takibi ile elde edilen verilere dayanan başka bir deneyde, antikor karışımın, hastalıkla ilgili ciddi semptomlar geliştirme veya ölüm riskini, yüzde 88 oranında azalttığı ortaya çıktı.
Sonuçlar, Delta varyantının enfeksiyon oranının artmasına rağmen, ilk verilere kıyasla daha iyi koruma gösterdi. Bu durum, ilk deneylerinin virüse açık bir şekilde maruz kalan kişilerde hastalık semptomlarını önleyemediği göstermesi sebebiyle kritik bir başlangıç yapmasının ardından İngiliz ilaç şirketinin rahatlamasını sağladı.
Şirket geçen ay, söz konusu ilaç için ABD’den acil kullanım izni almak için başvuruda bulundu.
Diğer yandan, Birleşik Krallık ilacı hızlı bir şekilde incelemeye başladı ve şirket yakında Avrupa Birliği’nden izin almak için başvuruda bulunmayı planlıyor.



Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
TT

Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)

İnsan beyninin daha fazla büyüyen bölgelerinin daha hızlı yaşlandığı saptandı. 

6 ila 7 milyon yıl önce ortaya çıkan insanları, yakın akrabaları olan diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerden biri büyük bir beyne sahip olması. 

Milyonlarca yıllık evrim sürecinde büyümekle kalmayıp karmaşık bir yapıya da bürünen insan beyni, dille iletişim kurmaktan geleceği planlamaya kadar pek çok avantaj sağlıyor.

Öte yandan hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, bütün bunların bir bedeli de var. 

İnsan ve diğer primatların beyninin nasıl yaşlandığını gözlemlemek isteyen araştırmacılar, 480 insan ve 189 şempanzenin beyin taramalarını inceledi. 

Şempanzeler, insanların atası değil fakat iki tür de ortak bir atadan evrimleşti. İnsan beyni ise, şempanzelerinkinin üç katı büyüklükte.

Bilim insanları iki beyinde de 17 ayrı bölge olduğunu kaydetti. Bunların bazıları eşit boyuttayken, bir kısmı insanlarda daha geniş bir alana yayılmıştı. 

Bunlardan biri de gözlerin hemen arkasında yer alan ve karar vermede kritik rol oynayan orbitofrontal korteksti. 

Ardından yaşlanma sürecini inceleyen ekip, iki türün beyninin de zaman içinde küçüldüğünü gözlemledi. 

Ancak bazı kısımlar daha hızlı küçülürken, insan beynindeki en hızlı yaşlanmanın, orbitofrontal korteks ve evrimsel süreçte daha fazla büyümenin görüldüğü diğer bölgelerde gerçekleştiği bulundu.

Araştırmacılar ayrıca babun ve Hint şebeğinin beynini de şempanzelerle karşılaştırdı. Öte yandan bu kıyaslarda, beyin genişlemesi ve yaşa bağlı gerileme arasında bir ilişki saptanmadı. 

Heinrich Heine Düsseldorf Üniversitesi'nden ve çalışmanın yazarlarından Dr. Sam Vickery, beynin en hızlı genişleyen bölümlerinin, en karmaşık işlerden sorumlu olduğunu söylüyor. Bu durum, sözkonusu bölgelerin daha çabuk yıpranıp küçülmesini açıklayabilir.

Ancak insan beynindeki daha büyük kısımların neden daha hızlı küçüldüğünü açıklamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 

Çalışmada yer almayan bazı uzmanlar da bulguların daha fazla katılımcıyla desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. University College London'dan antropolog Dr. Aida Gomez-Robles "İnsanlardaki yaşlanmaya ilişkin benzer çalışmalar genellikle binlerce kişiyi içeriyor" diyerek ekliyor:

Bulgular, bu bölgelerin bazıları için geçerli ancak hepsi için geçerli olup olmadığını bilmiyoruz.

Bulguların kesin bir şekilde doğrulanması halinde ilginç bir durum da ortaya çıkıyor: İnsanların hayatta kalma şansını artırarak şempanzelerden daha uzun ömürlü olmasını sağlayan bölgeler, aynı zamanda ilk yaşlanan kısımlar.

Yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan bazı sorunlar, evrimin bir avantajla beraber bir dezavantaj da getirmesinin sonucu olabilir. Dr. Vickery şu ifadeleri kullanıyor:

Böyle muhteşem bir beynimiz var ama bunun bir bedeli de var.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Science Advances