NASA mimarı uzay ajansını sert eleştirdi: "Elon Musk'ın roketlerini görmezden geliyorlar"

Mimar, Starship roketlerinin "her şeyi değiştireceğini" savunuyor

Starship roketleri Ay yörüngesine yerleşerek astronotları barındıracak mini uzay istasyonunun inşasında kullanılacak (NASA)
Starship roketleri Ay yörüngesine yerleşerek astronotları barındıracak mini uzay istasyonunun inşasında kullanılacak (NASA)
TT

NASA mimarı uzay ajansını sert eleştirdi: "Elon Musk'ın roketlerini görmezden geliyorlar"

Starship roketleri Ay yörüngesine yerleşerek astronotları barındıracak mini uzay istasyonunun inşasında kullanılacak (NASA)
Starship roketleri Ay yörüngesine yerleşerek astronotları barındıracak mini uzay istasyonunun inşasında kullanılacak (NASA)

NASA'nın önde gelen mimarlarından Casey Handmer, Elon Musk'ın uzay firması SpaceX'i övdüğü blog yazısında uzay ajansını sert eleştirdi.
Firmanın yeniden kullanılabilir Starship roketini "roketçiliğin kutsal kasesi" diye niteleyen mimar, henüz deneme aşamasındaki bu araçların  "her şeyi değiştireceğini" ama NASA'nın bunu gözardı ettiğini savundu.
NASA'nın eski teknolojiden vazgeçemediğini söyleyen Handmer, uzay ajansının gereksiz pahalı teknolojilere hapsolduğunu öne sürdü.
Nisan ayında NASA, insanlı Ay uçuşlarını başlatacağı Artemis görevi için Starship'le 2,89 milyar dolarlık bir sözleşme imzalamıştı. Bu durum rakip uzay firması Blue Origin'in tepkisini çekmiş ve firmanın kurucusu Jeff Bezos, ABD yönetimine dava açmıştı.
En erken 2024'te başlaması planlanan Artemis görevinin dava nedeniyle geciktiği ve 2025'e ertelendiği bildirilmişti.
Öte yandan NASA, insanları Ay'a göndermek için yeniden kullanılamayan roketleri tercih ediyor. Uzay ajansı, "yeterli güce sahip tek roket olduğu" gerekçesiyle insanları taşıyacak Orion kapsülünü geleneksel SLS roketlerine monte etmeyi planlıyor.
SpaceX'in roketlerinin, Ay yörüngesinde inşa edilecek Gateway adlı uzay istasyonunun parçalarını taşımada ve diğer kargo görevlerinde kullanılacağı belirtiliyor.
NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'nda sistem mimarı olarak görev alan Handmer ise bu hamleyi "Starship kibarca görmezden geliniyor" diye yorumladı. Handmer, NASA'nın söz konusu roketlerin potansiyelini tam olarak anlamadığını ileri sürdü.
NASA şu anda uzaya gönderdiği kargolardaki her bir kilo için 1 milyon dolar harcıyor ve yılda 50 tondan fazla kargo gönderemiyor. Ancak Handmer'a göre Starship kullanıldığında her kilo sadece 50 dolara mal olacak ve sadece bir uçuşta 10 ton malzeme gönderebilecek.
Handmer NASA yöneticilerinin, programda bu yenilikten doğacak boşlukları nasıl telafi edeceklerini bilmediğini söyledi:
"NASA'daki herhangi bir yöneticiye Starship'in fırlatma kabiliyetinden doğabilecek olumsuz sonuçlarla nasıl başa çıkmaları gerektiğini sorarsanız yalnızca boş boş bakarlar."
Handmer ayrıca, Starship roketlerinin çok hızlı ilerlediğini de vurguladı. "O roketler iki yıl önce bir tasarım konsepti ve bir modeldi” diyen mimar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bugünse yakında uzaya uçacak ve hatta tek parça halinde geri dönebilecek hale geldi ve yüzde 95 oranında tamamlanmış bir prototip."
Teknoloji girişimcisi Musk, kısa süre önce katıldığı bir toplantıda SpaceX'in gelecekte Mars uçuşlarında da kullanmayı planladığı Starship'in ilk yörünge uçuşuyla ilgili tarih vermişti.
Ocak 2022'de ilk yörünge denemesini gerçekleştirmeyi planladıklarını söyleyen Musk, "İlk yörünge fırlatmasına çok yakınız" diye konuşmuştu.
Şimdiye dek birçok kez yüksek irtifa uçuş denemesi yapılan Starship roketleri, son uçuşlar sırasında iyi performans sergilemişti.
Yeniden kullanılabilir roketler yere inme konusunda birkaç kez başarısızlığa uğrasa da Mayıs 2021'deki en son uçuşu başarıyla tamamlanmıştı.
 
Independent Türkçe, Futurism, ScreenRant



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT