عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Avrupa’dan Suriye’ye ve Rus ‘Wagner ordusuna’ yeni yaptırımlar

AB dışişleri bakanları Brüksel'de Moskova'nın ‘gizli silahına’ karşı alınan önlemleri onayladı.

Eski Wagner üyesi Marat Gabidullin. (Marat Gabidullin’in Facebook sayfasından)
Eski Wagner üyesi Marat Gabidullin. (Marat Gabidullin’in Facebook sayfasından)
    Londra/İbrahim Hamidi
TT
TT

Avrupa’dan Suriye’ye ve Rus ‘Wagner ordusuna’ yeni yaptırımlar

Eski Wagner üyesi Marat Gabidullin. (Marat Gabidullin’in Facebook sayfasından)
Eski Wagner üyesi Marat Gabidullin. (Marat Gabidullin’in Facebook sayfasından)

Avrupa Birliği (AB), Rus ordusu adına birçok ülkede faaliyet gösteren gizli ‘Wagner ordusuna yaptırım uygulamak ve Suriye'ye ilişkin yaptırımlar için oluşturulan ‘kara listeye’ almak için harekete geçti.
Wagner'in paralı askerlerinin Ukrayna, Libya ve Suriye'deki faaliyetlerinin yanı sıra bir yandan Ukrayna nedeniyle tekrar gün yüzüne çıkan Avrupa-Rus gerilimi, diğer yandan da gizemli örgütün Mali'ye müdahale etmesi Wagner'in yaptırım listesine dahil edilmesini gündeme getirdi.
Alınan bilgilere göre Avrupa ülkeleri, Wagner'in yanı sıra Suriyeli bazı isimleri ve oluşumları da içeren yeni bir yaptırım listesi üzerinde uzlaştı. AB dışişleri bakanlarının önümüzdeki pazartesi günü nihai kararlarını vermeleri gerekiyor.
Bu ayın başında yapılan Suriye konulu Avrupa-ABD görüşmeleri, Rusya ile nasıl mücadele edileceği konusunda bir anlaşmazlık olduğunu ortaya çıkardı. Zira geçtiğimiz temmuz ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Joe Biden'in temsilcilerinin Cenevre'de gerçekleştirdiği özel görüşmeler ve insani yardım kararı taslağı üzerinde uzlaşmalar doğrultusunda başta Fransa ve Almanya olmak üzere diğer Avrupa ülkeleri temsilcileri harekete geçtiler. Washington'ın Avrupa müttefikleriyle doğrudan koordinasyon sağlamadan Suriye konusunda Moskova ile diyalog kurulmasında ısrarcı olmasına tepki gösterdiler. ABD'li yetkililer, eleştirilere karşılık Suriye'ye yönelik yaptırımlara bağlı olduklarını vurgulayarak insani başlıklarda istisnalar yapmakla yetindiler.
Wagner'e karşı önlem alma kararı, özellikle Moskova'nın Ukrayna'yı işgal etmeye hazırlık olarak askerlerini sınırda topladığı yönündeki iddialardan sonra Moskova’nın tavrına yönelik artan düşmanlığı yansıtıyor. Ayrıca Fransa ve Avrupa ülkeleri, Rusya'nın Mali ve Sahel-Sahra bölgesinde 'Wagner'e mensup paralı askerleri konuşlandırmasını eleştirdi. Fransız yetkililer Orta Afrika Cumhuriyeti'ne işaretle "Wagner'e ait paralı askerler tarafından başka ülkelerde yapılan ihlaller ve ceza almadan paçayı sıyırdıkları belgelenmiştir" açıklamasında bulundular.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bu gruba (Wagner) karşı kısıtlayıcı önlemler alınması konusunda bir uzlaşı var. Karar, öncelikle kişi ve kuruluşların belirlenmesine yönelik özel öneriler değerlendirilerek teknik düzeyde hazırlanacak”
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da “Yaptırımlar Wagner Grubu’ndaki kişilere ve doğrudan bu grupla çalışan şirketlere yönelik olacak” dedi.
Bazı sivil toplum kuruluşları ve gazeteciler, Rusya'nın Afganistan'da Sovyetler Birliği'nin yaptığı gibi savaş bataklığına girmeden ülke dışındaki çıkarları için Wagner ve paralı askerlerini kullandığını öne sürüyorlar. Kremlin ise bu iddiaları yalanlıyor.
Wagner ilk kez Ukrayna'da, daha sonra da Suriye'de ortaya çıktı. 2015 yılının sonunda gerçekleşen Rus müdahalesinin ardından Şam, Wagner Grubu'nun finansörü Yevgeny Prigozhin'e ait Evro Polis şirketi ile petrol ve gaz tesislerini koruması ve DEAŞ'tan kurtarmasına karşılık tesislerin gelirlerinin yüzde 25'ine ortak olması hususunda bir anlaşma imzalamıştı.
Wagner unsurları 2018'in başında, Washington'ın müttefiklerinin kontrolü altında bulunan Fırat'ın doğusundaki ConocoPhillips gaz işleme tesisine saldırmaya çalıştı. Ancak ABD kuvvetleri tarafından bombalandılar. Saldırılarda 200 unsur öldü. Yapılan tahminler 2018 yılında gerek savaş alanında gerekse eğitim kamplarında olsun Suriye'deki Wagner savaşçılarının sayısının yaklaşık 2 bin 500'e ulaştığını gösteriyor.
Wagner liderleri, Rusya'nın Libya'ya müdahalesinden sonra Halife Hafter'in önderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) safında savaşmak için Suriyelileri toplamaya çalıştı. Rus Wagner Grubu'nun eski önde gelen üyelerinden Marat Gabidullin, geçen yıl Suriye ve Libya'daki meslektaşları tarafından işlenen ihlaller de dahil olmak üzere kendi gözlemlerini içeren 'Dede Martin' adlı kitabını yayınlamaya hazırlandığını duyurmuştu. Kitabın taslağında Gabidullin’in 2015 yılında Suriye ordusuna katılmasından başlayarak 2016 yılının mart ayında bir mayın nedeniyle yaralanmasına, 2017 yılında Wagner Grubu'nun finansörü Yevgeny Prigozhin’in özel danışmanı olarak çalışmasına ve 2018'de Suriye'deki kamplarda ‘DEAŞ avcılarını’ eğitip onları Libya'ya transfer etme görevine geçiş yapmasına kadar geçen süre anlatılarak gizli Rus silahı (Wagner) hakkında ilk kez ayrıntılara yer verilmişti.
Geçtiğimiz yıl Şarku'l Avsat'a demeç veren Rus gazeteciler Gabidullin’in 1966'da doğduğunu ve ‘çocukluğundan beri asker olmayı hayal ettiğini’ aktardılar. Gabidullin tıpkı hayal ettiği gibi orduya katıldı. Sovyetler Birliği'nin çöküşü karşısında ise şaşkınlığa uğradı. Askerlik hizmeti, 1980’lerin sonunda ‘bürokratik bir hata yüzünden ordudan ihraç edilene’ kadar bir kısmı Ukrayna'da olmak üzere dört yılla sınırlı kaldı. 1990’ların ortalarında, ‘özel bir güvenlik şirketinde çalışırken bir iş insanını öldürme suçundan’ üç yıl hapis yattı. Ardından ‘Suriye'de Wagner ordusuna katılarak hayalini gerçekleştirip kaybettiği şeyi bulana dek’ bir boşluk dönemi geçirdi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

BM, devam eden insani krizlere rağmen Suriye'de erken toparlanma aşamasının başladığını açıkladı

Eski rejimin devrilmesinin ardından çocuklar aileleriyle birlikte Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e geri döndü. (BM)
Eski rejimin devrilmesinin ardından çocuklar aileleriyle birlikte Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e geri döndü. (BM)
TT
TT

BM, devam eden insani krizlere rağmen Suriye'de erken toparlanma aşamasının başladığını açıkladı

Eski rejimin devrilmesinin ardından çocuklar aileleriyle birlikte Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e geri döndü. (BM)
Eski rejimin devrilmesinin ardından çocuklar aileleriyle birlikte Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e geri döndü. (BM)

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Mukim Koordinatörü Adam Abdelmoula, ‘Suriye'nin erken toparlanma ve yeniden inşa aşamasının’ başladığını duyurdu. Abdelmoula, Esed rejiminin devrilmesinden dokuz ay sonra, Suriye'deki yerinden edilme sorununun, 6 milyondan fazla ülke içinde yerinden edilmiş kişi ve dünya çapında 6 milyondan fazla mülteci ile dünyanın en büyük yerinden edilme krizlerinden biri olmaya devam ettiğini belirtti.

Suriye halkının yüzde 90'ından fazlası yoksulluk çekiyor ve bu yılki insani yardım planı için gerekli finansman ciddi şekilde yetersiz. Plan için gerekli olan 3,2 milyar dolarlık finansal desteğin şu ana kadar sadece yüzde 14'ü sağlanabildi.

gthyuı
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Mukim Koordinatörü Adam Abdelmoula bu sabah düzenlediği basın toplantısında (Şarku’l Avsat)

Abdelmoula bugün, uzun süredir yürüttüğü görevini bırakmadan evvel düzenlediği basın toplantısında, son iki hafta boyunca yedi vilayeti gezdiği sırada ‘durumun ne kadar zor ve ihtiyaçların ne kadar ciddi olduğunu’ gördüğünü söyledi. On dört yıllık savaş, 2023 depremi ve Lazkiye'de son zamanlarda meydana gelen yangınlar gibi doğal afetler, kıyı kesiminde, Ceramana, Sahnaya ve Suveyda'da yaşanan güvenlik sorunları ve kuraklık, ‘insani durumu karmaşıklaştırarak müdahaleyi daha da zorlaştırdı’.

cvfghyj
Suriye'nin kuzeybatısında bulunan Lazkiye ormanlarındaki yangın söndürme çalışmalarından (Suriye Sivil Savunma Teşkilatı)

Abdelmoula, Suriye'de şu anda yaklaşık 16,5 milyon kişinin insani yardıma ihtiyacı olduğunu ve Suriyelilerin yüzde 90'ının yoksulluk içinde yaşadığını söyledi. Abdelmoula, ülke içinde ve dışında yaklaşık 2,5 milyon yerinden edilmiş kişi ve mültecinin geri döndüğünü, bunların çoğunun evlerinin yıkıldığını, Suriye'deki konutların yaklaşık yüzde 24'ünün çatışma ve depremler nedeniyle hasar gördüğünü veya yerle bir olduğunu ifade etti.

Suriye'nin altyapısının savaş nedeniyle harap olduğunu belirten Abdelmoula, ‘ev sahibi toplulukların sınırlı kaynaklarla ciddi baskı altında olduğunu’ bildirdi. Abdelmoula, “Suriye'deki sağlık tesislerinin yarısından fazlası çalışmıyor ve bu da temel sağlık hizmetlerine erişimi ciddi şekilde kısıtlıyor” dedi.

yu
Suriye'nin kuzeyindeki Halep'te ekmek taşıyan bir çocuk, yıkılmış bir okulun önünden geçiyor. (Reuters)

Suriye'deki eğitim durumuna ilişkin olarak Abdelmoula, ülkedeki okulların yüzde 40'ından fazlasının kapalı olduğunu, tahmini 2,4 milyon çocuğun okula gitmediğini ve 1 milyondan fazla çocuğun okulu bırakma riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti. Suriye'deki yerinden edilme krizinin dünyadaki en büyük yerinden edilme krizlerinden biri olmaya devam ettiğini belirten Abdelmoula, “6 milyondan fazla Suriyeli ülke içinde yerinden edilmiş durumda ve dünya çapında 6 milyondan fazla mülteci bulunuyor” ifadesini kullandı.

gtgthy

BM Suriye Mukim Koordinatörü Abdelmoula, BM'ye sağlanan fonlarda ciddi bir eksiklik olduğunu ifade ederek, “Bugüne kadar, 2025 Suriye İnsani Müdahale Planı'na gerekli olan 3,2 milyar doların sadece yüzde 14'ü ulaştı” dedi. Fon eksikliği, insani yardım çalışmalarının otomatik olarak azalmasına yol açtı ve BM'nin çalışma alanı, Suriye'deki en savunmasız 8 milyon kişiye odaklanmak üzere daraldı. Bu sayı, yardıma ihtiyacı olan toplam sayının yarısından az.

ht

BM'nin Suriye'deki çalışmalarını, insani yardım faaliyetlerini güçlendirme ve Suriye'deki toparlanma ve kalkınmayı destekleme önceliklerini ve gelecek planlarını gözden geçiren Abdelmoula, vilayet yönetimleriyle birlikte müdahale önceliklerini belirlemek için çalışacağını söyledi. BM, ‘erken toparlanma ve yeniden inşa aşamasına giren’ Suriye genelinde kalkınma programlarını yeniden canlandırmaya başladı.

BM kuruluşları ve ortaklarının Suriye'deki hastaneleri, okulları ve altyapıyı yeniden inşa etmek ve restore etmek için çalıştıklarını belirten Abdelmoula, ‘Suriye halkının refah, kalkınma ve onurlu bir yaşamın geleceğini sağlayacak enerji ve kapasiteye sahip olduğuna’ olan güvenini dile getirdi. Abdelmoula, Suriye hükümeti ile ülkedeki BM çalışmalarını desteklemek için yakın ve artan bir iş birliği içinde olduklarını belirtti.

Adam Abdelmoula, Beşşar Esed rejimine karşı devrimin patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, 2012 yılında Suriye'deki görevine başladı. Abdelmoula, o dönemde ‘eski rejimin bunlardan yararlanmaması ve siyasi olarak istismar edilmemesi için tüm kalkınma faaliyetlerini durdurma’ kararı aldı. ‘Tarihi ana ve Suriyeliler için yeni bir dönemin başlangıcına’ şahit olmaktan duyduğu mutluluğu dile getiren Abdelmoula, BM'nin Suriyelilere yönelik rolünü sürdürme kararlılığını vurguladı.

Abdelmoula'nın Suriye'deki Mukim Koordinatörlük pozisyonuna henüz bir halef atanmadı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (UNHCR) Suriye Temsilcisi Gonzalo Vargas Llosa, yeni bir koordinatör atanana kadar geçici olarak Mukim Koordinatörlük görevini üstlenecek.

DÜNYA

Küresel uyuşturucu ağları, Avrupa'yı fethetmek için Afrika'daki nüfuzlarını sağlamlaştırıyor

Uyuşturucu kaçakçılığı ağları, Batı Afrika'daki zorlu güvenlik koşullarından faydalanıyor (AFP)
Uyuşturucu kaçakçılığı ağları, Batı Afrika'daki zorlu güvenlik koşullarından faydalanıyor (AFP)
TT
TT

Küresel uyuşturucu ağları, Avrupa'yı fethetmek için Afrika'daki nüfuzlarını sağlamlaştırıyor

Uyuşturucu kaçakçılığı ağları, Batı Afrika'daki zorlu güvenlik koşullarından faydalanıyor (AFP)
Uyuşturucu kaçakçılığı ağları, Batı Afrika'daki zorlu güvenlik koşullarından faydalanıyor (AFP)

Sagir el-Haydari

Uluslararası Organize Suçlara Karşı Küresel Girişim (GITO) tarafından yakın zamanda yayınlanan bir rapor, başta Balkan ağları olmak üzere, Afrika'daki uluslararası uyuşturucu ağlarının artan faaliyetleri konusunda alarm zilini çaldı.

Balkan ağları, Avrupa'nın kalbine doğru kokain kaçakçılığında faaliyet gösteren en önemli gruplar arasında yer alıyor. Bu grup, odak noktasını Batı Afrika'ya kaydırdı ve bu durum, bölgenin Latin Amerika'dan Avrupa'ya uyuşturucu kaçakçılığı için stratejik bir koridor olarak önemini yansıtıyor.

GITO'ya göre, “bu ağların Batı Afrika'ya kayması, Avrupa'da uyuşturucuya olan talebin artması ve yetkililerin Latin Amerika'dan yaşlı kıtaya uzanan geleneksel koridorlar üzerindeki kontrolünün sıkılaşmasıyla birlikte gerçekleşti.”

Yüzde 30

Suç şebekeleri, Senegal, Sierra Leone, Gine-Bissau, Cape Verde ve Gambiya gibi ülkelerdeki faaliyetlerini genişletmek için Batı Afrika'daki limanların genişlemesinden yararlanmaya çalışıyor.

Raporda, “Balkan ağları küresel sahnede önemli bir konuma ulaştı ve yaşlı kıtadaki kokain ticaretinde yer alan en önemli ağlar arasında sayılıyor” ifadesi yer aldı. Tedarik zincirlerindeki varlıklarını güçlendirmek için Hollandalı suç örgütleri ve “PCC” olarak bilinen Brezilyalı “Birinci Başkent Komutanlığı” örgütüyle kurdukları ittifaklardan yararlandıkları belirtildi.

Afrika meseleleri konusunda uzman siyasi araştırmacı Sultan Alban, “Avrupa'da kokaine olan talebin artması, Latin Amerika'dan yaşlı kıtaya uzanan klasik kaçakçılık rotaları üzerindeki kontrollerin sıkılaştırılmasına yol açan temel faktörlerden biri. Bu durum, Balkan ağlarını, yeni rotalar aramaya itti ve Batı Afrika öne çıktı. Bölge, yeni limanlara ve bu maddeleri taşımak için uygun imkânlara sahip, ancak zayıf denetim mekanizmalarından ve güvenlik icraatlarında eksikliklerden muzdarip, bu da onu uluslararası suç örgütlerinin yerleşmesi için uygun bir ortam haline getiriyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı röportajda Alban, “Bu suç ağlarının başarısı, Avrupa'dan Afrika'ya, Asya'ya ve hatta Primero Comundo gibi organize suç örgütlerini de içeren Brezilya'ya uzanan kıtalararası ittifakların güçlenmesiyle bağlantılı. Bu, onların uluslararası kokain kaçakçılığı zincirlerini kontrol etmelerine olanak tanıyor ve bu maddelerin Batı Afrika'dan Avrupa'ya limanlar aracılığıyla dağıtımını kolaylaştırıyor” şeklinde konuştu.

cdfgthyu
Batı Afrika ülkeleri kaçakçılık ağları ile mücadelede zorluklarla karşı karşıya (AFP)

Alban sözlerini şöyle sürdürdü: “Batı Afrika ülkeleri uyuşturucu kaçakçılığı ağlarıyla mücadelede yapısal zorluklarla karşı karşıya. Güvenlik zaafiyeti, ulusal ve uluslararası otoriteler arasındaki zayıf koordinasyon ve sınırlı teknik kabiliyetler, hatta zayıf askeri lojistik, mücadeleyi engelliyor ve bu ülkelerin sınırlarını kontrol etme kabiliyetlerini kısıtlıyor” dedi. Ardından ekledi, “Güvenlik ekipmanları eksikliği ve diğer sorunlar var. Ancak son zamanlarda Avrupa hükümetleri ile bazı özel uluslararası programların desteği sayesinde güvenlik icraatlarının artırılması gibi, bu durumun iyileştiğine dair işaretler de bulunuyor.”

Alban, suç ağlarının artan faaliyetlerinin Sahra bölgesinde şiddetin, istikrarsızlığın ve yerel terörizmin finansmanının artmasına yol açtığına dikkat çekti. Alban, “Bazı tahminlere göre kaçak kokainin yüzde 30'unun Batı Afrika'dan geçtiğini ve bu oranın artacağını” belirtti.

İdeal bir bölge

Bu uyarılar, Batı Afrika'nın “JNIM” yani Cemaat Nusrat ul-İslam vel Müslimin (İslam ve Müslümanlar İçin Destek Cemaati) gibi silahlı ve radikal örgütlerin artan faaliyetleriyle karmaşık bir güvenlik durumu yaşadığı bir dönemde yapılıyor. Bu örgüt, son zamanlarda saldırılarını yoğunlaştırmayı büyük ölçüde başardı ve Mali ile Burkina Faso rejimlerini daha da kötüsüyle tehdit ediyor.

İngiliz hükümetinin kısmi desteğiyle hazırlanan GITO raporu, “uyuşturucu kaçakçılığı rotalarının genişlemesini engellemek için kolluk kuvvetleri, liman yetkilileri ve diğer paydaşlar arasında kıtalararası iş birliğinin güçlendirilmesi” çağrısında bulundu.

Le Diplomat dergisinin genel yayın yönetmeni, tarihçi ve jeopolitik bilimci Roland Lombardi, Batı Afrika'yı sınır ötesi suç ağları için “ideal bir gri bölge” olarak nitelendirdi. Lombardi, “Bu ağlar, Batı Afrika'yı Avrupa yönünde büyük bir kaçakçılık bölgesi haline getirmek için çeşitli faktörlerden yararlanıyor. Bunlardan en önemlisi, yeterli hükümet kontrolüne tabi olmayan Gine Körfezi gibi stratejik limanlar ve kırılgan kurumları ve yaygın yolsuzluk nedeniyle devletlerin zayıflığı. Gine-Bissau bunun en iyi örneği ve milenyumun başından beri Afrika'nın uyuşturucu devleti olarak tanımlanıyor” diye açıkladı.

Lombardi, “diğer faktörler arasında suç ortaklıkları da yer alıyor. Zira Balkan ağları, Latin Amerikalı muadilleriyle ve Batı Afrika'daki siyasi ve askeri örgütler, hatta bazen aşırılık yanlıları gibi yerel aktörler ile pragmatik ittifaklar kurmada usta. Avrupa'daki artan talepten bahsetmiyoruz bile. Zira Avrupa artık kokain için en kazançlı pazar konumunda ve Amerika Birleşik Devletleri'ni geride bıraktı” diye vurguladı.

Endişe verici sonuçlar

Lombardi, “Bu faaliyetin, uyuşturucu parasının yolsuzluğu körüklemesi ve yerel elitlerin suç ekonomisine bağımlılığını artırması nedeniyle Batı Afrika'daki devletlerin zayıflaması da dahil olmak üzere endişe verici sonuçları olacağı” konusunda uyardı. Şunu da ekledi: “Dahası, bu faaliyet organize suç-terörizm yakınlaşmasına yol açacaktır. Sahel'in bazı bölgelerinde uyuşturucu ticareti, Mağrip el-Kaidesi ve Büyük Sahra'daki İslam Devleti gibi silahlı ve cihatçı örgütlere bir finansman kaynağı sunarak direnme güçlerini pekiştirmektedir.”

yu
Afrika limanları, Avrupa'ya yönelen uyuşturucu kaçakçılığı ağları için bir sığınak (AFP)

Bu durum, Avrupa'ya yönelik tehdidi daha da artıracaktır. Yaşlı kıtadaki kötüleşen kokain krizine ek olarak, bu durum mafyaların Rotterdam, Anvers, Marsilya, Valensiya ve diğerleri gibi Avrupa limanlarına sızmasını da artırıyor ve suç ve yolsuzluk açısından istikrarsızlaştırıcı etkiler yaratıyor” diye vurguladı.

Net bir plan yok

Bu, Batı Afrika'daki uyuşturucu kaçakçılığı ağlarının artan faaliyetlerine dair ilk uyarı değil. Geçen yıl Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi tarafından yayınlanan bir raporda, Burkina Faso, Mali, Nijer, Çad ve Moritanya'yı içeren Afrika'nın Sahel bölgesinin bu zehirli maddelerin kaçakçılarının kalesi haline geldiği uyarısı yer alıyordu.

Afrika meseleleri konusunda uzman siyasi araştırmacı Muhammed Turşin, “Afrika'daki suç ağlarının faaliyetleri, kırılgan güvenlik ve meydan okumalar ile boğuşan ülkelerin içinde bulunduğu durumlardan yararlanma girişiminin bir sonucu” dedi. “Afrika'nın bu suç örgütleri için sürekli bir sığınak haline geldiğine inanıyorum çünkü rejimler istikrarsız, askeri darbeler ve terör örgütlerinin yoğun faaliyetleriyle boğuşuyor” diye ekledi.

Turşin. “Bölgedeki rejimler, silahlı örgütlerle çatışmalar ve mücadeleler ile meşgul oldukları için bu faaliyetlerle başa çıkamıyorlar. Bu, suç örgütlerinin kaçakçılık faaliyetlerinde radikal ve silahlı örgütlerle bile ittifak kurarak istismar etmeye çalıştığı bir kusur” diye konuştu.

Turşin, “Bölge ülkelerinin şu anda bu problemi ele almak için net bir planları yok ve uyuşturucu kaçakçılığı ağlarının bu faaliyeti şüphesiz yeni güvenlik sorunlarına yol açacaktır” diye ekledi.

DÜNYA

Arakçi, UAEA Genel Direktörü ile görüşmek üzere Kahire'ye geldi

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (DPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (DPA)
TT
TT

Arakçi, UAEA Genel Direktörü ile görüşmek üzere Kahire'ye geldi

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (DPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (DPA)

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, bir dizi üst düzey Mısırlı yetkiliyle görüşmek üzere diplomatik bir heyetin başında Mısır'ın başkenti Kahire'ye geldi.

Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığına göre Arakçi, Kahire'de, Tahran'ın temmuz ayında iş birliğini askıya aldığı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi ile görüşecek.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi yaptığı basın açıklamasında, Arakçi ile Grossi arasındaki görüşmenin ‘İran'ın UAEA’yla ilişkilerini düzenleyecek yeni bir mekanizmanın nihai formülasyonuna ilişkin müzakereleri tamamlamak amacıyla’ yapıldığını söyledi.

Bekayi, Arakçi'nin bir günlük ziyareti sırasında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ile ayrı ayrı görüşmelerde bulunarak ikili ilişkiler ile bölgesel ve uluslararası gelişmeleri ele alacağını duyurdu.

IRNA, İran'ın baş nükleer müzakerecisi Arakçi'nin Tunus'u da ziyaret edeceğini bildirdi.

UAEA, İran ile UAEA arasında yeni bir iş birliği protokolü üzerinde görüşmeler yürütüyor. Bu protokol, haziran ayında İsrail ve ABD'nin bombardımanının ardından İran'ın ana nükleer tesislerinde denetimlerin tam olarak yeniden başlatılması için yolların belirlenmesi de dahil olmak üzere birçok konuyu içeriyor.

Ancak Grossi dün düzenlediği basın toplantısında, bunun İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın tarafı olarak denetimler gibi doğrulama önlemlerine izin verme yükümlülüğünü değiştirmediğini söyledi.

Tahran, İsrail'in 13 Haziran'da başlayan eşi görülmemiş savaşını kınamaması nedeniyle UAEA’yı suçluyor. İsrail, nükleer ve askeri tesisleri ve yerleşim bölgelerini bombalayarak binden fazla kişiyi öldürdü.

İsrail'in müttefiki ABD, savaşa müdahale ederek Fordo, İsfahan ve Natanz'daki üç nükleer tesisi bombaladı.

İsrail'in İran'a saldırısı, İran'ın nükleer programı konusunda ABD ile yeni bir anlaşma müzakereleri yürütüldüğü sırada gerçekleşti. Tahran, saldırının ardından müzakerelerden çekildi.

Savaştan sonra Tahran, UAEA ile iş birliğinin ‘yeni bir biçim’ alacağını doğruladı.

Arakçi cumartesi günü, ülkesinin Tahran ile UAEA arasında yeni bir iş birliği çerçevesi taslağı üzerinde çalıştığını söyledi, ancak denetimlerin ne zaman yeniden başlayacağına dair bir tarih belirtmedi.

Grossi, Tahran'ın ABD'nin yaptırımlarına yanıt olarak 2015 anlaşması kapsamındaki taahhütlerini terk etme kararı almasının ardından İran'ın nükleer programının genişlemesi nedeniyle denetimlerin niteliğinin gözden geçirilmesini talep etti.

Bu bağlamda Grossi dün yaptığı açıklamada, nükleer anlaşmanın ‘şu anki durumdan tamamen farklı bir İran nükleer programına uygulanmak üzere özenle tasarlandığını’ söyledi. Grossi, “Anlaşmayı yeniden canlandırmak isteseniz bile, bu yeterli olmaz, çünkü İran artık yeni teknolojilere sahip. Bu yüzden yeni bir şeye ihtiyacımız olduğunu söyledim” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz ağustos ayı sonunda UAEA müfettişlerinden oluşan bir ekip, İslam Cumhuriyeti'nin ana nükleer santrali olan Buşehr'de yakıtın değiştirilmesini denetlemek için kısa süreliğine İran'a geri döndü. Ancak Arakçi, müfettişlerin geri dönüşünün UAEA ile iş birliğinin yeniden başlaması anlamına gelmediğini belirtti.

Washington ve Tahran müzakereleri yeniden başlatmamış olsa da, Tahran 2015 anlaşmasının tarafı olan üç Avrupa ülkesi (Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya) ile dosyası hakkında görüşmeler yaptı.

Avrupa Troykası ağustos sonunda, anlaşmada yer alan ve Tahran'a BM yaptırımlarının yeniden uygulanmasını sağlayan snapback mekanizmasını devreye soktu. Üç ülke, yaptırımları yeniden uygulamaya koymadan önce İran'a 30 gün süre verdi.

Batı ülkeleri İran'ın nükleer silah elde etmeye çalıştığından şüpheleniyor, ancak İran bunu reddediyor ve sivil amaçlarla nükleer program geliştirme hakkını savunuyor.

UAEA, İran'ın yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum stokunun, zenginleştirme seviyesini yüzde 90'a çıkarması halinde on nükleer bomba için yeterli olduğunu söylüyor.

Grossi dün yaptığı açıklamada, UAEA’nın ‘İran'ı nükleer silaha sahip olmakla suçlamadığını, ancak şeffaflık eksikliği nedeniyle bu olasılığı göz ardı edemediğini’ belirtti. Grossi, UAEA’nın siyasi pozisyon almadığını veya suçlamada bulunmadığını, yalnızca teknik doğrulama ve gerçeklere dayandığını açıklığa kavuşturmak istedi. İran'ın iş birliğinin önemini vurgulayan Grossi, UAEA içindeki durum ile nükleer anlaşma konusunda devam eden müzakereler arasındaki bağlantıya dikkat çekti.