Filistin yönetimi Kudüs’te tansiyonun yükselmesinin ardından bazı ‘kararlar alacak’

Geniş çaplı bir yıkım sürecinin başlamasına yönelik endişeler mevcut

Dün şafak vakti İsrail güçleri tarafından yıkılan Kudüs'teki Salihiye ailesinin evinden geriye kalanları gösteren bir Filistinli (AFP)
Dün şafak vakti İsrail güçleri tarafından yıkılan Kudüs'teki Salihiye ailesinin evinden geriye kalanları gösteren bir Filistinli (AFP)
TT

Filistin yönetimi Kudüs’te tansiyonun yükselmesinin ardından bazı ‘kararlar alacak’

Dün şafak vakti İsrail güçleri tarafından yıkılan Kudüs'teki Salihiye ailesinin evinden geriye kalanları gösteren bir Filistinli (AFP)
Dün şafak vakti İsrail güçleri tarafından yıkılan Kudüs'teki Salihiye ailesinin evinden geriye kalanları gösteren bir Filistinli (AFP)

Filistin yönetimi, İsrail'in Kudüs'te hassas bir bölgede bulunan evleri kuşatmasından iki gün sonra Şeyh Cerrah mahallesinde Salihiye ailesine ait iki evi yıkmasının ardından birtakım karar alacağını bildirdi. İsrail’in yaptığı hamle Filistinliler ve Arap Birliği tarafından şiddetle kınandı.
Başkanlık tarafından yapılan açıklamada, evlerin yıkılmasının bir suç teşkil ettiği ve bu suçun tehlikeli yansımalarından İsrail hükümetinin sorumlu olduğu ifade edildi. Açıklamanın devamında Başkanlık, ABD yönetiminden sorumluluk alıp “İsrail’in Filistinlilere, özellikle de Şeyh Cerrah’takilere yönelik olarak işlemeye devam ettiği suçlara bir son vermek için derhal müdahale etmesini” ve “dünyanın daha önce hiç tanık olmadığı bir ırk ayrımcılığı politikasına maruz kalan Filistin halkına uluslararası koruma sağlanmasını” istedi. Açıklamanın devamında Şeyh Cerrah mahallesinin yıkımlar, yerinden edilmeler ve Kudüslülere gözdağı verilmesi şeklinde tanık olduğu şeyin, Biden yönetimi ve yükümlülükleri için bir sınav olduğu ve Filistin halkına yönelik İsrail’in izlediği etnik temizlik politikasını durdurmak ve bölgeyi daha fazla gerilim yaşamaktan uzak tutmak için işgalci İsrail hükümetine baskı yapılması gerektiği ifade edildi.
Başkanlık, vatandaşların evlerinin yıkılmasının ciddi etkilerinin olacağına dikkat çekerek yakında toplanacak olan Filistin Merkez Komitesi’nin oturumunda İsrail'in tansiyonu bu şekilde yükseltmesi ve uluslararası ve ABD tarafındaki sessizlik karşısında uygun kararlar alınacağını vurguladı.
Bu sırada Arap Birliği Genel Sekreterliği, Kudüs'teki Şeyh Cerrah mahallesindeki ailelerin yerinden edilmesini kınadı. Arap Birliği'nin Filistin ve işgal altındaki Arap topraklarından sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Said Ebu Ali yaptığı açıklamada Kudüs kentinde, özellikle de Şeyh Cerrah mahallesinde yaşananlara karşı uyarıda bulunarak, başta Kudüs kentindeki Filistinliler olmak üzere Filistin halkını tehlikeli ve benzeri görülmemiş bir biçimde hedef alan bariz, sistematik ve artan saldırganlığın devam etmesi bağlamında bu yapılanların işgal devleti tarafından onlarca yıldır Filistin halkına karşı işlenen bir dizi suç içerisindeki bir savaş suçundan ve tehlikeli bir etnik temizleme faaliyetinden başka bir şey olmadığını belirtti.
Said Ebu Ali açıklamasının devamında “En sonuncusu Şeyh Cerrah mahallesindeki Salihiye ailesine ait iki evin yıkılması olmak üzere işgal devletinin yetkilileri tarafından Filistin evlerini yıkma politikası, Salihiye ailesinin 13 ferdinin dondurucu soğukta dışarıya atılması ve 27 vatandaşın da uydurma gerekçelerle tutuklanması; bunların hepsi tek bir sonuca ulaşmak için yapılıyor: Filistinlileri anavatanlarından tehcir etmek ve üzerlerindeki baskıyı artırmak” ifadelerini kullandı. Şeyh Cerrah mahallesi ve Silvan’daki diğer altı mahallenin doğrudan ve tamamen hedef alındığına dikkat çeken Said Ebu Ali, uluslararası toplumu ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) Filistin halkına yönelik bu etnik temizliğe son vermek için derhal harekete geçmeye çağırarak, bu suçlara ve zorla yerinden etme faaliyetlerine hızlı ve kararlı bir şekilde yanıt verilmesi gerektiğini vurguladı.
Dün şafak vakti işgalci İsrail güçleri, Şeyh Cerrah mahallesindek Salihiye ailesinin evlerine saldırdı. Salihiye ailesine ait iki evi yıkan güçler dondurucu soğukta ailenin yaklaşık 13 ferdini sokağa attı. Aileye destek olmak için toplanan gençlere de saldırarak 21'ini tutukladı.
İsrail, pazartesi günü ev sahibinin ‘ateşle’ barikat kurup askerler yaklaşırsa kendisini ve evi ateşe vermekle tehdit ederek yaptığı başarısız girişimin ardından evlere beklenmedik bir anda saldırdı. İsrail mahkemesinin 3 yıl önce aldığı bir karara göre okullar, eğitim merkezleri ve bu gibi binalar inşa etmek amacıyla Kudüs belediyesinin ‘kamu yararı’ adına araziye el koyma kararının uygulanması için evlerin bulunduğu araziyi kontrol altına almak istiyor.
Yerleşimcilere hizmet eden bir ‘Tevrat bahçesi’ kurmak için el konulan Kerem el-Mufti arazisinin yakınındaki el konulan bu arsanın alanı altı dönüm.
Aile, İsrail'in temyiz başvurusu ile ilgili Yüksek Mahkeme'nin kararını bekleyeceğini düşünürken söz konusu baskın gerçekleştirildi. Salihiye ailesinin topraklarının hikayesi, Şeyh Cerrah mahallesinde, buradaki çoğu aileyi etkileyen tehcir hayaletine karşı verilmekte olan uzun bir mücadeleyi özetliyor.
Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye yaşanan son olayı kınayarak, işgal altındaki Kudüs şehrinin Şeyh Cerrah mahallesindeki Salihiye ailesinin evlerinin işgalci İsrail güçleri tarafından yıkılması suçunun, yerleşimciler için arazinin asıl sahiplerine yönelik zulüm, ırkçılık ve etnik temizlik politikaları kapsamına girdiğini söyledi. Iştiyye Birleşmiş Milletler'i (BM) bu ırkçı politikaları durdurmak için müdahale etmeye çağırdı. Aynı şekilde Dışişleri Bakanlığı da bu yıkımı kınayarak, bunun işgal devletinin yetkilileri, milisler ve Kudüs’teki yerleşimciler tarafından Kudüs’ün İsrailleşmesi, Yahudileşmesi ve mevcut tarihi, yasal ve demografik statüsünü işgalci gücün anlatısına hizmet edecek ve Filistin çevresinden tamamen koparılıp İsrail derinliğine bağlanacak şekilde değiştirilmesi amacıyla işlediği birçok suçtan biri olduğunu söyledi.
Fetih Hareketi ise Salihiye ailesinin evlerinin tamamen yıkılmasının, kutsal şehri yayılmacı bir yerleşim kuşağıyla abluka altına almak, şehrin bağlarını koparıp diğer yerlerden izole etmek ve asıl sakinlerini tehcir ederek yerlerine gaspçı Yahudi yerleşimcileri yerleştirmek amacıyla mahalleyi boşaltmak için bir başlangıç ​​olduğunu ifade etti. Öte yandan Kudüs Valiliği konuya ilişkin yaptığı açıklamada, aç gözlü İsrail’in operasyonunun "tüm mahalledeki evlere ulaşacağını" belirtti.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times