Avrupa Parlamentosu heyeti Said’e rağmen Tunus Meclisi’ni ziyaret edecek

Avrupa Parlamentosu heyeti yakın zamanda Tunus Meclisi’ni ziyaret etmeye hazırlanıyor: Bu ziyaret Cumhurbaşkanı Said’e meydan okuma anlamına gelir mi? Muhalefet partileri, ‘kamu malını kötüye kullanma’ suçlamasıyla Cumhurbaşkanı Said ve Başbakan’a dava aç

Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesi kararını protesto için geçen hafta Tunus’un başkentinde düzenlenen gösteriler (AP)
Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesi kararını protesto için geçen hafta Tunus’un başkentinde düzenlenen gösteriler (AP)
TT

Avrupa Parlamentosu heyeti Said’e rağmen Tunus Meclisi’ni ziyaret edecek

Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesi kararını protesto için geçen hafta Tunus’un başkentinde düzenlenen gösteriler (AP)
Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesi kararını protesto için geçen hafta Tunus’un başkentinde düzenlenen gösteriler (AP)

Raşid el-Gannuşi başkanlığındaki yetkileri dondurulmuş Tunus Meclisi, kamuoyuna açık meclis oturumuna katılmak üzere yakın zamanda Tunus’u ziyaret edecek olan Avrupa Parlamentosu’ndan (AP) üst düzey bir heyeti karşılamaya hazırlanıyor. Gözlemciler bu adımın, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’e açık bir meydan okuma olduğu görüşünde.
Avrupalı heyet aralarında Meclis Başkanı Raşid el-Gannuşi ve bazı vekillerin yer aldığı birkaç Tunuslu yetkili ve siyasi aktörle bir araya gelecek. Bu ziyaret, geçen 25 Temmuz’dan bu yana seçilmiş Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesi kararı ve yerine alternatif bir konsey kurulması çabalarının yanı sıra Hişam el-Meşişi hükümetinin görevden alınması, seçilmiş Meclis’in faaliyetlerinin askıya alınması, birkaç vekilin dokunulmazlığının kaldırılması başta olmak üzere bazı çevrelerin ‘tartışmalı’ diye nitelendirdiği kararlar alan Cumhurbaşkanı Said üzerindeki baskıyı artıracak.
Tunuslu Milletvekili ve Meclis Başkanı'nın İletişimden Sorumlu Yardımcısı Mahir Mezyub, “Meclis Başkanlığı, Tunus Meclisi’ni AP ve tüm demokratik parlamentolarla birbirine bağlayan yakın ilişkiye yönelik takdirini ifade eder” dedi. Mezyub, faaliyetleri askıya alınan Meclis’in ‘geçtiğimiz on yılda Tunus’taki demokratik geçiş deneyimini destekleyen Avrupa Birliği ile Tunus arasındaki ilişkileri güçlendirme kapsamına giren bu heyetin ziyaretini memnuniyetle karşıladığını’ belirtti. Mezyub ayrıca Meclis’in askıya alınan faaliyetlerinin Meclis iç tüzüğüne tabi olduğunu ve ister yüz yüze ister uzaktan katılımla olsun kamuoyuna açık oturumlara sadece meclis üyelerinin katılabileceğini ifade etti.
ABD’nin Tunus Büyükelçiliği’nin sosyal medya hesaplarından paylaştığı resmî açıklamada, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Yüksek Yargı Konseyi’ni feshetme kararından endişe duyduğu belirtildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, açıklamada, “Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in Yüksek Yargı Konseyi’ni feshetme kararı karşısında endişe duyuyor. Geçen hafta, bağımsız yargının etkili ve şeffaf bir demokrasinin temel unsuru olduğunu vurgulamak için aynı tutumda olan ortaklarımızla bir araya geldik” dedi.
Cumhurbaşkanı Said, daha önceki bir açıklamasında, konseyin feshedilmesi kararını eleştiren bazı devletlere ve örgütlere tavırlarına ‘dikkat etme’ çağrısında bulunarak, “Onların endişelerinden endişe ediyoruz. Çünkü biz, egemen bir devletiz. Uluslararası dengeleri, sözleşmeleri ve anlaşmaları onların bildiğinden çok daha iyi biliyoruz. Özgürlük, demokrasi ve adalet fikrine bağlıyız” ifadelerini kullanmıştı.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Cumhurbaşkanı Said’in konseyi feshetme kararıyla birlikte ülke siyasetinde yaşanan gelişmelerin ardından Tunus’a mali yardımları durdurma önerisinde bulundu. Gözlemcilere göre AP heyeti söz konusu ziyaretle, Tunus’taki siyasi durumu yakından görmeyi ve birden fazla siyaset ve hukuk çevrelerinin görüşlerini dinlemeyi amaçlıyor.
Borrell, Fransız TV5 televizyon kanalına verdiği röportajda, Tunus makamlarından doğal demokratik duruma dönmelerini talep etti. Borrell, “Tunus’taki olaylarla oldukça meşgulüz. Tunus’a yapılması planlanan mali yardımın bir kısmını ödemeyi durdurma kararı almak üzereyiz” ifadesini kullandı.
Raşid el-Gannuşi, Cumhurbaşkanı Said'in faaliyetlerini askıya alma kararına rağmen, 2014 Tunus Anayasası'nın imzalanmasının yıl dönümü münasebetiyle sanal ortamda gerçekleştirdiği meclis oturumunda, milletvekillerine, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiser Yardımcısı, Arap Parlamentosu Genel Sekreteri ve Parlamentolar Arası Birlik'in (PAB) Genel Sekreteri’ne çağrılarda bulundu.
Abir Musa liderliğindeki muhalif Özgür Anayasa Partisi ise geçen yazdan bu yana faaliyetleri askıya alınan Meclis’in feshedilmesini, Gannuşi’nin Meclis Başkanı unvanına son verilmesi, kamuoyuna açık oturumlar düzenlemesine ve meclis adına açıklamalar yayınlamasına son verilmesini talep etti. Özgür Anayasa Partisi ayrıca Gannuşi ve partisine karşı başlayan yargı süreciyle paralel olarak hükümetin acilen bir dizi tedbirler alması çağrısında bulundu.
Gannuşi’nin “terör suçlarıyla irtibatlı kişiler ve örgütler listesine eklenmesi, mal varlıklarının dondurulmasına izin verilmesi ve yurtdışından hayır ve sosyal hizmet kisvesi altında yapılan sermaye akışının engellenmesini” talep eden Özgür Anayasa Partisi, 2011 yılından bugüne kadar alınan kredi, hibe ve havalelerin kapsamlı denetiminin hızlandırılması ve hukuka uygunluğunun teyit edilmesi gerektiğini vurguladı.
Öte yandan, Tunus Asliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesi’nin, 2019 yılında Seçim Kanunu ihlalleriyle ilgili işlenen suçlar kapsamında yargıya gönderilen bazı siyasetçilerin dava dosyalarına ilişkin kararını 21 Şubat’ta açıklaması bekleniyor.
Söz konusu ihlallerden dolayı hakkında dava açılan siyasetçiler listesinde Eski Cumhurbaşkanı El-Munsif el-Merzuki, Nahda Hareketi yöneticilerinden ve eski Başbakan Hamadi el-Cebali, Selma el-Lumi ve El-Haşimi el-Hamidi bulunuyor.
6. Ceza Dairesi iki gün önce, gerekçeli kararını açıklamak için davalarla ilgili müzakereyi uzatma kararı verdi.
Üç muhalefet partisi dün Cumhurbaşkanı Kays Said, Başbakan Necla Buden ve üç bakan hakkında kamu malını kötüye kullanma suçlamasıyla dava açtığını duyurdu.
Demokratik Akım Partisi, Cumhuriyetçi Parti ve Özgürlük için Demokratik Blok Partisi/Tekettü, “yetkisini aşma, nüfuzunu ve kamu malını kötüye kullanma ve idari prosedürlere aykırı davranma” gerekçesiyle söz konusu isimler hakkında Sayıştay Birinci Başkanı’na suç duyurusunda bulundu.
Üç muhalefet partisi yaptıkları ortak açıklamada, suç duyurusu kararını “Meclis, Yolsuzlukla Mücadele Ulusal Heyeti ve Bardo Müzesi binalarının haksız yere kapatılması ve çalışanlarının çalışmalarının doğrudan engellenmesiyle birlikte maaşlarının yatırılmaya devam etmesinin” ardından aldıklarını bildirdi.
Söz konusu partilerin suç duyurusunda bulunduğu isimler arasında Cumhurbaşkanı Said’in yanı sıra Başbakan Necla Buden, Maliye Bakanı Siham Bugadiri, İçişleri Bakanı Tevfik Şerafeddin, Kültür Bakanı Hayat Kattat el-Karmazi bulunuyor.



Hamas, İsrail'e baskı yaparak Refah sınır kapısının her iki yönde de açılmasını sağlamaları için arabuluculara çağrıda bulundu

İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
TT

Hamas, İsrail'e baskı yaparak Refah sınır kapısının her iki yönde de açılmasını sağlamaları için arabuluculara çağrıda bulundu

İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)

Hamas, arabuluculara ve Gazze'deki Şarm el-Şeyh ateşkes anlaşmasının garantör ülkelerine, İsrail'in anlaşmayı "ihlal etmesini" durdurması ve anlaşmada yer alan taahhütlerini, özellikle de Refah sınır kapısının her iki yönde açılması gibi taahhütlerini yerine getirmesi için ciddi baskı yapmaları çağrısında bulundu.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, bugün yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun "sivilleri hedef alarak, çadırlarını içerideyken yakarak, Şeridin evlerinden geriye kalanları yıkarak ve Refah sınır kapısını kapatmaya devam ederek Gazze Şeridi'ndeki halkımıza karşı katliamlar yapmaya devam ettiğini" söyledi.

Kasım, hareketin ateşkes anlaşmasına bağlı kaldığını belirtti. Anlaşmanın uygulanması kapsamında dün tutuklularından birinin cenazesini teslim ettiklerini kaydeden Kasım, tutuklu değişimini tamamen sonuçlandırmak için çalışmalarına devam edeceklerini ifade etti.

İsrail hükümeti dün, Refah sınır kapısının önümüzdeki günlerde yalnızca Gazze Şeridi'nden ayrılanların Mısır'a seyahat edebilmeleri için açılacağını duyurdu.

Ancak Mısır Devlet Enformasyon Servisi daha sonra bir yetkilinin, İsrail'in Gazze Şeridi'nden çıkış kapısının açılması için Kahire ile iş birliği yapılacağı yönündeki açıklamasını yalanladığını bildirdi.

Resmi kaynak, "Sınır kapısının açılması konusunda anlaşmaya varılması halinde, Trump'ın planında belirtildiği gibi, sektöre giriş ve çıkışlar çift yönlü olarak sağlanacak" ifadelerini kullandı.


Refah Sınır Kapısı ve cephe hattı Gazze meselesini körüklüyor

2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
TT

Refah Sınır Kapısı ve cephe hattı Gazze meselesini körüklüyor

2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)

Refah Sınır Kapısı’nın açılması konusunda Mısır ile İsrail arasında çıkan anlaşmazlık ve aynı cephede Hamas üyesi olduğu sanılan unsurların İsrail güçlerine düzenlediği saldırı, Gazze'de gerginliği yeniden alevlendirdi.

Mısır dün, İsrail'in ‘Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafından sadece çıkış için açılması konusunda bir anlaşmaya varıldığı’ iddiasını yalanladı. Mısırlı bir yetkili, “Sınır kapısı, eğer anlaşma sağlanırsa, geçiş noktası ABD Başkanı Donald Trump'ın barış planına çerçevesinde her iki yönde de giriş ve çıkış için açılacak” dedi. İsrail hükümetinin Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü, sınır kapısının ‘önümüzdeki günlerde, yalnızca Gazze sakinlerinin Mısır'a çıkması için’ açılacağını bildirdi.

Öte yandan sahada silahlı unsurlar, Refah Sınır Kapısı’nda konuşlu İsrail güçlerine tanksavar füzeleriyle saldırdı.

Bir diğer gelişmede, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki iktidar koalisyonu, Filistin devleti kurulmasını öngören Trump’ın Gazze’deki savaşı sona erdirme planını desteklemekten kaçınmak için, muhalefetin dün İsrail parlamentosu Knesset'te önerdiği oylamayı boykot etti.


Petrol zengini Babnusa'dan sonra HDK’nin yeni hedefi Kadugli mi, el-Ubeyd mi?

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
TT

Petrol zengini Babnusa'dan sonra HDK’nin yeni hedefi Kadugli mi, el-Ubeyd mi?

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)

İki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli çatışmaların ardından Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) geçtiğimiz pazartesi günü, Orta Sudan’daki Batı Kordofan eyaletinin merkezi Babnusa şehrinde, Sudan ordusunun son kalesi olan 22. Piyade Tugayı üzerinde ‘tam kontrol’ sağladığını duyurdu. Bu arada bazı askeri uzmanlar, petrol zenginliği ve süt ürünleri üretimi ile tanınan stratejik şehrin düşmesinin, kuzey ve güneydeki diğer bölgelere yönelik yeni saha kazanımları için bir sıçrama noktası haline gelebileceğini öngörüyor. Olayın üzerinden iki gün geçmesine rağmen Sudan ordusundan resmi bir açıklama gelmezken, orduya yakın platformlarda, şehirdeki birliklerin aynı eyaletteki Heglig bölgesine çekildiği iddiaları paylaşıldı.

Kordofan şehirleri sallantıda

Kordofan’daki büyük şehirler, HDK’nin baskılarının artmasıyla sallantıda. Sudan ordusunun elinde sadece, Batı Kordofan’da Nuhud ve Babnusa’nın düşmesinin ardından Kuzey Kordofan eyaletinin el-Ubeyd ve Um Ruvabe şehirleri ile Batı Kordofan’daki petrol zengini Heglig kaldı. Güney Kordofan eyaletinde ise ordu Kadugli ve Deleng’i kontrol ederken, HDK ed-Dubeybat’ta hakimiyet kurmuş durumda. Diğer yandan HDK’nin müttefiki olan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi’nin Abdulaziz el-Hilu kanadı, Güney Kordofan’daki Nuba Dağları’ndaki Kauda şehrini kontrol ediyor.

Babnusa’nın önemi

Batı Kordofan eyaletinde, Doğu Darfur sınırına yakın konumda bulunan Babnusa, başkent Hartum’a yaklaşık 600 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Sudan demiryolu ağının en önemli kavşaklarından biri olan şehir, ülkenin batısı ile doğusu ve kuzeyini birbirine bağlıyor. Babnusa, Sudan’ın önde gelen süt fabrikalarına ev sahipliği yapmasının yanı sıra petrol zenginliği ile ekonomik açıdan stratejik bir şehir olarak kabul ediliyor.

dfvg
El-Faşir'in Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) eline geçmesinin ardından şehirden kaçmak zorunda kalan yerlerinden edilmiş Sudanlılar, 26 Ekim 2025 (AFP)

HDK, Babnusa’nın düşüşünün ardından izleyeceği net stratejiyi henüz açıklamamış olsa da, eski Sudan ordusu askerleri olası senaryolar üzerinde değerlendirmelerde bulundu. İsminin açıklanmasını istemeyen eski bir Sudan ordusu subayı, Babnusa’nın hem askeri hem de coğrafi açıdan büyük öneme sahip olduğunu, düşmesinin savaşın gidişatında kritik bir dönüm noktası oluşturabileceğini ve bunun, Güney Kordofan’ın başkenti Kadugli, Deleng ve ordunun hâlâ kontrolünde tuttuğu diğer bölgelerin ele geçirilmesine kapı açabileceğini belirtti. Subay, “HDK, Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd’i öncelikli askeri hedefleri arasına almış ve sürekli saldırılar düzenlemeye devam etmiştir. Kuvvetlerini stratejik noktalara yaymaları, şehre yönelik bir saldırının her an gerçekleşebileceğini gösteriyor” dedi.

HDK ateşkese uymadı

Kaynak, HDK’nin tek taraflı bir ateşkes ilan etmiş olmasına rağmen buna uymadığını ve 22. Piyade Tugayı’na bağlı askerlerin mevzilerine yönelik saldırılarına devam ederek şehri ele geçirdiğini belirtti. Bu durum, grubun askeri hedeflerinin henüz tamamlanmadığını ortaya koyuyor.

Askeri uzmanlara göre HDK’nin bu bölgeyi ele geçirmesi, ona daha fazla askeri operasyon için iyi bir üs sağlıyor. Uzmanlar, kuvvetlerin müttefiki olan Abdulaziz el-Hilu liderliğindeki Halk Kurtuluş Hareketi’ni destekleyerek, Güney Kordofan eyaletinin başkenti Kadugli’yi ele geçirmeye çalışmasının muhtemel olduğunu belirtiyor. Bu, ordunun eyaletteki önemli bazı kasabaları ele geçirmesinin ardından gelen stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.

Sudan ordusunun eski Genelkurmay Başkan Yardımcısı ve sözcüsü Tümgeneral Muhammed Beşir Süleyman, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Babnusa’nın HDK’nin eline geçmesinin beklenen bir gelişme olduğunu ve kenti kontrol eden tarafın operasyonel manevra alanını büyük ölçüde genişleteceğini söyledi. Süleyman, “Babnusa, petrol zenginliğiyle ekonomik açıdan önemli bir eyalette yer alıyor. Ayrıca demografik yapısı, HDK’nin sosyal tabanlarını oluşturuyor. Bu durum, onlara siyasi bir boyut kazandırıyor; özellikle Darfur bölgesi ile bağlantılı olarak kontrol alanlarını genişletmek ve Kordofan’da savaşçılar için lojistik destek sağlamak amacıyla bir tür geçici yönetim oluşturma stratejisi izliyorlar” ifadelerini kullandı.

efrf
El-Faşir'den gelen Sudanlı mülteciler, Tine Mülteci Kampı (Reuters)

Süleyman, HDK’nin Babnusa’yı ele geçirmesinin, ordunun Kuzey Kordofan eyaletindeki operasyonel ilerleyişine karşı onu daha avantajlı bir askeri konuma getirdiğini, buna rağmen ordunun el-Ubeyd’in batısı ve Nuba Dağları’nda elde ettiği zaferlerin önemini koruduğunu belirtti.

Ordu neye ihtiyaç duyuyor?

Süleyman, ordunun Kuzey ve Batı Kordofan’daki tüm cephelerde operasyonları yönetebilmesi için doğru planlamaya ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Bunun, kuvvetler, lojistik destek ve yedeklerin sağlanması gibi büyük askeri kaynakları gerektirdiğini ifade ederek, “Operasyonel başarısızlığa yer yok. Stratejik hedef, Darfur’un yeniden kontrolünü sağlamak” dedi.

Eski asker, HDK’nin Babnusa’yı ele geçirerek başarmayı hedeflediği askeri amaçların başında, Sudan ordusunu Batı Kordofan’daki sosyal tabanlarından uzaklaştırmak olduğunu söyledi.

Süleyman, “Bu bölgeyi kontrol etmek HDK’ye, operasyonlarında asker ve teçhizat tedarikini sürdürme imkânı sunuyor, böylece daha fazla toprak kazanabiliyor, aynı zamanda Darfur’u güvence altına alıyor ve stratejik öneme sahip el-Ubeyd şehrine yönelik operasyonlarını geliştirebiliyor” dedi.

Süleyman ayrıca, HDK’nin kenti ele geçirme çabasının, askeri ve siyasi olarak konumunu güçlendirme, kara hakimiyetini genişletme ve böylece daha güçlü bir müzakere pozisyonu elde etme amacı taşıdığını vurguladı. Bu çerçevede, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır’ın dahil olduğu Dörtlü’nün Sudan’da üç aylık bir insani ateşkes sağlama çabaları da devam ediyor.