Friedensreich Hundertwasser imzalı bina 30 yıl sonra kapılarını açtı

Viyana’da bulunan Madame Tussauds müzesindeki Friedensreich Hundertwasser bal mumu (Shutterstock)
Viyana’da bulunan Madame Tussauds müzesindeki Friedensreich Hundertwasser bal mumu (Shutterstock)
TT

Friedensreich Hundertwasser imzalı bina 30 yıl sonra kapılarını açtı

Viyana’da bulunan Madame Tussauds müzesindeki Friedensreich Hundertwasser bal mumu (Shutterstock)
Viyana’da bulunan Madame Tussauds müzesindeki Friedensreich Hundertwasser bal mumu (Shutterstock)

Avustralyalı mimar Friedensreich Hundertwasser’ın tasarladığı bina, Yeni Zelanda’da kapılarını açtı.
Hundertwasser tarafından yaklaşık 30 yıl önce tasarlanan bina, sanat eserlerinin sergileneceği bir müze olmasının yanı sıra çağdaş Maori sanatının halk ile buluşacağı ilk sergi olacak. Bina, Yeni Zelanda’daki Wairau Maorui Resim Galerisi’ne de ev sahipliği yapacak.
Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, binanın ‘inanılmaz bir bina olduğunu’ belirterek “Bu binanın, Yeni Zelanda adalarından gelen turistler ve sınırlarımızı yurtdışındaki turistlere açtığımız bir dönemde herkes için önemli bir ilgi kaynağı olacağını düşünüyorum” dedi.
Hundertwasser Sanat Merkezi Başkanı Kathleen Drum, 30 milyon Yeni Zelanda doları değere sahip binanın birinci sınıf bir kültür merkezi olacağını belirtti.



Küçük bir balıkta, sadece insanlarda görülen bir öz farkındalık saptandı

En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
TT

Küçük bir balıkta, sadece insanlarda görülen bir öz farkındalık saptandı

En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)

Bir balık türünün sadece insanlarda görülen bir öz farkındalığa sahip olduğu ortaya çıktı. 

Kişinin, kendisinin ayrı bir birey olduğunu anlama becerisini ifade eden öz farkındalık daha önce çeşitli türde hayvanlarda saptanmıştı. 

Bunun yanı sıra kişinin sadece kendisinin farkında olabileceği, iç dünyasıyla ilgili bir öz farkındalık biçimi de var. Örneğin amaçlar, istekler, zihindeki beden imgesi veya birine karşı hissedilen duygular bu sınıfta yer alıyor.

Bugüne kadar insan dışında hiçbir canlıda bu öz farkındalık biçimi görülmemişti. 

Scientific Reports adlı hakemli dergide bugün (11 Eylül) yayımlanan makalede, Labroides dimidiatus adlı bir çöpçü balık türünün bu beceriye sahip olduğu kaydedildi.

Daha önce çöpçü balıkların fotoğrafta kendini tanıyabildiği bulunurken, bu tür ayna testini de geçmişti.

Yeni araştırmayı yürüten ekip, akvaryumdaki balıklara başka çöpçü balıkların fotoğraflarını gösterdi. Görüntülerdeki hayvanların boyutu, akvaryumdakilerden yüzde 10 büyük veya küçüktü.

Bu deneyde balıklar fotoğrafını gördükleri rakiplerinin boyutuna bakmadan saldırıya geçti. 

Araştırmacılar daha sonra aynı testi ayna ekleyerek yürüttü. Önce aynada kendisini süzen balıklar bu sefer fotoğrafta kendilerinden büyük balıklara saldırmamayı tercih etti. 

Japonya'daki Osaka Metropolitan Üniversitesi'nden Taiga Kobayashi, yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında şöyle diyor:

Bu beklenmedik bir durumdu çünkü balık, boyutu ne olursa olsun rakiplerine karşı her zaman saldırganlık gösteriyordu.

Araştırmacılar akvaryumu, balığın ayna ve diğer balıkların fotoğrafını aynı anda göremeyeceği şekilde bölmüştü. 

Bu nedende saldırıya geçip geçmeyeceğini hesaplayan hayvan, muhtemelen aynada kendisini tarttıktan sonra zihninde vücut büyüklüğüne dair imgeye göre karar veriyor. 

Kobayashi, balıkların aynayı karar verme aracı olarak kullanacak zekaya sahip olduğunu düşünüyor. 

Doktora öğrencisi Kobayashi, "Balıkların aynayı bir araç olarak kullanabildiğine dair sonuçlar, insan ve insan dışı hayvanların öz farkındalığı arasındaki benzerlikleri açığa çıkararak bu özelliğin nasıl evrimleştiğine ışık tutacak önemli ipuçları sağlayabilir" diyor.

Independent Türkçe, SciTechDaily, New Scientist, Scientific Reports