Fas-Moritanya Yüksek Komitesi toplantılarında siyasi uzlaşı

Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
TT

Fas-Moritanya Yüksek Komitesi toplantılarında siyasi uzlaşı

Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)

Fas Başbakanı Aziz Ahnuş ve Moritanya Başbakanı Muhammed Vild Bilal Mesud başkanlığındaki Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi'nin sekizinci oturumu, 13 yasal metin üzerinde anlaşmaya varılarak sona erdi. Ticaret ve yatırım, sanayi ve turizm, konut, çevre ve sürdürülebilir kalkınma, güvenlik ve sağlık, kültür, tarım ve balıkçılık, mevduat ve yönetim ve mesleki eğitim sektörlerini kapsayan sekizinci oturumda anlaşmalar, mutabakat zaptı, yürütme programları ve protokoller de yer aldı. Siyasi istişare düzeyindeki toplantılarda, iki tarafın ortak çıkarlarını ilgilendiren birçok bölgesel ve uluslararası konuda fikir birliği içinde olduğu kaydedildi. Mağrip alanı, ortak Arap eylemi, Filistin davası, Libya, Yemen ve Suriye çatışmalarının yanı sıra Sahel ve Sahra bölgesi ve Afrika Kıtası’ndaki kalkınma ile ilgili konularda esas olarak görüş birliğine varıldı.
Fas Başbakanı, ekonomik iş birliğini etkinleştirmek ve iki ülke arasındaki ticaret alışverişini geliştirmek için Fas ve Moritanya'daki ekonomi alanında çalışmalar yürütenlere ve özel sektöre daha fazla katılım çağrısında bulundu.
Ahnuş, oturumun çalışmasına başkanlık ederken iki ülkedeki ekonomi alanında görevli aktörlerin katılımının, ‘her iki tarafa da fayda sağlayacak ortak yatırım projelerine erişime ve Güney-Güney iş birliği için bir model olarak, stratejik boyutu olan kârlı üretken projeler ve ortaklıkların kurulmasına olanak sağlayacağını söyledi. Toplantının, derin bölgesel değişimler, büyük uluslararası dönüşümler, şu an bölge ülkelerine dayatılan güvenlik sorunları, meşruiyet, insan ve uyuşturucu kaçakçılığı ile terörizm sorunlarının gölgesinde gerçekleştiğine dikkat çekti.
Diğer yandan Moritanya Başbakanı, Fas ve Moritanya'nın iki kardeş halkın refah ve kapsamlı büyüme umutlarını ve isteklerini gerçekleştirmek için ilişkilerini en geniş ufuklara taşımaya kararlı olduklarını belirtti. Muhammed Vild Bilal Mesud, “İki kardeş ülkeyi ve halklarımızı birleştiren kardeşlik bağları, sağlam manevi temellere ve her alanda uzun dayanışma ve ikili iş birliği yürüyüşlerine dayalı, samimi ve güçlüdür” dedi.
Mesud ayrıca oturumda imzalanan anlaşmaların, mutabakat zaptı ve yürütme programlarının ‘ikili iş birliği için istenilen dinamiği ileriye taşıyabileceğini, zira çoğunun gelişme alanını ve iki ülkenin iş adamları arasındaki ortaklığın güçlendirilmesini’ kapsadığını vurguladı.
Fas hükümeti tarafından yapılan açıklamaya göre, Fas ve Moritanya'nın liderler düzeyinde ‘ayrıcalıklı ve kardeş’ ilişkilere sahip olduğu göz önüne alındığında zirvenin, ‘iki ülkenin ortaklığını yansıttığı’ ifade edildi. Bu bağlamda Moritanya tarafı, Kudüs Komitesi Başkanı Fas Kralı 6. Muhammed tarafından Kudüs’ü korumak için sarf edilen çabalara ve Komite’nin yürütme kolu olan Bayt Mal Al-Quds Al-Sharif Agency tarafından gerçekleştirilen insani ve sosyal projelere de övgüde bulundu. Ayrıca Kral 6. Muhammed’in beş Sahel ülkesinin Afrika’da sürdürülebilir kalkınma ve Kıta’da barış, güvenlik ve istikrarın temellerini sağlamlaştırma konusundaki rolüne de övgüde bulundu. Fas tarafı da Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Vild Şeyh el-Gazvani'nin kalkınma sürecinde tüm grupların entegrasyonunu sağlayan kapsamlı bir sosyal koruma sistemi kurmayı amaçlayan politikasını ve bu kardeş ülkenin Sahel'deki rolünü takdir etti. Oturumun gündeminde sektörel alanda iş birliği de vardı. Fas-Moritanya Yüksek Komitesi, bir dizi ekonomik, kültürel, eğitimsel ve teknik alandaki iş birliğini gözden geçirdi ve bu bağlamda kaydedilen sonuca dikkat çekti. Ayrıca iki ülke için öncelikli sektörlerde ikili iş birliği mekanizmalarını geliştirmenin yolları da incelendi.
Moritanya Başbakanı önceki gün Rabat'ı bakanlar, üst düzey yetkililer ve iş insanlarından oluşan bir heyet eşliğinde ziyaret etti. Ortak Yüksek Komite'nin sekizinci oturumunun çalışmaları, geçtiğimiz çarşamba ve perşembe günü iki ülkeden çeşitli bakanlık temsilcilerin de katılımıyla, üst düzey yetkililer düzeyinde gerçekleştirildi.



Netanyahu'nun Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi'ne katılımının teyit ve ardından iptal edilmesinin ardındaki gerçekler

İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump'ın katılımıyla Knesset'te konuşmasını yaparken (AFP)
İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump'ın katılımıyla Knesset'te konuşmasını yaparken (AFP)
TT

Netanyahu'nun Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi'ne katılımının teyit ve ardından iptal edilmesinin ardındaki gerçekler

İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump'ın katılımıyla Knesset'te konuşmasını yaparken (AFP)
İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump'ın katılımıyla Knesset'te konuşmasını yaparken (AFP)

Ahmed Abdulhekim

Kahire ve Tel Aviv'in, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze ile ilgili Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi'ne katılacağını duyurması ve ardından katılımın hızla iptal edilmesi, Kızıldeniz sahillerindeki tatil beldesinde düzenlenen zirve ile ilgili kafa karışıklığına yol açtı. Bu durum, zirveye katılacak davetlilerin listesinde Netanyahu'nun adının daha önce yer almaması sebebiyle, bu kararın alınmasının ve ardından geri adım atılmasının arkasındaki nedenler hakkında bir dizi soruyu tetikledi.

İsrail medyası ile Mısır Cumhurbaşkanlığı, Netanyahu'nun zirveye katılacağını vurgularken, Mısır Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada Netanyahu’nun katılımına ilişkin davetin, ABD Başkanı Donald Trump ile Mısırlı mevkidaşı Abdulfettah es-Sisi arasında, bu sabah Trump İsrail'de iken İsrail Başbakanı Netanyahu eşliğinde gerçekleşen bir telefon görüşmesi sırasında, Trump’tan geldiği doğrulandı. Sisi’nin Netanyahu ile de görüştüğünün belirtildiği açıklamada, “Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın katılacağı barış zirvesine Netanyahu’nun da katılması kararlaştırıldı” denildi.

Ancak Mısır Cumhurbaşkanlığı, çok geçmeden Netanyahu'nun “dini bayram” nedeniyle zirveye katılamayacağını duyurdu. Bu, Trump'tan aldığı daveti öven İsrail Başbakanlık Ofisi'nin de belirttiği aynı gerekçeydi.

Davet nasıl gerçekleşti?

The Independent Arabia'nın bu sabah başlamadan önce incelediği Şarm el-Şeyh Zirvesi'nin nihai davetli listesine göre, Netanyahu katılımcı liderler arasında değildi. Şarku’l Avsat’ın Amerikan internet sitesi Axios'tan aktardığı habere göre Netanyahu'ya davet, Tel Aviv'de Başkan Trump'ı kabul etmesinin ardından yapıldı. İnternet sitesi, ismi açıklanmayan bir kaynağa dayanarak, “Netanyahu'nun Şarm el-Şeyh Zirvesi'ne katılması, Başkan Trump'ın Netanyahu ile birlikte Ben Gurion Havalimanı'ndan Knesset'e ABD başkanlık limuzininde yaptığı yolculuk sırasında planlandı” dedi.

Axios, “Muhabirinin Başkan Trump ile İsrail'e giderken Başkanlık uçağında yaptığı röportajda, Trump'ın Netanyahu'nun konferansa davet edilmediğinden haberi olmadığını ve davetlerin Mısırlılar tarafından yapıldığını söylediğini” bildirdi. Site haberinde, “Trump’ın, limuzuni ile havalimanından Knesset'e giderken Netanyahu'ya katılmasının daha iyi olacağını söylediğini” belirtti ve ismi açıklanmayan kaynaktan aktardığına göre, Netanyahu da Trump'ın davetini kabul etti.

Axios'un üst düzey bir ABD yetkilisine dayandırdığı habere göre, “Bundan sonra Başkan Trump, Gazze'deki savaşın başlangıcından bu yana görüşmeyen Sisi ve Netanyahu arasında arabuluculuk yapmaya başladı. ABD Başkanı, Mısır Cumhurbaşkanı'nı arayarak Netanyahu'yu zirveye davet etmesini istedi. Kısa bir süre sonra Cumhurbaşkanı Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında temas kuruldu ve Netanyahu, Şarm el-Şeyh Konferansına resmen davet edildi.”

Sisi ve Netanyahu arasında Trump'ın da katıldığı bir telefon görüşmesi yapıldığına dair haberler İsrail medyasında yer alırken, Mısır Cumhurbaşkanlığı, İsrail Başbakanı ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Şarm el-Şeyh Zirvesine katılacağını doğruladı. Açıklamada, “Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze'deki ateşkes anlaşmasını pekiştirmek ve anlaşmaya bağlılığı teyit etmek için barış zirvesine katılacak” denildi. Yine açıklamada, Netanyahu ve Trump'ın pazartesi günü İsrail'den Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir telefon görüşmesi yaptığı da belirtildi. Yaklaşık bir saat sonra ise Mısır Cumhurbaşkanlığı, Netanyahu'nun “dini bayram” nedeniyle zirveye katılamayacağını duyurdu. Başkan Trump'ın, Sisi ile yaptığı telefon görüşmesi sırasında İsrail Başbakanı'nın zirveye katılmasını önerdiğini yineledi.

İptal nedeniyle ilgili 3 farklı anlatı

Netanyahu'nun Başbakanlık Ofisi, Başkan Trump'tan aldığı davete atıfta bulunarak, Şarm el-Şeyh Zirvesine katılamamasının nedenini “dini bayrama” bağladı. İsrail Başbakanı, ABD Başkanı'na davet için teşekkür etti ve zirve tarihinin pazartesi akşamı başlayıp salı günü gün batımına kadar devam eden Simhat Tora bayramının başlangıcına denk gelmesi nedeniyle zirveye katılamayacağını belirtti.

Buna karşılık, İsrail gazetelerinde zirveye katılmamasının gerçek nedenleri konusunda çelişkili haberler yer aldı. Israel Hayom gazetesinin haberine göre, Netanyahu'nun Şarm el-Şeyh Zirvesi'ne katılımı, başta Türkiye olmak üzere birçok ülkenin güçlü muhalefeti sonrasında iptal edildi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Başbakanı'nın zirveye katılması durumunda zirveye katılmayacağı tehdidinde bulundu. Türk medyası, savaş suçları işlediği için Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında tutuklama kararı verilen İsrail Başbakanı'na yapılan davet nedeniyle, Erdoğan'ın Şarm el-Şeyh Zirvesi'ne katılmama kararı aldığını, ancak Netanyahu'nun zirveye katılmayacağını öğrendikten sonra zirveye katılmaya karar verdiğini aktardı.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani de aynı tutumu benimsedi. Irak Haber Ajansı, ismi açıklanmayan kaynaklara dayanarak, Sudani'nin “hem Mısır hem de Amerikan taraflarına, Netanyahu'nun katılması halinde Irak'ın zirveden çekileceğini bildirdiğini ve Irak’ın bu pozisyonunda kararlı olduğunu” söyledi. Sudani “Mısır tarafının Netanyahu'ya Şarm el-Şeyh Zirvesine katılması için resmi bir davette bulunmadığını, Trump'ın Netanyahu'yu getirmeye çalıştığını ve katılımını sağlamak için diplomatik temaslarda bulunduğunu” açıkladı. Irak Haber Ajansı, “diğer katılımcıların tutumlarının Irak'ınkine benzer olduğunu ve bu nedenle Trump'ın Netanyahu'yu Şarm el-Şeyh Zirvesine getirme girişiminin başarısız olduğunu” bildirdi. Öte yandan, İsrailli Yedioth Ahronoth gazetesi, Mısır Cumhurbaşkanı’nın Netanyahu'yu davet etmediğini ve Mısır ile Arap dünyasının İsrail Başbakanı’nın zirveye katılımını reddettiğini bildirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı ve Amerikalı mevkidaşı, 20 ülkenin liderleri ile BM Genel Sekreteri António Guterres'in katıldığı Gazze ile ilgili Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’ne eş başkanlık ediyor. Zirve, ABD, Mısır, Katar ve Türkiye'nin Gazze'deki savaşı sona erdirmek için arabuluculuk yaptığı ve ilk aşamalarında İsrailli rehinelerin Filistinli tutuklular ile takasını öngören bir anlaşmaya varılmasının ardından gerçekleşti. Anlaşmanın ilk aşaması ayrıca İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesini de onaylıyor. Bir sonraki aşama ise Hamas'ın silahsızlandırılmasını ve yönetimden ayrılarak yerine “Trump başkanlığındaki yeni bir uluslararası geçiş organının gözetim ve denetimine tabi, teknokrat ve siyasi olmayan bir Filistin komitesi” kurulmasını öngörüyor.


Uluslararası yardım kuruluşları ateşkesin devam etmesiyle birlikte Gazze'ye yardımları artırmaya çalışıyor

İsrail tarafından El-Ehli Baptist Hastanesi’nin içindeki bir binaya iki füzeyle düzenlenen saldırının ardından hasarı inceleyen Filistinliler (Reuters)
İsrail tarafından El-Ehli Baptist Hastanesi’nin içindeki bir binaya iki füzeyle düzenlenen saldırının ardından hasarı inceleyen Filistinliler (Reuters)
TT

Uluslararası yardım kuruluşları ateşkesin devam etmesiyle birlikte Gazze'ye yardımları artırmaya çalışıyor

İsrail tarafından El-Ehli Baptist Hastanesi’nin içindeki bir binaya iki füzeyle düzenlenen saldırının ardından hasarı inceleyen Filistinliler (Reuters)
İsrail tarafından El-Ehli Baptist Hastanesi’nin içindeki bir binaya iki füzeyle düzenlenen saldırının ardından hasarı inceleyen Filistinliler (Reuters)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus dün yaptığı açıklamada, WHO ekiplerinin ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana Gazze Şeridi'ndeki faaliyetlerini yoğunlaştırdığını ve sağlık hizmetlerini yeniden tesis etmek için çalışmalarını önemli ölçüde genişletmeye hazır olduklarını söyledi.

Ghebreyesus, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada WHO’nun El-Ehli Baptist Hastanesi’ndeki cerrahi bölümünü ve acil servisi güçlendirmek için bir sağlık ekibi görevlendirdiğini ve Gazzelilerin evlerine geri dönmeye başlamasıyla birlikte Gazze şehrindeki faaliyetlerini ve personel sayısını artırmayı planladığını belirtti.

Gebreyesus, sağlık tesislerine erişimin iyileştirilmesi ve kapasitemizin artırılmasının, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere acil sağlık desteği sağlamak için kritik öneme sahip ilk adımlar olduğunu söyledi.

WHO Genel Direktörü, İsrailli tutukluların ve Filistinli mahkumların serbest bırakılmaya başlanmasını överek, bunu ‘son iki yıldır acı çeken herkese umut veren’ bir adım olarak nitelendirdi.

Gebreyesus, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Gazze'deki sağlık sistemi yeniden yapılandırılmalı ve yeniden inşa edilmelidir. Bu kriz bize sistemi daha iyi, daha güçlü, daha adil ve halkın ihtiyaçlarına odaklanmış bir şekilde yeniden inşa etme fırsatı sunuyor.”

UNRWA

Öte yandan Birleşmiş Milletler Filistin Mültecilerine Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini dün, Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ardından Gazze Şeridi’ne büyük çaplı insani yardımın girmesine izin verilmesi çağrısında bulundu.

dfrgty
İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği hava saldırısının ardından El-Ehli Baptist Hastanesi’nde battaniyeye sarılmış bir cenazenin başında yas tutan Filistinli iki adam (AFP)

Hamas’ın anlaşma uyarınca hayatta kalan tüm İsrailli rehineleri serbest bırakmasının ve İsrail'in de buna yaklaşık 2 bin Filistinli tutukluyu serbest bırakarak karşılık vermesinin ardından yaptığı açıklamada Lazzarini, “İyileşme, adalet ve karşılıklı tanıma yoluyla barışçıl bir gelecek inşa etmenin zamanı geldi” dedi.

UNRWA Genel Komiseri, sözlerini şöyle sürdürdü:

“UNRWA aracılığıyla da dahil olmak üzere, büyük ölçekli insani yardım erişimine izin vermenin zamanı geldi... Eğitim yoluyla hayatları ve hayalleri yeniden inşa etmenin zamanı geldi.”

Kızılhaç

Diğer taraftan Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Başkanı Mirjana Spoljaric Egger dün, ICRC ekiplerinin 20 İsrailli rehine ve bin 809 Filistinli mahkumun takasında görev aldığını söyledi. İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşması kapsamında dört İsrailli rehinenin cesetlerini de İsrail makamlarına teslim ettiklerini belirten Egger, anlaşmaya uyulması çağrısında bulundu.

Egger, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “Umarım bu, serbest bırakılanlar, aileleri ve milyonlarca sivil için yeni bir başlangıç olur. Ateşkes devam etmeli” ifadelerini kullandı. ICRC Başkanı, ICRC ekiplerinin 2023 yılının ekim ayından bu yana ateşkes anlaşmaları kapsamında 172 İsrailli tutuklu ve 3 bin 473 Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını ve naklini kolaylaştırdığını açıkladı.


Lübnan Cumhurbaşkanı İsrail ile müzakere çağrısında bulundu

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Başbakan Nevvaf Selam ile Meclis Başkanı Nebih Berri'nin arasında (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Başbakan Nevvaf Selam ile Meclis Başkanı Nebih Berri'nin arasında (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan Cumhurbaşkanı İsrail ile müzakere çağrısında bulundu

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Başbakan Nevvaf Selam ile Meclis Başkanı Nebih Berri'nin arasında (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Başbakan Nevvaf Selam ile Meclis Başkanı Nebih Berri'nin arasında (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Lübnan'ın tehlikede olmadığını vurguladı. Dün yerel ekonomi gazetecileriyle yaptığı toplantıda, “Bölgedeki mevcut kriz çözümü yolunun dışında kalamayız. Aksine, bu yolun bir parçası olmalıyız, çünkü artık daha fazla savaş, yıkım, ölüm ve yerinden edilmeye tahammül etmek mümkün değil” ifadelerini kullandı.

Avn, “Lübnan devleti daha önce ABD ve BM'nin himayesinde İsrail ile müzakereler yürütmüş ve deniz sınırlarının belirlenmesi konusunda bir anlaşmaya varmıştı. Öyleyse, özellikle savaşın hiçbir sonuç getirmediği düşünülürse, aynı şeyin tekrar yapılarak çözülmemiş sorunlara çözüm bulunmasını engelleyen nedir?” diye sordu. İsrail, savaş ve yıkımı denedikten sonra başka seçeneği kalmadığı için Hamas ile müzakereye gitti. Bugün genel atmosfer uzlaşma yönünde ve müzakere kaçınılmaz... Bu müzakerenin şekli, zamanı gelince belirlenecek" şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı, “İsrail'in Lübnan'a karşı askeri operasyonları durdurmayı taahhüt ettiği ve müzakerelere başladığı bir noktaya ulaşacağımızı umuyorum, çünkü bölgede gördüğümüz olayların gidişatına karşı çıkmamalıyız” dedi.

Suriye'deki duruma ilişkin Avn, "Sınırda sık sık kalabalıklar olduğunu duyuyoruz ve ordu komutanlığı devriye gönderiyor, ancak bu bilginin doğru olmadığı ortaya çıkıyor." dedi. Avn, "Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara ile yaptığım görüşmeler olumlu geçti ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin geçen cuma günü Beyrut'a yaptığı ziyarette, karşılıklı saygı, iş birliği, güvenlik ve ekonomik düzeyde koordinasyon çerçevesinde bir dizi ilke teyit edildi” diye belirtti.