عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

NASA teleskobu Jüpiter'in 'kayıp ikizini' buldu

K2-2016-BLG-0005Lb, Kepler’in şimdiye dek keşfettiği en uzak gezegen oldu

Yeni keşfedilen gezegenin yer aldığı bölgenin iki görüntüsünden soldaki Kepler, sağdakiyse Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından çekildi (NASA / Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu)
Yeni keşfedilen gezegenin yer aldığı bölgenin iki görüntüsünden soldaki Kepler, sağdakiyse Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından çekildi (NASA / Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu)
    İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT

NASA teleskobu Jüpiter'in 'kayıp ikizini' buldu

Yeni keşfedilen gezegenin yer aldığı bölgenin iki görüntüsünden soldaki Kepler, sağdakiyse Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından çekildi (NASA / Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu)
Yeni keşfedilen gezegenin yer aldığı bölgenin iki görüntüsünden soldaki Kepler, sağdakiyse Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından çekildi (NASA / Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu)

NASA'nın Kepler uzay teleskobunun topladığı eski verileri yeniden inceleyen bilim insanları, Jüpiter’in "kayıp ikizini" bulduklarını söylüyor.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanmak üzere kabul edilen araştırmada, belirgin bir şekilde Jüpiter özelliklerini yansıtan ötegezegenin keşfi detaylandırıldı.
Gaz deviyle hemen hemen aynı kütleye sahip ötegezegene K2-2016-BLG-0005Lb adı verildi.
Dünya’dan 17 bin ışık yılı uzaktaki gezegenin yıldızına uzaklığı da Jüpiter’in Güneş’e karşı konumuna uyuyor.
Keşif, NASA’nın "gezegen avcısı" diye nitelenen, onlarca ötegezegenin keşfine katkı sağlayan Kepler’in 2016’da topladığı verilere dayanıyor.
2009’da fırlatılan uzay teleskobu, 2018’de ıskartaya çıkarılana kadar en az 2 bin 700 ötegezegeni tespit etmeyi başarmıştı.
Ancak yeni araştırmayla Kepler'in verileri ilk kez bir öte gezegenin mikro mercekleme yöntemiyle keşfedilmesine önayak oldu.
Mikro mercekleme yöntemi, araştırılan gök cisminin gözlem aracı ve uzaktaki yıldız arasında hizalandığı durumda işlevli oluyor. Çünkü bu sırada kütle çekim kuvveti, yıldızın ışığını kısa süreliğine artırıyor ve normalde hiç ışık yaymayan nesnenin gözlemlenmesine olanak tanıyor.
Nobel Ödüllü Fizikçi Albert Einstein’ın teorilerine dayanan bu yöntem, bir tür "kozmik büyüteç" olarak görülüyor.
Araştırmanın ortak yazarı Eamonn Kerins, gezegeni "şimdiye kadar herhangi bir yöntemle bulunan, Jüpiter'in en yakın kuzenlerinden biri" diye niteledi.
Kerins’in aktarımına göre K2-2016-BLG-0005Lb, Kepler’in şimdiye dek keşfettiği en uzak gezegen oldu:
"Kepler’in şimdiye dek keşfettiği binlerce gezegen arasındaki en uzak ötegezegenden iki kat daha uzakta."
Independent Türkçe, Gizmodo, Technopixel, Nation World News

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging