عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen’de Husilerin döşediği mayınların temizlenmesi 8 yıldan fazla sürebilir

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)
    Aden/Mahmud Nasır
TT
TT

Yemen’de Husilerin döşediği mayınların temizlenmesi 8 yıldan fazla sürebilir

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)

Yemen'deki Mayın Temizleme Projesi (MASAM), İran destekli Husiler tarafından mayın döşenen 32 milyon metrekareden fazla araziyi temizlemeyi başarırken Yemenli bir yetkili, milislerin girdiği farklı bölgelere yaklaşık iki milyon mayın döşediği bilgisini verdi. Yerel ve uluslararası raporlara göre mayınların yoğunluğunun, yerinden edilenlerin bölgelerine dönmesini, çiftliklerine ulaşmasını ve çocuklarının okula gitmesini engellediğini gösteriyor.
Yemen İnsan Hakları Bakanlığı Müsteşarı Nebil Abdulhafiz, Husilerin iki milyon 300 bin mayın yerleştirdiğinin tahmin edildiğini belirterek, milislerin girdiği çeşitli bölgelerde halen 1 milyon 800 bin mayın olduğunu, 500 bini aşkın mayının ise temizlendiğini dile getirdi.
Abdulhafız’a göre bir buçuk yıl önce yapılan bir araştırma, Yemen'deki mayınları temizlemek için 8 yıla ihtiyacı olduğunu ortaya koydu. Ancak Abdulhafız’a göre bu tahminler artık gerçeği yansıtmıyor. Zira Husiler yoğun bir şekilde mayın döşemeye devam ediyor.
Diğer yandan MASAM’a ilişkin de bilgi veren yetkili, teknik ekiplerin projenin başlangıcından nisan ayına kadar Husilerce mayın döşenen 32 milyon 460 bin metrekareden fazla alanı temizlemeyi başardığını belirtti. Sadece geçtiğimiz ay 1 milyon metrekarenin üzerinde alanın temizlendiğini aktardı.
ABD Adalet Merkezi’ne göre mayınlar 17 Yemen valiliğinde 429'u çocuk ve 217'si kadın olmak üzere 2bin 526 sivilin yaşamını yitirmesine, 723'ü çocuk ve 220'si kadın olmak üzere 3 bin 286 sivilin yaralanmasına sebep oldu. Ayrıca 334 çiftlik tamamen yok edilirken, Husilerin çiftliklere ve yollara mayın döşemesi nedeniyle 2 bin 158 hayvan telef oldu.
Raporda, MASAM’ın  5'i yabancı olmak üzere 33 mayın temizleme uzmanını kaybettiği belirtildi. Buna ek olarak proje ile Temmuz 2018'den bu yana 322 bin 789 mayın, EYP ve patlamamış mühimmat  imha edildi. Süreçte 40 kişi yaralandı.
Merkezin raporuna göre Husi grubunun köylere ve kırsal alanlara mayın döşemesi, sivilleri kaçmaya zorladı ve insani yardımın en savunmasız gruplara ulaşmasını engelledi. Mayınlar ayrıca çocukların okullara erişiminin yanı sıra sivillerin meralara ve çiftliklere ulaşımını da engelledi.
Raporda, Husi milislerin 2015 yılından bu yana Yemen’de mayın döşediği kaydedildi. Husilerin mayın taktiğini kontrol ettiği tüm askeri mevzilerde, geri çekildiği bölgelerde ve yollarda sistemli bir şekilde uyguluyor.
Merkez raporunda, milislerce döşenen mayınların 425 farklı özel ulaşım aracını tamamen, 163'ünü ise kısmen tahrip ettiğini, yaralananların yüzde 75'inin kalıcı sakatlıklar yaşadığını kaydetti.
Raporda, milislerin bu amaçla kurdukları fabrikalarda yerel uzmanlıkla çeşitli türde mayınlar ürettikleri, kontrol ettikleri alanlarda ordu teçhizatı kullandıkları ve bu mayınları onaylanmış uluslararası anlaşmalara aykırı olarak her alanda dağıtıp depoladıkları vurgulandı.
Husi milislerin mayın stokunun tamamını imha etme yasal ve ahlaki olarak yeniden üretmeme veya tekrar ithal etmeme taahhüdü verme çağrısı yapılan raporda, her türlü mayın ve patlayıcı cihazların ithalatını, üretimini ve döşenmesini suç sayan Ottawa Sözleşmesi’nin ilkelerine bağlı kalınması talep edildi.
Raporda ayrıca yazarları Yemen meşru hükümete mayın yerleştirmekten sorumlu olanların hesap sorulabilmesi için gerekli tüm yasal önlemleri alması tavsiye edildi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.