Cezayir, bağımsızlığının 60’ıncı yılını kutlamaya hazırlanıyor

Cezayir, bağımsızlığının 60’ıncı yılını kutlamaya hazırlanıyor
TT

Cezayir, bağımsızlığının 60’ıncı yılını kutlamaya hazırlanıyor

Cezayir, bağımsızlığının 60’ıncı yılını kutlamaya hazırlanıyor

Cezayir hükümeti, 58 şehirde düzenlenecek etkinlikler ile ülkenin 5 Temmuz 1962'de Fransız sömürgeciliğinden bağımsızlığının 60’ıncı yıl dönümünü büyük kutlamalar yapmaya hazırlanıyor. Bu kapsamda ‘hafızadaki acıların’, ‘Fransa'nın sömürge suçunu tanımayı açıkça reddetmesinin’ ve ‘bağımsızlığın ardından ulaşılan başarıların’ vurgulanacağı etkinliklere odaklanılıyor.
Mücahitler Bakanı El-Iyd Rabiga perşembe günü hükümet radyosuna yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanı’nın ulusal egemenliğin yeniden tesis edilmesinin 60’ıncı yıl dönümüne yönelik kutlamalara ilişkin direktiflerinin uygulanması için  çalışmalar devam ediyor. Bu, Cezayir ulusunun hatırasının korunması ve şehitlere vefa açısından büyük bir önem taşıyor. Bu vesileyle kurtuluş savaşı zaferleri ile bağımsız Cezayir'in başarıları arasında bağlantı kurmaya özen gösteriyoruz.” 
Yıl dönümü etkinlikleri Ramazan Ayı’nın ardından hazırlıkları hızlanacaklar. Bir yıl önce başlayan kutlamalar, El-Dhakira TV’de Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nı (1954 - 1962), Cezayir'in Fransız kuvvetleri tarafından işgalini ve sömürgeciliğe karşı halk direnişini konu alan tarihi programlarda gösteriliyor.
Bağımsızlığın 60’ıncı yılı için oluşturulan komitenin bir üyesi Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, kutlamalarda pek çok amacın güdüleceğini, öncelikle genç nesillere vatanları ile gurur duymayı aşılamak istediklerini vurguladı. Ayrıca gençlere kendileri için fedakarlıklarda bulunan atalarının geride bıraktığı emaneti korumaları ve bağımsızlığın ardından başlatılan inşa sürecini tamamlamaları gerektiğinin hatırlatılmak istendiğini de sözlerine ekledi. Söz konusu komite, Başbakan Eymen bin Abdurrahman tarafından yönetiliyor.
Kutlamalarda çeşitli temalara sahip zengin programların yürütüleceğini bildiren Mücahitler Bakanı Rabiga sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu kapsamda şanlı tarihimizi konu edinen belgeseller yayınlayacağız. Çocuklara yönelik programlarımız da olacak. Aynı zamanda hafızayı canlandıracak dosyaların ele alınacağı bir çok konferansın düzenlenecek. Ulusal ve uluslararası bilimsel ve akademik faaliyetlerde bulunulacak. Cezayir’in 1830 - 1962 dönemine dair akıllı telefon uygulamaları da hazırlıyoruz.  Programlar kapsamında Cezayir tarihine yönelik dijital bir sergisi de hayata geçireceğiz.”
Dünyanın dört bir yanından katılım sağlanacak “Kurtuluş Devrimi Dostları Uluslararası Konferansı”na yönelik hazırlıklar da sürüyor. Konferansın devrimin arkasına yer alan insani değerlerin ve bunların tüm dünya ile ilişkileri dokumadaki rolüne odaklanacağını aktaran Bakan, aynı zamanda devrim dostlarının Cezayir halkının kurtuluş mücadelesine verdikleri desteğin ve bu taraflara şükran borcunun da gözler önüne serileceğini vurguladı.
Bağımsızlığın 60’ıncı yıl dönümü kutlamaları için slogan ve en iyi milli destan seçme yarışmalarının düzenlendiğini belirten Bakan, ‘ulusal meselelerin hizmetinde bir tarihsel düşünce ekolü’ yaratma çabası kapsamında yeni tarih kitaplarının basılması ve eskilerinin yenilenmesi projesinin yürütüldüğünü kaydetti.
Ünlü Fransız tarihçi Benjamin Stora’nın hazırlayarak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a sunduğu ‘ortak hafızaya’ ilişkin raporun somutlaştırılması yönünde Fransa’da aylardır çalışmalar yürütülüyor. Merkez olarak bağımsızlık görüşmelerinin yapıldığı ve ateşkesin ilan edildiği Evian sınır kasabası seçildi. Kasabada tarihçiler, aydınlar ve akademisyenler tarafından kültürel programlar, yuvarlak masa konferansları, kitap fuarları ve sanat sergileri düzenleniyor. Sömürgecilik ve Cezayir devrimi üzerine filmler ve belgeseller de gösteriliyor. Diğer birçok şehirde de benzeri faaliyetler yürütülüyor.  
Macron iktidara geldiğinden bu yana hafıza konusunda Cezayir’e yönelik olumlu adımlar attı. Ancak Paris'in sömürgeciliği insanlığa karşı bir suç olarak kınamasını talep eden Cezayir bu adımları yetersiz buluyor.



Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
TT

Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)

Suriye'nin üçüncü büyük kenti Humus'ta, devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi toplumu, yeni yetkililerin ‘rejim kalıntılarını’ aramak için mahallelerinde günlerdir sürdürdüğü ve yüzlerce kişinin gözaltına alındığı güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli.

Humus'un merkezindeki çarşı, kurşunlarla delik deşik edilmiş binaların arasında satıcılardan meyve ve sebze almaya gelen insanlarla dolup taşıyor. Ancak Alevilerin çoğunlukta olduğu mahallelerin girişlerinde, bu hafta sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından yeni kurulan kontrol noktalarında askeri üniformalı silahlı adamlar duruyor.

Humus'un Alevi bölgelerinin bazı sakinleri AFP'ye, genç erkeklerin hatta silahlarını teslim eden askerlerin bile gözaltına alındığını söyledi.

AFP'nin konuştuğu tüm kişiler güvenlik kaygıları nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını istedi.

Şehirdeki iki kişi, kontrol noktasındaki silahlı adamların insanlara mezheplerini sorması üzerine bölge sakinlerinin şikâyeti sonrası bir kontrol noktasının kaldırıldığını belirtti.

Alevilerin çoğunlukta olduğu ez-Zehra mahallesinin bir sakini, “Şu ana kadar yaşadığımız ve hissettiğimiz şey korkunun gerçekliğiydi. İlk başlarda münferit vakalardı, ancak şimdi çok sayıda olduğu için böyle adlandırılamaz” ifadelerini kullandı.

Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)

‘Büyük çoğunluk sivil’

Suriye'deki yeni yönetim 8 Aralık'ta iktidara geldiğinden beri azınlıklara güven vermeye çalışıyor. Ancak Aleviler, Esed ailesiyle olan uzun süreli ilişkileri nedeniyle kendilerine karşı bir tepki oluşmasından korkuyor. Yetkililer ise herhangi bir ihlal olduğunu reddetti.

Humus vilayetinden eski bir Halk Meclisi üyesi olan Şehade Meyhub, ez-Zehra mahallesi sakinleri tarafından bildirilen yüzlerce ihlal ve gözaltına alınmayı belgelediğini kaydetti.

AFP'ye, “Şu ana kadar elimde ez-Zehra mahallesinde gözaltına alınan 600 kişinin ismi var” diyen Meyhub, Humus kentinin tamamında ‘gözaltına alınanların sayısının bin 380’i aştığını’ ifade etti.

Meyhub, gözaltına alınanlar arasında ‘yerleşim merkezlerine müracaat etmiş emekli tuğgeneraller ve albaylar olduğunu, ancak en büyük oranın zorunlu hizmette bulunan siviller ve askerler olduğunu’ belirtti.

Esed'i deviren yeni yönetim Suriye'nin çeşitli kentlerinde uzlaşma merkezleri açarak, eski askerleri silahlarını teslim etmeye davet etti.

Meyhub, kentin es-Sebil mahallesinde bir grup subayın eşleri ve çocuklarının önünde dövüldüğünü söyledi.

Humus'taki yetkililerin vatandaşların şikâyetlerine yanıt verdiğini ve gözaltına alınanları kısa süre içinde serbest bırakma sözü verdiğini belirten Meyhub, ihlallerin arkasında Heyetu Tahriru’ş-Şam'a (HTŞ) bağlı bazı grupların olduğunu ifade etti.

Ez-Zehra mahallesindeki bir başka adam AFP'ye, eski bir asker olan oğlundan geçen hafta Hama kırsalındaki bir kontrol noktasında gözaltına alındığından beri haber alamadığını söyledi.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)

‘Öfke’

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman geçen hafta AFP'ye yaptığı açıklamada, Humus kenti ve kırsalında çoğunluğu Alevi olan en az bin 800 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.

Esed'in devrilmesinden bu yana Alevilere yönelik şiddet Suriye genelinde artışa geçti. SOHR o tarihten bu yana çoğunluğu Humus ve Hama vilayetlerinde olmak üzere 150 Alevinin öldürüldüğünü kaydetti.

Çatışmaların başladığı 2011 yılında Humus, insanların gösteri yapmak için sokaklara döküldüğü ilk şehirlerden biri olduğu için ‘devrimin başkenti’ olarak adlandırılmıştı. Özellikle bu şehirdeki protestolar sert bir şekilde bastırıldı ve mezhepsel şiddet savaş sırasında zirveye ulaştı. Humus'ta Sünni Müslümanların çoğunlukta olmasının yanı sıra Alevi ve Hıristiyan azınlık da bulunuyor.

Son günlerde internette dolaşan videolarda silahlı kişilerin Humus'ta erkekleri topladığı ve onlara çömelmelerini emrettiği görüldü.

AFP bu videoların hepsini doğrulayamadı, ancak kendisini bazı tutuklularla konuşurken kayda alan 21 yaşındaki HTŞ üyesi Muhammed Ebu Ali ile konuştu.

Ebu Ali AFP'ye, “Videoda görünenler suçlular ve şebbihalar... Savaşın ilk yıllarında Humus'ta katliamlar yaptılar. Onları yakaladık ve ilgili makamlara teslim ettik” şeklinde konuştu.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)

‘Savaştan yorulduk’

Humus'ta Ebu Yusuf kod adlı bir HTŞ yetkilisi, İçişleri Bakanlığı personelinin kentteki tarama operasyonları sırasında ‘üç silah zulası bulduğunu ve onlarca aranan ismi gözaltına aldığını’ söyledi.

Humus'taki Kamu Güvenliği Departmanı pazartesi günü, kentin mahallelerinde beş gün süren tarama operasyonunun sona erdiğini duyurdu. Ancak HTŞ yetkilisi tarama operasyonunun devam ettiğini ve bölgenin ‘rejim kalıntılarından tamamen temizlenmediğini’ söyledi. Yetkili, “Sünni, Alevi, Hıristiyan fark etmeksizin herkes için güvenlik ve emniyet istiyoruz” dedi.

Şehrin başka bir yerinde, 2012 yılında rejim ordusu tarafından ele geçirilen muhaliflerin kalesi Baba Amr mahallesinin yol kenarları yıkıntılarla dolu. Evlerin duvarlarında ve kapılarında kurşun izleri var.

On yıl önce Lübnan'a kaçan 46 yaşındaki Fayez el-Cemal, eşi ve yedi çocuğuyla birlikte evlerine döndüğünde evlerini yıkılmış, kapıları ve pencereleri olmayan bir halde bulmuş.

El-Cemal, yıkılan binalar arasında komşularının ve arkadaşlarının öldürüldüğü yerleri işaret ediyor ama intikam almak istemiyor. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre el-Cemal, “Savaştan ve aşağılanmaktan bıktık. Biz sadece herkesin kendi hayatını yaşayabilmesini istiyoruz. Biz mezhepçiliğe karşıyız” ifadelerini kullandı.