Soğuk Savaş döneminde casusluk, gizli dinleme ve diğer araçlara ek olarak düşmanla ilgili bilgileri elde etmenin en önemli kaynağıydı. Hem nicelik hem de nitelik açısından doğru bilgiler sınırlıydı.
Bugün ise sanal alemin sunduğu data miktarı kullanıcıyı ayrıntıya boğacak seviyeye ulaştı. Zira kullanıcı bu dataları kullanmak ve içeriklerinden faydalanmak için önce onları yapılandırmalı ve ayrıştırmalıdır. Ancak Rusya veya Sovyetler Birliği özelinde dün ve bugün arasındaki ortak nokta, kasıtlı olarak ya da propaganda amacıyla yayınlanan ve Kremlin içerisindeki güç ve denge dağılımını ifade eden veya yansıtan bu fotoğraftır.
Örneğin Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği Politbürosu’nun toplantısından bir fotoğraf yayınlandığında, Batı çok önemli bilgilerin kaynağı olarak gördüğü o fotoğrafı inceleme altına alırdı.
Fakat nasıl?
Böyle bir fotoğraf, toplantı masasındaki herhangi bir yetkilinin lidere yakınlığına veya uzaklığına göre Politbüro hiyerarşisindeki konumunu gösterirdi. Bu yetkilinin sandalyesi, en yakın yetkiliye kıyasla liderin sandalyesinden ne kadar uzaksa o kadar az önemli demektir. Fakat bilinen bir yetkili toplantı masasında görülmüyorsa o zaman elit grubun içindeki rolünün sona erdiği anlamına gelir.
Son zamanlarda, birçok kişi, özellikle Kiev çevresinde aksayan askeri operasyonlardan sonra savaşın genel fotoğrafında Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun kaybolmasıyla ilgili sorular soruyordu. Şoygu farklı bir biçimde ve ürkek bir rolle birden geri döndü.
- Sovyetlerin eski tarzı bugünün Rusya’sında hâlâ geçerli mi?
Cevap, evet. İki önemli durum var:
- Birincisi, Sarmat kıtalararası balistik füzesi denemesiydi. Başkan Putin oturuyor, füzenin fırlatılmasını izliyor ve Batı’ya tehditlerde bulunuyor. Bununla birlikte bu deneme daha önce ABD’ye bildirilmiş. Aynı zamanda tüm kurmay subaylar Savunma Bakanı ile birlikte fırlatma anını takip ediyor. Bu fotoğraf bize Kim Jong-un’un huzurunda Kuzey Kore’nin balistik füze fırlatma denemelerini hatırlatıyor. Ayrıca biz bu fotoğrafı Batı dünyasındaki ülkelerde göremiyoruz.
- İkincisi ve en önemlisi, Rusya’da askeri ve siyasi karar alma süreci ve bu sürecin yönetiminin Putin’in elinde olması. Bu durum Ukrayna saldırısı sürecinin aksamasının en önemli sebeplerinden biri olabilir. Bu fotoğraf birden fazla Rus generalin savaşta ölmesinin sebebi olabilir. İkinci fotoğrafta -videoda- Şoygu ile iki metreyi aşmayan bir mesafede oturarak Kovid-19 salgınına karşı tedbiri elden bırakan Başkan Putin, Savunma Bakanı’na şunları söylüyor: “Mariopul’daki Azovstal fabrikasında kontrolü ele geçirme operasyonu durmalı. Bir sivrisinek dahi girip çıkamayacak şekilde fabrikayı ablukaya alın.” Bu hata mı? Genellikle bir savunma bakanı savaş sahasındaki durumu siyasi liderliğe açıklamalı ve başkanın uygun gördüğünü seçmesi veya yeni bir çözüm bulması için mümkün olan 3 senaryo üzerinden önerilerini sunmalı.
- Bütün bunlar belirleyici bir özelliğe sahip olan Donbas bölgesindeki savaşta nerede?
Donbas’taki operasyonlar için yeni bir komutan atandı ve Ukrayna-Begorod sınırı bitişiğinde Rusya içinde lojistik üsler hazırlandı. Belirleyici savaşı başlatmak için gereken birçok şey hazırlanıyor. Aynı zamanda Ukrayna’nın tüm önemli kentleri (Lviv, Harkiv ve Odessa) bombalanıyor.
Liderliğin hataları ilk aşamada olduğu gibi bir sonraki savaşta tekrarlanacak mı? Yeni komutan Alexander Dvornikov üstlerine başvurmadan sahada inisiyatif alabilir mi?
Bu soruların cevapları şöyle: Dünyanın en modern ordusu olduğu varsayılan bir ordu için strateji kültürünün bir günde değişmesi mümkün değil. Fakat telafinin tek yolu yakıp yıkma politikasıysa…
*Bu analiz, Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı
Tahran tarafından geliştirilen yerli santrifüjler(Arşiv-AFP)