عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Tarih öncesi dönemde kadınlar avcı, sanatçı ve anneydi

Taş tabletler üzerindeki yazıtlar yeni bulguların ortaya çıkarılmasını sağladı. (Getty Images)
Taş tabletler üzerindeki yazıtlar yeni bulguların ortaya çıkarılmasını sağladı. (Getty Images)
    Londra/Şarku’l Avsat
TT
TT

Tarih öncesi dönemde kadınlar avcı, sanatçı ve anneydi

Taş tabletler üzerindeki yazıtlar yeni bulguların ortaya çıkarılmasını sağladı. (Getty Images)
Taş tabletler üzerindeki yazıtlar yeni bulguların ortaya çıkarılmasını sağladı. (Getty Images)

Kadınlarıa erkek avcıları destekleyen bir yan rol belirleyen görüş ve Taş Devri'nin cinsiyet ayrımı, akademik çalışmalardan ve aktris Raquel Welch'in 1966 tarihli A Million Years BC filminde mayolu mağara adamlarını canlandırmasından başlayarak kamu bilincine sağlam bir şekilde yerleşmiş görünüyordu.
İngiliz The Guardian gazetesine göre erkekler mamutuu parçalamakla meşgulken kadınlarise şiddet dünyasından mağaralara sığınıyorlardı.
Eylülde Birleşik Krallık'ta yayınlanacak Fransız yapımı belgesel araştırma kitabı "Lady Sapiens: The Woman in Prehistory" (Kadın Sapienler: Tarih Öncesi Çağda Kadınlar) kitabını hazırlayan tarihçilere ve film yapımcılarının aktardıklarına göre şimdi, mezarların, sanatın ve etnografinin genellikle göz ardı edildiği osteoloji (kemikbilim) çalışmasındaki gelişmeler bu basitleştirilmiş rol dağılımını ortaya çıkarıyor.
Jean Moulin Lyon 3 Üniversitesi'nde tarihöncesi alanda çalışmalar yürüten Profes Sophie de Bonne, kitabın girişindeki yazısında şu ifadelere yer verdi:
“Uzun bir süre boyunca tarih öncesi zamanlar erkek bakış açısıyla yazıldı ve kadınlar denilince son derece güçlü erkek avcılar tarafından korunan çaresiz, korkak yaratıklar olarak tasvir edildi. Ancak tarih öncesi çağlardaki kadınları farklı bir çerçevede gördük. Okuyucu, kadın ve erkeklerin rollerinin tamamen açık olmadığını ve hayatta kalmalarını sağlayanın cinsiyetleri veya yaşları ne olursa olsun grubun tüm üyelerinin iş birliği içinde olduğunu görünce şaşırabilir."
Kitap, 10 bin ila 40 bin yıl önce Üst Paleolitik döneme odaklanıyor. Almanya'nın Gönnersdorf bölgesinde Yontma Taş Devri yerleşim bölgesindeki bir taş tablet üzerinde yer alan, yiyecek aramasına ve avlanmasına müsaade edecek şekilde sırtında bebek taşıyan bir kadının yer aldığını anlatan döneme ışık tutuyor. Araştırmada, kadınların üst kol kaslarının gücünü ortaya çıkaran iskeletler üzerinde yapılan araştırmalara ve Peru'daki Wilamaya Batjaxa bölgesinde son zamanlarda yapılan keşiflere atıfta bulunuldu.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
TT
TT

Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)

Meta, Constellation Energy'den nükleer enerji satın almak için 20 yıllık bir anlaşma imzalayarak, teknoloji devlerinin veri merkezlerinin artan enerji ihtiyaçlarını karşılamak için sektörle iş birliği yapma eğilimini sürdürdü.

Meta, Haziran 2027'den itibaren Constellation'ın Illinois'deki Clinton Temiz Enerji Merkezi'nden yaklaşık 1,1 gigavat güç satın alacak. Bu, tesisin tek nükleer reaktörünün toplam çıktısını temsil ediyor.

İki şirket, uzun vadeli anlaşmanın santralin devam eden işletimini ve yeniden lisanslanmasını destekleyeceğini doğruladı.

Şarku’l Avsat’ın CNBC'den aktardığına göre Meta'nın taahhüdü olmadan santral, 2017'den bu yana kullandığı emisyonsuz kredinin süresi dolduğunda kapanma riskiyle karşı karşıyaydı.

Constellation Başkanı ve CEO'su Joe Dominguez, “Meta ile ortaklık yapmaktan gurur duyuyoruz... Meta, mevcut santrallerin yeniden lisanslanmasını ve genişletilmesini desteklemenin yeni enerji kaynakları bulmak kadar etkili olduğunu fark etti” ifadelerini kullandı.

Clinton Centre'ın üretimini de 30 megawatt artıracak olan anlaşmanın şartları açıklanmadı. Santral doğrudan Meta'nın veri merkezlerini beslemeyecek; teknoloji devinin yüzde 100 temiz enerji üretme hedefine katkıda bulunurken bölgesel şebekeye güç sağlamaya devam edecek.

Bu duyuru, büyük teknoloji şirketleri ile nükleer endüstri arasında yapılan bir dizi anlaşmanın sonuncusu. Eylül ayında Constellation, Three Mile Island'ı yeniden çalıştıracağını ve 20 yıllık bir anlaşma kapsamında Microsoft'a enerji satacağını duyurmuştu.

Google geçtiğimiz yıl küçük modüler nükleer reaktörler (SMRs) geliştiren Kairos Power ile yaptığı iş birliğinin ardından üç yeni nükleer tesisin geliştirilmesini finanse etme sözü verdi. Amazon ise ekim ayında bu reaktörlerin geliştirilmesi için 500 milyon dolardan fazla yatırım yaptı ve Mart 2024'te Susquehanna Nükleer Santrali’nde faaliyet gösterecek bir veri merkezi kompleksi satın aldı. Amazon, Google ve Meta gibi teknoloji devleri mart ayında Dünya Nükleer Birliği öncülüğünde 2050 yılına kadar nükleer enerjinin küresel olarak üç katına çıkarılması çağrısında bulunan bir taahhüdü imzaladılar.

Ancak Constellation ile yapılan anlaşma, Meta'nın nükleer enerji sektörüne ilk resmi girişi anlamına geliyor. Şirket aralık ayında, ABD'de bir ila dört gigawatt arasında yeni nükleer kapasite ekleme arzusunu belirterek, ortak olacak nükleer enerji geliştiricileri bulmak için bir teklif talebinde bulundu. Gelişmiş nükleer enerjiye odaklanan bu teklif halen değerlendirme aşamasında ve şirketin Clinton tesisine verdiği destekten farklı.

Meta Küresel Enerji Başkanı Urvi Parekh şunları söyledi: “Yapay zekâ hedeflerimizi ilerletmeye devam etmek için temiz ve güvenilir enerjiyi güvence altına almak şart. Clinton tesisinin önümüzdeki yıllarda da faaliyet göstermesine katkıda bulunmaktan ve bu tesisin ABD'nin enerji liderliğini ilerletmenin önemli bir parçası olduğunu göstermekten gurur duyuyoruz.”

Başkan Donald Trump kısa bir süre önce, 2050 yılına kadar ABD'nin nükleer kapasitesini dört katına çıkarma hedefiyle nükleer enerjinin yaygınlaştırılmasını hızlandırmayı amaçlayan dört kararname imzaladı. Bu kararnameler, diğer hususların yanı sıra, Nükleer Düzenleme Komisyonu'nun elden geçirilmesini ve yerli bir nükleer yakıt tedarik zinciri kurulmasını öngörüyor.

Beyaz Saray ayrıca, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere reaktörlerin düzenleyici onayının hızlandırılması çağrısında bulundu. Geçmişte nükleer projeler yüksek ön maliyetlerden ve uzun inşaat programlarından mustaripti. Sektör, küçük nükleer reaktörlerin nükleer enerjiyi genişletmek için daha uygun maliyetli bir yol olacağını umuyor. Şu anda ABD'de faaliyette olan küçük nükleer reaktör bulunmuyor.

Diğer yandan Constellation dün yaptığı açıklamada, Clinton sahasında küçük bir nükleer reaktör inşa etme olasılığı için Nükleer Düzenleme Komisyonu'ndan yeni bir lisans almayı değerlendirdiğini duyurdu.