عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Ay toprağı karbondioksiti oksijene dönüştürebilir ve uzayda yaşamı destekleyebilir

Ay toprağı, su ve oksijen üretmek için güneş ışığı ve karbondioksit ile birlikte kullanılabilen aktif bileşikler içeriyor.
Ay toprağı, su ve oksijen üretmek için güneş ışığı ve karbondioksit ile birlikte kullanılabilen aktif bileşikler içeriyor.
    Pekin/Şarku’l Avsat
TT
TT

Ay toprağı karbondioksiti oksijene dönüştürebilir ve uzayda yaşamı destekleyebilir

Ay toprağı, su ve oksijen üretmek için güneş ışığı ve karbondioksit ile birlikte kullanılabilen aktif bileşikler içeriyor.
Ay toprağı, su ve oksijen üretmek için güneş ışığı ve karbondioksit ile birlikte kullanılabilen aktif bileşikler içeriyor.

Çin’in Ay’a iniş yapan uzay aracı Chang’e 5 tarafından getirilen örneklerin analizine göre, Ay toprağı karbondioksiti oksijene ve yakıtlara dönüştürebilen aktif bileşikler içeriyor ve bu durum uzayın insan yaşamını desteklemek için kullanılma olasılığını artırıyor.
The Independent’ın haberine göre, Joule dergisinde yer alan raporda, ay toprağının güneş ışığı ve karbondioksit ile birlikte su, oksijen ve yakıt üretmek için kullanılabilecek aktif bileşikler içerdiği ve ay üssünde yaşamı desteklemek ve uzayın daha fazla araştırılmasını mümkün kıldığı ifade edildi.
Çin’deki Nanjing Üniversitesi’nden raporun baş yazarı Dr. Yingfang Yao çalışmaya ilişkin şu yorumu yaptı:
“Stratejimiz, sürdürülebilir ve uygun fiyatlı bir dünya dışı yaşam ortamı için bir senaryo sağlıyor. Dünya dışının geniş çaplı araştırmasını yapmak istiyorsak, yükü azaltmanın yollarını düşünmemiz gerekecek. Bu, Dünya’dan mümkün olduğunca az malzemeye güvenmek ve bunun yerine dünya dışı kaynakları kullanmak anlamına geliyor.”
Bilim insanları daha önce dünya dışında hayatta kalmak için stratejiler önerdi, ancak çoğu Dünya’dan enerji kaynaklarına ihtiyaç duyuyordu.
Bu sefer, Dr. Yao ve meslektaşları, uzaya taşınması gerekenleri en aza indirerek, aydaki en bol iki kaynak olan güneş radyasyonu ve topraktan yararlanmayı umuyor.
Ay toprağını analiz eden bilim insanları, demir ve titanyum açısından zengin maddeler içerdiğini buldu. Şimdi, suyu elektrolize etmek için ay toprağını kullanacak bir dünya dışı fotosentez sistemi tasarlamayı umuyorlar.
Astronotlar tarafından solunan karbondioksit de toplanacak ve su elektrolizinden elde edilen hidrojen ile birleştirilecek. 
Bilim insanlarına göre süreç, yakıt olarak kullanılabilecek metan gibi hidrokarbonları üretecek ve aydaki insan yaşamını düşük maliyetli bir şekilde sürdürmeye yardımcı olacak.
Ekip, Çin’in gelecekteki ay görevlerinde sistemi uzayda test etmeyi umuyor.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging