عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran, Venezuela ile 20 yıllık iş birliği anlaşması imzaladı

Venezuela Devlet Başkanı Maduro: İki ülke ortak savunma projeleri üzerinde çalışıyor

Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve İran Cumhurbaşkanı Reisi Tahran'da ortak basın toplantısında (EPA)
Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve İran Cumhurbaşkanı Reisi Tahran'da ortak basın toplantısında (EPA)
TT
TT

İran, Venezuela ile 20 yıllık iş birliği anlaşması imzaladı

Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve İran Cumhurbaşkanı Reisi Tahran'da ortak basın toplantısında (EPA)
Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve İran Cumhurbaşkanı Reisi Tahran'da ortak basın toplantısında (EPA)

ABD’nin yaptırım uyguladığı petrol üreticisi iki ülke İran ve Venezuela arasında 20 yıllık stratejik iş birliği anlaşması imzalandı. Anlaşma dün, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun, Türkiye ve Cezayir'i de kapsayan bölge turunun üçüncü ayağı olarak İran’ı ziyareti sırasında imzalandı.
Sosyalist lider Hugo Chavez'in1999 yılında iktidara gelmesiyle İran ve Venezuela arasındaki ilişkiler güçlendi. Ardından Washington'ın İran ve Venezuela'dan petrol ihracatı ve iki ülke yetkililerine uyguladığı yaptırımlar çerçevesinde Rusya ve Çin'in de desteğine sahip olan halefi Maduro döneminde daha da pekişti. Rusya, Çin, Küba ve Türkiye gibi ülkelerin yanı sıra İran da Washington'ın yaptırımlarına rağmen birkaç dönem petrol türevleriyle destek sağladığı için Venezuela'nın yakın müttefiki konumunda.
İran devlet televizyonuna göre iki ülke arasında kapsamlı stratejik iş birliği anlaşmasının imzalandığı duyurusu, İran Devlet Başkanı İbrahim Reisi ile konuğu Venezule Devlet Başkanı Maduro arasında dün (Cumartesi) Tahran'da yapılan görüşme sırasında yapıldı. İran Cumhurbaşkanı, ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada, “İki ülke arasında 20 yıllık bir iş birliği anlaşmasının imzalanması, bu ülkelerin üst düzey yetkililerinin çeşitli alanlardaki ilişkileri geliştirme kararlılığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Maduro ise, İran ile Venezuela arasında enerji, petrol, gaz, rafineriler ve petrokimya gibi önemli iş birliği projeleri olduğunu söyledi. Venezuela Devlet Başkanı, iki ülkenin savunma projeleri üzerinde çalıştıklarına dikkat çekerken, daha fazla detay vermekten kaçındı.
İran'ın resmi haber ajansı IRNA, İran ve Venezuela dışişleri bakanlarının 20 yıl süreli ‘kapsamlı stratejik iş birliği anlaşması’ imzalarken, diğer yetkililerin siyaset, kültür, turizm, ekonomi, petrol ve petrokimya gibi çeşitli alanlarda iş birliği anlaşmaları imzaladıklarını aktardı.
Maduro, 2015 yılının kasım ayında gerçekleştirdiği bir önceki ziyaretinden sonra ülkesinin devlet başkanı olarak, siyaset ve ekonomi alanlarından yetkililerin yer aldığı bir heyetin başında İran’a gerçekleştirdiği ikinci ziyarette Cuma günü Tahran'a geldi. İran Cumhurbaşkanı Reisi, dün sabah İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki tarihi Saadabad Sarayı’nda Venezuelalı mevkidaşı adına resmi bir resepsiyon verdi. Reisi, iki ülkenin ABD tarafından uygulanan ekonomik yaptırımlara karşı mücadele deneyimini paylaştığını belirtti. Venezuela’nın zor yıllar geçirdiğini, ancak halkın, yetkililerin ve Devlet Başkanı’nın (Maduro) yaptırımlara direnmekte kararlı olduklarını belirterek, “Bu (yaptırımlara karşı) direnişin düşmanı geri çekilmeye zorlayacağını herkese kanıtlayan iyi bir işarettir” dedi.
İki lider ayrıca, 18 Temmuz'dan itibaren ülkeleri arasında direkt uçuşların başladığını da duyurdular. Maduro, bunun turizmi ve iki ülke arasındaki birliği teşvik etmeyi amaçladığını söylerken, ülkesinin İranlı turistleri ağırladığının altını çizdi. Bu direkt uçuşların önemine dikkat çeken Reisi ise, direkt uçuşların iki ülkeyi daha da yakınlaştırmanın yanı sıra ticari ve ekonomik ilişkileri güçlendirmenin de önünü açabileceğini belirtti.
Maduro, Reisi'nin daveti üzerine Tahran’a gelirken ziyaret, İran Petrol Bakanı Cevad Uci’nin dünyanın kanıtlanmış en büyük ham petrol rezervlerine sahip Venezuela'yı ziyaretinden ve burada Devlet Başkanı Maduro ile görüşmesinden birkaç hafta sonra gerçekleşti.
İran Petrol Bakanı Uci, Mayıs ayındaki ziyareti sırasında Venezuelalı mevkidaşı Tarık el-İssami ile ABD'nin iki ülkeye de uyguladığı katı yaptırımları aşmanın yollarını bulma konusunda görüştü. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İran, 2020 yılında ham petrol üretimindeki önemli düşüş nedeniyle bu alandaki ciddi kıtlığı telafi etmek amacıyla Venezuela'ya iki kez yakıt sevkiyatı gerçekleştirdi. İran Cumhurbaşkanı daha önce Ekim ayında Venezuela Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede ülkesinin, Latin Amerika ülkeleri ile ticari ilişkileri ‘öncelikler’ haline getirmek istediğini ve Tahran'ın ‘gelişmekte olan ülkelerle’ ve ABD'ye atıfta bulunarak ‘özellikle de egemen ülkelere karşı bağımsızlıklarını korumaya çalışan ülkelerle’ ilişkilerini geliştirmeyi istediğini vurgulamıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?

ARAP DÜNYASI

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.

ARAP DÜNYASI

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.