Rusya, Suriye’nin kuzeyine askeri operasyonların bir Kürt devletinin kurulmasına yol açabileceği konusunda Ankara'yı uyardı

10 Haziran’da çekilmiş Suriye’nin kuzeydoğusunda Haseke iline bağlı Tel Tamer’da SDG, YPG ve YPJ bayrakları fotoğrafı (Reuters)
10 Haziran’da çekilmiş Suriye’nin kuzeydoğusunda Haseke iline bağlı Tel Tamer’da SDG, YPG ve YPJ bayrakları fotoğrafı (Reuters)
TT

Rusya, Suriye’nin kuzeyine askeri operasyonların bir Kürt devletinin kurulmasına yol açabileceği konusunda Ankara'yı uyardı

10 Haziran’da çekilmiş Suriye’nin kuzeydoğusunda Haseke iline bağlı Tel Tamer’da SDG, YPG ve YPJ bayrakları fotoğrafı (Reuters)
10 Haziran’da çekilmiş Suriye’nin kuzeydoğusunda Haseke iline bağlı Tel Tamer’da SDG, YPG ve YPJ bayrakları fotoğrafı (Reuters)

Suriye'nin kuzeyindeki Halep kırsalında Menbiç ve Tel Rıfat'a yönelik beklenen bir Türk askeri harekatı hakkında açıklamalar gelmeye devam ederken, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Türkiye ve muhaliflerin kontrolünde bulunan bölgeler, Suriye Milli Ordusu, Türkiye, Rusya, SDG ve ABD liderliğindeki DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyon’dan takviyelere tanık oluyor.
Türk Ordusu dün bölgeye yeni bir takviye birlik gönderdi. Bab es-Selame kapısından giriş yapan askeri takviyeler kapsamında kamyonetlerin tanklar, çeşitli zırhlı araçlar ve asker araçlar taşıdığı ifade edildi.
Türk kuvvetleri perşembeyi cumaya bağlayan gece Halep'in kuzey kırsalındaki Tel Rıfat kasabasında bir Rus askeri üssünü içeren hedefleri bombaladı. Ancak bombalar hedeflerin çevresine düştü. Bombardıman, Halep'in kuzeyindeki Marea ve Mara'anaz civarında SDG konuşlandırma alanlarını da hedef aldı. Şeyh İsa ekseni, orta ve ağır makineli tüfeklerle karşılıklı olarak hedef alınırken herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
İki gün önce, Türk kuvvetleri ve Ankara tarafından desteklenen muhalif gruplar, Halep'in kuzeydoğu kırsalında, Menbiç'in kuzeyindeki el-Muhsinli köyü çevresini ağır topçular ve havan toplarıyla bombaladı. Bombardıman, SDG'nin konuşlandığı bölgelerde, Şerava ilçesindeki köyleri, Kefr Anton köylerinin çevresini, Miniğ Askeri Havaalanını ve Halep'in kuzey kırsalındaki Tel Karah köyünün çevresini hedef aldı.
Aynı zamanda, Rus kuvvetleri Haseke'nin kuzeybatısındaki Tel Tamer kırsalındaki cephe hatlarına yakın el-Mebakir'deki üslerine askeri takviyeler getirdi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) dün takviyelerin makineli tüfek ve mühimmat içerdiğini bildirdi. Rus kuvvetleri, 7 Haziran'dan bu yana üsse ikinci kez takviye gönderdi. Önceki takviyede, uçaksavar da dahil olmak üzere radarlar ve ağır ve orta silahlara ek olarak personel taşıyıcılar, zırhlı araçlar ve kapalı askeri araçlar göndermişti.

Rusya’dan operasyon açıklaması
Rusya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz Mayıs ayında, Türkiye'nin güney sınırlarını korumak için Suriye topraklarında 30 kilometre derinliğinde güvenli bölgelerin kurulmasını tamamlamak için gerçekleştirileceğini açıkladığı olası Türk askeri operasyonunun, ‘akıllıca bir hareket’ olmayacağını ve bölgeyi istikrarsızlaştıracağını söyledi.
Rusya Devlet Başkanı'nın Suriye Özel Elçisi Alexander Lavrentiev, Rusya'nın Türkiye'nin askeri operasyon düzenleme adımının arka planına karşı Suriye'deki güçlerini artırmayacağını söyledi. Beklenen Türk harekâtının herhangi bir sorunu çözmeyeceğine, ancak Türkiye'nin güvenliğine yönelik yeni tehditler oluşturacağına işaret etti. Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyindeki operasyonunun ‘Kürtleri bir devlet kurmaya itebileceğini ve bunun komşu ülkeler için geniş kapsamlı sonuçları olacağını’ söyleyen Lavrentiev, dün ‘Novosti haber ajansına’ verdiği röportajda “Türk meslektaşlarımıza bunun Kürtler arasında ayrılıkçı duyguların artmasına yol açabileceğini ve onları bir devlet kurmaya motive edebileceğini, bunun Suriye, Türkiye, İran veya Irak'ın çıkarına olmadığını söyledik” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz Çarşamba günü Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da sonuçlanan Astana görüşmelerinde Rus heyetinin, bu adımın ters sonuçlarına Türk tarafını ikna etmek için her türlü çabayı gösterdiğine dikkati çeken Alexander Lavrentiev, “Ayrıca Moskova, Kürtleri Şam ile anlaşmaya, Suriye topraklarının birliğini yeniden sağlamaya ve SDG’yi Suriye Ordusu saflarına dahil etmeye ikna etmeye çalışıyor. Bu, Suriye'deki durumun olumsuz gelişmesini önleyecektir. Türkiye, Suriyeli Kürtlerle müzakere etmenin imkansız olduğunu düşünüyor ve bu nedenle onlarla diyaloga girmiyor” dedi. Rus Elçi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın operasyonu yürütmekten kaçınmasını umduğunu dile getirerek, ‘Suriye ve Türk orduları arasında doğrudan bir çatışma olabileceği’ konusunda uyarıda bulundu.
Washington'un ‘terör örgütü DEAŞ ve bu operasyona katılan güçleriyle mücadele çabalarına ciddi bir tehdit’ oluşturacağını düşündüğü askeri harekata yönelik uyarıları ışığında SOHR, Irak'ın IKBY bölgesinden gelen Uluslararası Koalisyon’a ait bir askeri konvoyun Suriye'nin kuzey ve doğu bölgelerine girdiğini bildirdi.
Konvoyda lojistik ve askeri malzeme yüklü 76 araç yer aldı. Daha sonra Uluslararası Koalisyon'un Suriye'nin kuzey ve doğusundaki üslerine dağıtılmak üzere Haseke Valiliği'ndeki üslere yöneldiği belirtildi.



Irak parlamento seçimlerinin ardından neler olacak?

Dohuk yakınlarında oy kullanmadan önce parmak izleri kontrol edilen yerinden edilmiş bir Ezidi kadın (AP)
Dohuk yakınlarında oy kullanmadan önce parmak izleri kontrol edilen yerinden edilmiş bir Ezidi kadın (AP)
TT

Irak parlamento seçimlerinin ardından neler olacak?

Dohuk yakınlarında oy kullanmadan önce parmak izleri kontrol edilen yerinden edilmiş bir Ezidi kadın (AP)
Dohuk yakınlarında oy kullanmadan önce parmak izleri kontrol edilen yerinden edilmiş bir Ezidi kadın (AP)

Iraklılar bugün dört yıllık bir dönem için 329 sandalyeli yeni bir parlamento seçmek üzere oy kullanıyor. Peki, bu seçimlerin ardından ne olacak? Bölgesel koşullar seçim sonuçlarını nasıl etkileyecek?

Seçimlerden sonra ne olacak?

Öncelikle Irak Yüksek Mahkemesi seçim sonuçlarını onaylamalı. Ülkenin 2005'teki ilk çok partili seçimlerinden bu yana, büyük ölçüde sembolik bir makam olan cumhurbaşkanlığı geleneksel olarak Kürtlere verilirken, en önemli makam olan başbakanlık bir Şii'nin, parlamento ise etkili siyasi güçler arasındaki güç paylaşım sistemine dayalı olarak bir Sünni'nin elinde bulunuyor.

Parlamento, kesin sonuçların açıklanmasından itibaren 15 gün içinde toplanması gereken ve en yaşlı üyenin başkanlık ettiği ilk oturumunda yeni bir başkan seçmelidir.

Bu ilk oturumun ardından, Parlamento'nun 30 gün içinde üçte iki çoğunlukla bir cumhurbaşkanı seçmesi gerekmektedir. Iraklı siyasetçiler, bilindik siyasi çekişmeler nedeniyle genellikle anayasal sürelere uymamaktadır. 2021'deki son seçimlerde, en fazla sandalyeyi (73) kazanan Şii din adamı Mukteda es-Sadr'ın zaferi ve İran destekli parti ve grupların sonuçları eleştirmesi nedeniyle Parlamento, seçimden yaklaşık üç ay sonra ilk kez toplandı.

Sokaklarda kanlı şiddet olaylarına yol açan ve Sadr'ın çekilmesiyle sonuçlanan bir yıllık ağır siyasi krizin ardından, Parlamento Ekim 2022'de uzlaşma adayı Abduljatif Raşid'i Cumhurbaşkanı olarak seçti. Raşid ise İran yanlısı Şii partilerin de yer aldığı "Koordinasyon Çerçevesi" ittifakının adayı Muhammed Şiya es-Sudani'yi yeni hükümeti kurma göreviyle görevlendirdi.

Hükümet nasıl kurulur?

Cumhurbaşkanı, seçildikten sonraki 15 gün içinde bir başbakan atamak zorundadır. Anayasaya göre başbakan en büyük parlamento bloğunun adayı ve yürütme organının fiili temsilcisi olmalıdır.

Mutlak çoğunluğun sağlanamaması durumunda, en büyük blok olmak için müttefikleriyle müzakere edebilecek herhangi bir koalisyon, bir sonraki başbakanı seçecektir. Atandıktan sonra, başbakanın hükümeti kurmak için 30 gün süresi olacaktır.

Son seçimlerde Sadr, çekilmeden önce çoğunluk hükümeti kurmakta ısrar ederken, diğerleri Sudani'yi iktidara getiren "Koordinasyon Çerçevesi" çatısı altında toplandılar.

Bölgesel bağlamın bir sonraki aşamaya etkisi ne olacak?

Yeni başbakan, selefi gibi, iki rakip ülke İran ve ABD ile ilişkilerinde hassas bir denge sağlamak zorunda kalacak.

Tahran, yıllardır Irak üzerinde önemli bir nüfuza sahip. Bunu, hükümet başkanlarının atanmasında önemli rol oynayan Şii partiler aracılığıyla ya da bölgede ABD ve İsrail'e karşı çıkan ve liderliğini yaptığı "direniş ekseni"nin önemli bir parçasını oluşturan kendisine bağlı silahlı gruplar aracılığıyla sürdürüyor.

Ancak Iraklı siyasi analist Hamza Haddad, "İranlılar, ABD öncülüğündeki işgalin Saddam Hüseyin rejimini devirdiği 2003 yılından bu yana bölgesel olarak şu anda en zayıf noktasındalar" değerlendirmesinde bulunuyor. 2003 yılında Gazze Şeridi'nde savaşın patlak vermesinden bu yana Hamas, Lübnan'daki Hizbullah ve Yemen'deki Husiler gibi İslam Cumhuriyeti müttefikleri, haziran ayında İran'a karşı özellikle nükleer ve askeri tesisleri hedef alan bir savaş başlatan İsrail'den ağır darbeler aldı. Tahran da 2004 sonlarında Suriye'deki Beşşar Esad rejiminin devrilmesiyle önemli bir müttefikini kaybetti.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığına göre Haddad verdiği demeçte, "Sanırım İranlılar, son iki yılda mesafe koymayı başaran tek bölgesel müttefikleri olan Irak'ta çok fazla kamuoyu müdahalesi göstermenin kendi çıkarlarına olmadığının farkındalar. Ancak, İran'ın Irak'ta güç gösterisi yapmasına gerek yok çünkü Iraklı liderlerin İran'a daha fazla öncelik vermesi normal hale geldi" yorumunda bulundu.

Tahran, son dönemde yaşadığı kayıpların ardından, 2003'teki ABD işgalinden bu yana, bölgesel rolünü genişletmek için önemli bir çıkış noktası olan ülkede kazanımlarını korumaya çaba gösteriyor. Özellikle yaptırımlar nedeniyle zayıflayan ekonomik ürünlerine Irak pazarını açık tutmaya çalışıyor.

Irak, gerilimin ortasında göreceli istikrarını korudu. Ancak Tahran'a bağlı silahlı gruplar, Suriye ve Irak'ta ABD güçlerinin konuşlandığı yerlere füze ve insansız hava araçları (İHA) fırlatma sorumluluğunu üstlendi. Washington ise Irak'ta bu gruplara ait hedefleri bombaladı.

Washington, Irak'a baskı yaparak, söz konusu grupları silahsızlandırması, onlarla bağlantılı Iraklı kuruluşlara yaptırımlar uygulaması ve İran'ın yaptırımlardan kaçınma kabiliyetini zayıflatması yoluyla İran'ın etkisini zayıflatmaya çalışıyor. Washington'ın bu stratejiyi sürdürmesi bekleniyor.


Amerika ve Suriye... el sıkışmaktan daha fazlası

Trump, Şara'yı kabul etti ve yönetimi Sezar Yasası'nı 180 gün süreyle askıya alıyor...  ve Şam, DEAŞ’a karşı koalisyona (DMUK) katılıyor
Trump, Şara'yı kabul etti ve yönetimi Sezar Yasası'nı 180 gün süreyle askıya alıyor...  ve Şam, DEAŞ’a karşı koalisyona (DMUK) katılıyor
TT

Amerika ve Suriye... el sıkışmaktan daha fazlası

Trump, Şara'yı kabul etti ve yönetimi Sezar Yasası'nı 180 gün süreyle askıya alıyor...  ve Şam, DEAŞ’a karşı koalisyona (DMUK) katılıyor
Trump, Şara'yı kabul etti ve yönetimi Sezar Yasası'nı 180 gün süreyle askıya alıyor...  ve Şam, DEAŞ’a karşı koalisyona (DMUK) katılıyor

ABD Başkanı Donald Trump ile Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, dün Beyaz Saray'da tarihi bir görüşme gerçekleştirdi. Eş-Şara'nın, 1946'daki bağımsızlıktan bu yana Beyaz Saray'ı ziyaret eden ilk Suriye Devlet Başkanı olması nedeniyle, görüşmenin sembolizm ve el sıkışmanın ötesine geçtiği görülüyor.

Suriye heyeti, fotoğraf çekilmeden Oval Ofis'e girdi ve cumhurbaşkanları ve liderleri kabul ederken uygulanan olağan prosedürün aksine, gazetecilerin içeri girmesine izin verilmedi. Ancak Suriye Cumhurbaşkanlığı daha sonra iki cumhurbaşkanı arasındaki görüşmenin fotoğraflarını dağıttı.

İki saatten fazla süren toplantıyla eş zamanlı olarak gelen bir gelişmede, Suriye hükümetinin son günlerde terör örgütünün hücrelerini takip etmek için kapsamlı bir operasyon başlattığı bir dönemde, Suriye'nin DEAŞ'a karşı uluslararası koalisyona (DMUK) katılacağı bildirildi. Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre iki üst düzey yetkili dün yaptığı açıklamada, Suriye'nin Cumhurbaşkanı eş-Şara'ya suikast düzenlemeyi amaçlayan iki ayrı DEAŞ planını engellediğini duyurdu.

ABD Hazine Bakanlığı yaptığı açıklamada, Sezar Yasası kapsamında Suriye'ye uygulanan yaptırımların, İran ve Rusya ile yapılan işlemler hariç olmak üzere 180 gün süreyle askıya alındığını duyurdu. Bakanlık, bu kararın 23 Mayıs'ta verilen önceki muafiyetin yerini alacağını da ifade etti.


Eş-Şara: El Kaide ile bağlantı artık geçmişte kaldı ve ben Trump ile bu konuyu konuşmadım

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, Beyaz Saray'ın dışında toplanan destekçilerini selamladı (AP)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, Beyaz Saray'ın dışında toplanan destekçilerini selamladı (AP)
TT

Eş-Şara: El Kaide ile bağlantı artık geçmişte kaldı ve ben Trump ile bu konuyu konuşmadım

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, Beyaz Saray'ın dışında toplanan destekçilerini selamladı (AP)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, Beyaz Saray'ın dışında toplanan destekçilerini selamladı (AP)

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, El Kaide ile bağlarının artık geçmişte kaldığını belirterek, dün ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede bu konuyu görüşmediğini belirtti.

Fox News'e konuşan Eş-Şara, Suriye'de kaybolan Amerikalı gazeteci Austin Tice'ın annesiyle iletişim halinde olduğunu ve onun hakkında herhangi bir bilgi edinmek için elinden gelen her şeyi yapacağını vurguladı.