NASA, "10 kentilyon dolarlık" göktaşı görevi hakkında yeni karar aldı

"Bunu doğru yapmalıyız"

Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
TT

NASA, "10 kentilyon dolarlık" göktaşı görevi hakkında yeni karar aldı

Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)

NASA, değerli metallerle dolu 16 Psyche adlı asteroidle ilgili görevin bir kez daha ertelendiğini açıkladı.
Dün yapılan açıklamaya göre 1 Ağustos-11 Ekim arasında yapılması hedeflenen uçuş bu tarihlerde gerçekleştirilemeyecek.
Uzmanlar, Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında yer alan yaklaşık 200 kilometre genişliğindeki göktaşının M tipi asteroitlerin en büyüğü olduğunu söylüyor.
Bunlar silikat kayaçların meydana getirdiği diğer asteroitlerin aksine, demir ve nikel gibi değerli madenlerden oluşuyor. Bu nedenle Psyche'nin tam 10 kentilyon dolar değerinde olduğu öne sürülmüştü.
Ancak ABD'deki Purdue ve Brown üniversitelerinden araştırmacılar, asteroitteki demir yoğunluğunun düşünüldüğü kadar fazla olmadığını ve bu nedenle değerinin de daha az olabileceğini şubatta ortaya koymuştu.
NASA ise uzay madenciliği planları kapsamında Pscyhe'ye ulaşmayı istiyor.
Göktaşıyla aynı ada sahip uzay aracının, SpaceX'in Falcon Heavy roketiyle 1 Ağustos'ta fırlatılması hedefleniyordu. Ancak 24 Mayıs'ta, aracın kontrolle ilgili yazılımında sorunlar tespit edildiği ve fırlatmanın en erken 20 Eylül'de yapılabileceği bildirilmişti.
Şimdiyse uzay ajansı, yazılımla ilgili testlerin sürdüğünü açıkladı. Yazılım ve test ekipmanının tesliminde yaşanan gecikme yüzünden fırlatmadan önce gerekli çalışmaların yapılamadığı kaydedildi.
NASA uzmanları söz konusu sorunu çözse de testlerin sürdüğünü ve uzay aracını bu yıl göndermek için yeterli zamanın olmadığını duyurdu.
NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'nın direktörü Laurie Leshin, "Kütleçekimi yardımı için Mars'ı kullanarak metal açısından zengin olan uzaktaki bir asteroide uçmak, olağanüstü hassasiyet gerektiriyor. Bunu doğru yapmalıyız. Fırlatmayı erteleme kararı kolay değildi ama doğru olan bu" dedi.
Psyche uzay aracı bu yıl fırlatılsaydı 2026'da göktaşına varacaktı. İlerleyen yıllarda gerçekleştirilecek fırlatma, farklı yörünge konumları nedeniyle uzay aracının çok daha uzun bir yolculuk yapması gerektiği anlamına geliyor.
Ayrıca aynı SpaceX roketiyle fırlatılması planlanan NASA'nın ikili asteroit sistemlerini inceleyeceği Janus ve uzayda iletişimi iyileştirmek için tasarlanan Deep Space Optical Communucations (Derin Uzay Optik İletişimi) adlı görevleri de durduruldu.

Independent Türkçe, CNET, CNN International



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging