Nahda ve Tunus’un Kalbi partileri üyelerinden bazılarına seçim yasağı getirildi

Nahda Hareketi, ‘yeni anayasa referandumun’ boykot edilmesi çağrısında bulundu.

Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi. (Reuters)
Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi. (Reuters)
TT

Nahda ve Tunus’un Kalbi partileri üyelerinden bazılarına seçim yasağı getirildi

Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi. (Reuters)
Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi. (Reuters)

Tunus'un Gafsa kentindeki bir mahkeme, Raşid Gannuşi liderliğindeki Nahda Hareketi ile Nebil el-Karvi başkanlığındaki Tunus’un Kalbi Partisi’nin, listelerindeki bazı ‘adaylarının düşürülmesi’ yönünde karar verdi. Bahsi geçen iki partinin, Gafsa, Kasreyn, Kubli, Sidi Buzeyd ve Tuzur’daki ‘milletvekili aday listeleri’ iptal edildi ve bu bölgelerdeki parti üyelerine 5 yıl boyunca seçimlere katılmama yasağı getirlildi.Kararı veren mahkemenin yargıcı Necib el-Kitari, Tunus haber ajansına yaptığı açıklamada söz konusu kararın Nahda ve Tunus’un Kalbi partilerinin ‘2019 seçimlerinde dışarıdan finansman desteği alması’ davasıyla ilgili olduğunu söyledi. Her iki parti de ‘dış finansman’ aldıkları yönündeki suçlamalarını reddediyor.  
Tunus’ta Meclis 25 Temmuz 2021 tarihinde feshedilmiş ve tüm milletvekillerinin dokunulmazlığı kaldırılmıştı. Dolayısıyla ‘seçim listelerinin’ iptal edilmesinin pratikte ne anlama geldiği belirsiz. Bazı hukuk uzmanlarına göre söz konusu karar, geçmişteki değil önümüzdeki seçimlere yönelik sonuçlar doğurabilir. Tunus’ta 17 Aralık’ta parlamento seçimlerinin yapılması bekleniyor ve bu iki partinin beş şehirdeki üyeleri seçimlerde aday olmaktan men edilmiş oluyor. Uzmanlar, bu şehirlerdeki parti üyelerinin 2024’te düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçiminde de aday olamayacağını savunuyor.   
Nahda Hareketi yöneticilerinden İmad Hamiri, Nahda Partisi’nin ‘anayasa referandumunu boykot edeceğini’ duyurdu. Hamiri açıklamasında şunları söyledi:
“Bu anayasa referandumu bireysel bir kararın yansımasıdır ve anayasal bir meşruiyeti yoktur. Cumhurbaşkanı Said’in anayasa taslağı, güçler arasında bir dağılım yapmıyor ve tüm yetkileri kendi elinde topluyor. Tunusluları referandumu boykot etmeye davet ediyoruz. Çünkü oylanacak şey halkın çıkarına olmayan bir totaliter rejimin kurulmasıdır. Anayasa taslağı halktan ya da ulusal bir diyalogdan neşet etmemiştir ve tek tip bir anlayışı yansıtmaktadır. Dolayısıyla bunu reddediyoruz.”  
Bu arada Tunus Asliye Mahkemesi, Bağımsız Yüksek Seçim Kurumu'nun eski başkanı Nebil Bafun ve eski icra direktörü Ömer Busta’nın, ‘seçmen kütüklerinde tahrifat’ davasında tutuksuz yargılanmalarını kararlaştırdı. Seçim Kurumu’nun eski üyelerinden biri geçtiğimiz mart ayında, Bafun ve Busta aleyhine dava açmış ve bu kişilerin ‘seçim listeleriyle oynadığını ve seçmen kütüklerini değiştirdiğini’ iddia etmişti. Konuyla ilgili soruşturmanın devam ettiği öğrenildi. 
Diğer yandan Tunus Hakimler Derneği Başkanı Enes el-Hamadi, Cumhurbaşkanı Kays Said’in 57 yargıcı herhangi somut bir delil olmaksızın yolsuzluk suçlamasıyla azlettiğini hatırlatarak, bu kararı kabul etmediklerini, konuyu Uluslararası Yargıçlar Birliği ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği de dahil olmak üzere ‘yargıyla ilgili uluslararası mercilere’ taşıdıklarını duyurdu. Uluslararası Yargıçlar Birliği temsilcisi Christophe Renard geçtiğimiz salı günü Tunus’u ziyaret etti. Enes el-Hamadi, Renard’ın ‘azledilen ya da grevdeki yargıçların durumuyla’ ilgili görüşmek istediği devlet kurumlarının kendisine randevu vermediğini söyledi. Renard, grevdeki hakimlerle görüştü ve ülkedeki durumu yakından inceledi. Aynı zamanda Uluslararası Yargıçlar Birliği’nin onursal başkanı da olan Renard’ın, Tunus’la ilgili hazırlayacağı raporu BM İnsan Hakları Konseyi'ne sunması bekleniyor.  



Suriye topraklarında FHKC-GK’ya ne kaldı?

Suriye’nin başkenti Şam'da bulunan Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki yıkımdan (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin başkenti Şam'da bulunan Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki yıkımdan (Şarku’l Avsat)
TT

Suriye topraklarında FHKC-GK’ya ne kaldı?

Suriye’nin başkenti Şam'da bulunan Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki yıkımdan (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin başkenti Şam'da bulunan Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki yıkımdan (Şarku’l Avsat)

Suriye makamlarının Filistin Halk Kurtuluş Cephesi- Genel Komutanlık (FHKC-GK) Genel Sekreteri Talal Naci'yi birkaç saat gözaltında tuttuktan sonra serbest bırakması, 8 Aralık 2024'te gerçekleşen Suriye devriminin ardından bu ‘cephenin’ (savaşçıları, silahları, mülkleri, ofisleri ve kampları) ve halen Suriye'de bulunan diğer Filistinli grupların akıbetinin ne olacağı sorusunu gündeme getirdi.

Beşşar Esed'in devrik rejimi döneminde Suriye'deki en büyük ve en aktif Filistinli gruplardan biri olan FHKC-GK, Suriye devrimi yıllarında, özellikle Şam'ın güneyindeki Yermuk Filistin Mülteci Kampı’nda, eski rejimin ordusu ve müttefikleriyle birlikte savaşmakla suçlanıyor.

Adının açıklanmasını istemeyen Filistinli bir kaynak, yeni Suriye yönetiminin ülkede iktidarı ele geçirdikten sonra Ebu Abdurrahman eş-Şami adlı bir kişiyi FHKC-GK da dahil olmak üzere Filistinli grupların dosyalarını yönetmekle görevlendirdiğini açıkladı.

op
Filistin Halk Kurtuluş Cephesi- Genel Komutanlık (FHKC-GK) Genel Sekreteri Talal Naci, 2008 (Arşiv – AP)

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynak, eş-Şami'nin halen Suriye'de bulunan grupların liderleriyle birçok toplantı yaptığını ve FHKC-GK temsilcilerinin de bu toplantılara katıldığını, toplantılarda grupların durumu, faaliyetleri, silahları, mülkleri ve Suriye topraklarındaki kamplarının ele alındığını söyledi.

Şarku’l Avsat'ın edindiği bilgilere göre Naci ve FHKC-GK'nin ikinci ve üçüncü kademe liderlerinin çoğu Esed rejiminin devrilmesinden sonra Suriye'de kalırken, Filistinli kaynaklar Esed rejiminin yanında savaşan Filistinli grupların bir dizi liderinin rejimin devrilmesinden hemen sonra Suriye topraklarını terk ettiğini doğruladı.

dvfgthy
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile birlikte 18 Nisan'da Şam'da bir araya geldi. (AP)

Kaynak, Filistinli grupların temsilcileriyle yapılan toplantılarda eş-Şami'nin Suriyelilere karşı işlenen cinayetlere karışanlardan hesap sorulması, Filistinli grupların silahlarını ve askeri teçhizatlarını yeni Suriye yönetimine teslim etmeleri ve faaliyetlerini ‘insani yardım çalışmaları’ ile sınırlandırmaları gerektiğine odaklandığını belirtti.

Filistinli kaynaklar Şarku’l Avsat'a, eski FHKC Genel Sekreteri Ahmed Cibril'in (ölümü 2021) oğlu Ebu el-Omrin'in savaş yıllarında FHKC savaşçılarını denetlemek üzere birden fazla kez Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki cephede görüldüğünü doğruladı.

Filistinli kaynaklar ayrıca, eski rejimin yanında savaşırken Suriyelilere karşı suç işleyenlerin yargılanması kapsamında bir dizi FHKC-GK savaşçısının gözaltına alındığını ve yeni Suriye hükümetinin Genel Güvenlik Dairesi’ne teslim edilerek sorumlu tutulduklarını bildirdi.

dfgthy
Filistin İslami Cihad Hareketi’nin Suriye Temsilcisi Halid Halid (Arşiv)

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynağa göre Suriyeli yetkililer, Fetih el-İntifada ve Özgür Filistin Hareketi'nin ofislerinin yanı sıra, henüz Suriye topraklarını terk etmeyen Muhammed Kays liderliğindeki es-Saika Güçleri'nin Şam'ın merkezindeki askeri komutanlığının karargâhı da dahil olmak üzere, Esed rejiminin yanında savaşan Filistinli grupların bir dizi karargâh ve ofisine el koydu.

Kaynak, ‘Filistinli grupların kamu ve özel Suriye bankalarına yatırdıkları paraların da dondurulduğunu’ belirtirken, bu kararın FHKC-GK’yi etkileyip etkilemediğinin bilinmediğini kaydetti.

Filistinli kaynaklar FHKC-GK’nin Suriye topraklarında kurduğu ve başta Şam kırsalı, Dera, Halep ve Suveyda olmak üzere birçok vilayete yayılan eğitim kamplarını yeni Suriyeli yetkililere devrettiğini öne sürdü. Bir kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: “Durum çok hassas ve herkes endişeli. Muhtemelen onları teslim ettiler.”

Şarku’l Avsat'a göre, eski rejimin yanında savaşan ve rejimin devrilmesinden sonra Suriye'yi terk eden Filistinli grupların liderleri arasında şunlar yer alıyor: Filistin Halk Mücadelesi Cephesi Genel Sekreteri Halid Abdulmecid, Fetih el-İntifada Genel Sekreteri Ziyad es-Sağir, Kudüs Tugayı lideri Muhammed es-Said ve Özgür Filistin Hareketi lideri Said Abdulal. Basında yer alan haberlere göre bu kişiler Lübnan da dahil olmak üzere farklı ülkelere kaçtı.

xsfgthy
Suriye’nin başkenti Şam'da bulunan Yermuk Filistin Mülteci Kampı’ndaki mezarlıkta yakınlarının mezarlarını ziyaret eden insanlar (Arşiv- AFP)

Suriye'de yaklaşık beş ay önce yeni yönetimin işbaşına gelmesinin ardından, Suriye'de bulunan Filistinli gruplar akıbetleri konusunda son derece endişeli ve temkinli. Suriyeli yetkililer cumartesi günü FHKC-GK Genel Sekreteri’ni birkaç saat gözaltında tuttuktan sonra serbest bırakırken, hem FHKC-GK hem de Şam gözaltının nedenleri konusunda bir açıklama yapmadı.

Talal Naci'nin gözaltına alınması, Filistin İslami Cihad Hareketi’nin Suriye Temsilcisi Halid Halid ve Suriye Organizasyon Komitesi Başkanı Ebu Ali Yaser'in Suriye makamları tarafından geçen ayın ortasından beri nedenleri açıklanmadan gözaltında tutulmaya devam edildiği bir dönemde oldu.

Bu grupların liderleri ve yetkililerinin Suriye'de faaliyet gösteren Arap ve yabancı medya kuruluşlarının muhabirlerine yaptıkları açıklamalarda isimlerinin zikredilmemesini istemeleri dikkat çekici.

Mart 2011'de Suriye devriminin patlak vermesinden önceki yıllarda, Suriye'de 13'ten fazla Filistinli grup vardı. Savaş yılları boyunca, Esed rejiminin yönlendirmesiyle onun saflarında savaşmak üzere çoğunluğu Filistinli mültecilerden oluşan yeni gruplar kuruldu.