Rai: Lübnan’ı tarafsızlık kurtaracak

Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai
Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai
TT

Rai: Lübnan’ı tarafsızlık kurtaracak

Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai
Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai

Lübnan’ın tarafsızlığının önemini yineleyen Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai, “Cumhurbaşkanlığı adayları Lübnan'ın tarafsızlığını ilan etmeye kararlı olsaydı, Lübnan, Arap ve uluslararası kamuoyunda çoğunluğun güvenini kazanırlardı” dedi. Aynı zamanda cumhurbaşkanı adaylarının kritik konulardaki net tutumlarını açıklamaları gerektiğini de vurguladı.
Rai, dün verdiği vaazda şu ifadelere başvurdu:
“Anayasal varlığının özü niteliğindeki aktif tarafsızlığını yeniden tesis etmedikçe Lübnan'ın kimliğini, doğasını ve misyonunu yaşaması mümkün değil. Tarafsızlığın benimsenmesi hem Lübnan'ı başkaları arasındaki çatışma ve savaşlardan kurtarır, hem de Lübnanlıların bilhassa çeşitli anayasal seçenekler düzeyindeki tartışmalı konularını hafifletir. Tarafsızlık, şartlı bir konum ve bir tartışma konusu değil, Lübnan güçleri arasında sorumlu ve yapıcı bir diyalog kaynağıdır. Zira Cebel Emirliği zamanından Büyük Lübnan Devleti’ne kadar Lübnan’ın emniyetli, özgür, demokratik ve sabit varlığının kaderi tarafsızlığa bağlıdır. Tarafgirlik ise modern Lübnan tarihinde beraberinde krizlerden başka bir şey getirmemiştir. Maruni Patrikhanesi, Lübnanlıların iç sesi olmaya, önemli ulusal tutumları duyurmaya alışkın. Bazıları bunu sesli dile getirmekten çekinseler de. Bu yapı, tarih boyunca tüm Lübnanlıları savunmuş, zorluklara göğüs germiş, baskıya boyun eğmeden, müzayedelere aldırmadan haksızlığa sabretmiştir. Cumhurbaşkanlığı adayları Lübnan'ın tarafsızlığını ilan etmeye kararlı olsaydı, Lübnan, Arap ve uluslararası kamuoyunda çoğunluğun güvenini kazanırlardı. Halkın Lübnan'ı çatışmalardan çekip çıkaracak bir cumhurbaşkanına ihtiyacı var.”
Cumhurbaşkanı adaylarının kritik konulardaki net tutumlarını açıklamaları gerektiğini vurgulayan Rai, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:
“Lübnan halkının her cumhurbaşkanlığı adayının vizyonundan haberdar olması doğal. Ülkedeki cumhurbaşkanının tek söz sahibi olmadığı doğru; Temsilciler Meclisi, bakanlar ve diğer tüm anayasal ve idari kurumların yanı sıra cumhurbaşkanı ise gururlu ve tarafsız bir şekilde cumhuriyete başkanlık eder. Bu görev, adayların sorunlar, krizler ve çözümleri hakkındaki tasavvurunu ifade etmesine, ulusal uzlaşmayı yürütme veya Lübnan varlığını garanti etme yönünde izlediği yol gibi önemli hususlardaki net tutumunu, yahut ekonomik ve mali ilerleme hususunda ulusal ve reformist önceliklerini açıklamasına engel olmaz değil mi? Kapsamlı hale getirilmiş ademi merkeziyetçiliğin nasıl işlediğine dair görüşünü, Lübnan’a yönelik uluslararası bir konferansın düzenlenmesi ve ilgili uluslararası kararların alınması gibi hususlardaki tutumunu, Arap, bölgesel ve küresel düzeyde Lübnan'ın rolünün nasıl yeniden kurulabileceğine dair düşüncesini dile getirmesine engel olur mu? Filistinli mülteci sorununun nasıl çözüleceğine, ülkemize sığınan Suriyelilerin ülkelerine nasıl geri gönderileceğine, 2000 yılında İsrail'e sığınmak zorunda kalan Lübnanlıların ne şekilde geri getirileceğine dair görüşlerini ifade edemez mi? Dolayısıyla bu kritik aşamada adayların vizyonlarını dinlemek yerine buralı yahut şuralı olduklarına dikkat çekmek doğru değil. Biz artık sürprizlerden yorulduk. Ülkedeki tehlikeli vaziyet, kamusal meselelerde deneyimli ve egemen pozisyonlara sahip bir cumhurbaşkanının seçilmesini gerektiriyor. Gerekli mali ve ekonomik reformların hızlandırılması Lübnan'ı kurtaracak, Lübnan'daki refah unsurlarından birini oluşturan Lübnan bankacılık sistemini normal döngüsüne döndürecektir. Bu sistem Lübnan'da refahın bileşenlerinden biridir.”
Geçtiğimiz günlerde bir şahsın Beyrut’ta yer alan Hamra semtinde bankada bulunanları rehin aldığı olaya değinen Rai, “Söz konusu olayın yaşanıp bitmiş bir mesele olarak değerlendirilmesi, ülkedeki vaziyeti daha da kötü bir hale getirecek, bankacılık emniyetini tehdit edecektir. Allah korusun diğer vatandaşları haklarını kanunu bir kenara koyarak elde etmeye teşvik edebilir. Devletin bankalar ve mevduat sahiplerinin parasını kurtarmasının birçok yolu vardır. Ancak ne yazık ki, bilinen bazı nedenler dolayısıyla bu yollara başvurmayı reddediyor, incelenerek düzeltilmesi gereken çözümlere ve kurtarma planlarına yöneliyor” ifadelerine başvurdu.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times