Biden'dan İsrail Başbakanına 'İran'ın nükleer silah edinmesine izin vermeyiz' güvencesi

ABD Başkanı Joe Biden (AP)
ABD Başkanı Joe Biden (AP)
TT

Biden'dan İsrail Başbakanına 'İran'ın nükleer silah edinmesine izin vermeyiz' güvencesi

ABD Başkanı Joe Biden (AP)
ABD Başkanı Joe Biden (AP)

ABD Başkanı Joe Biden'ın İsrail Başbakanı Yair Lapid ile yaptığı telefon görüşmesinde, ABD'nin İran'ın nükleer silah sahibi olmasına izin vermeyeceği yönündeki taahhüdünü yinelediği bildirildi.
Beyaz Saray'dan yapılan yazılı açıklamada, Biden ve Lapid'in bugün İran dahil küresel ve bölgesel güvenlik konularını ele aldığı bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiği bildirildi.
Açıklamada, "Başkan Biden, ABD'nin İran'ın nükleer silah sahibi olmasına asla izin vermeyeceğine yönelik taahhüdünü bir kez daha dile getirdi." ifadesine yer verildi.
Biden'ın Lapid'e temmuz ayındaki İsrail ziyaretindeki ev sahipliğinden dolayı teşekkür ettiği belirtilen açıklamada, "Biden, İsrail ve Lübnan arasındaki deniz sınırı müzakerelerinin gelecek haftalarda sonuçlandırılmasının önemini vurguladı." denildi.
İsrail basınında yakın zamanda çıkan haberlerde, Başbakan Lapid'in İran'ın nükleer programına ilişkin müzakere edilen uluslararası anlaşma taslağı için Joe Biden ile görüşmeye çalıştığı ancak bu görüşmenin gerçekleştirilemediği belirtilmişti.
ABD, geçtiğimiz günlerde Suriye'de İran'ın Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı gruplara yönelik olduğu iddiasıyla 24 saat içinde iki ayrı hava saldırısı düzenlemişti.

İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Washington, eski Başkan Donald Trump döneminde, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yeniden yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yeniden uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşü için Nisan 2021'den beri Avrupa Birliği'nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana'da yapılan müzakereler 8 Ağustos'ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB'nin sunduğu taslak anlaşma metni sonrasında taraflar nihai anlaşmaya varma konusunda önceki aylara nazaran çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaşma taslağına ilişkin görüşlerini 15 Ağustos'ta AB'ye iletmiş ve taslak metne verdikleri yanıta karşılık ABD'nin cevabını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer anlaşmaya ilişkin taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran'ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Ancak bakanlık, İran'ın yanıtının içeriği konusunda herhangi bir detay paylaşmamıştı.



Trump, Pezeşkiyan veya Hamaney ile görüşmeye açık

ABD Başkanı Donald Trump (AP)
ABD Başkanı Donald Trump (AP)
TT

Trump, Pezeşkiyan veya Hamaney ile görüşmeye açık

ABD Başkanı Donald Trump (AP)
ABD Başkanı Donald Trump (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, bugün (Cuma) Bloomberg ajansına verdiği demeçte, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan veya İran'ın dini lideri Ali Hamaney ile görüşmeye açık olduğunu açıkladı.

Trump, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine saldırmasını engellemediğini belirterek, İran'a saldırmadan bir anlaşmaya varılmasını umduğunu ifade etti.

Şarku'l Avsat'ın New York Times gazetesinden aktardığı habere göre, İsrail Mayıs 2025'te İran'ın nükleer tesislerine saldırmak için hazırlık yapıyordu, ancak Trump bu planı reddetti. İran'ın nükleer bomba yapma iddialarına nasıl yaklaşılacağı konusunda yönetimi içinde bölünme yaşandığı için müzakerelere şans vermeyi tercih etti.

İsrail'in bir raporuna göre, İsrail güvenlik ve siyasi çevreleri, İsrail'in planlarının açıklanmasının Tel Aviv'in “İran'ın nükleer tehdidine” karşı hamlelerine zarar verebileceğini belirtti.

ABD'nin özel temsilcisi Steve Wintkow, yarın (Cumartesi) Umman'da İran ile yapılacak görüşmelere katılacak. Bu, ABD'nin diplomatik bir çözüme ulaşmayı tercih ettiği bir dönemde, İran'ın nükleer programı hakkında üç hafta içinde yapılacak üçüncü görüşme olacak.

Witkof ve İranlı yetkililer arasında son görüşme Roma'da gerçekleştirilmiş ve taraflar ayrıntılara girmeden iyimser olduklarını belirtmişlerdi.