BM, Libya'daki "zorla kaybetme" vakalarının ele alınması çağrısında bulundu

Kaçırılan ve ortadan kaybolan Seham Sergiwa (sağda) ve Stephanie Turco Williams (BM)
Kaçırılan ve ortadan kaybolan Seham Sergiwa (sağda) ve Stephanie Turco Williams (BM)
TT

BM, Libya'daki "zorla kaybetme" vakalarının ele alınması çağrısında bulundu

Kaçırılan ve ortadan kaybolan Seham Sergiwa (sağda) ve Stephanie Turco Williams (BM)
Kaçırılan ve ortadan kaybolan Seham Sergiwa (sağda) ve Stephanie Turco Williams (BM)

Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL), Libya’daki  ilgili makamları “ailelerin, sevdiklerinin akıbetini bilme ve gerçek adalete ulaşma hakkını teyit eden hak temelli bir ulusal uzlaşma sürecinin parçası olarak zorla kaybetmeleri ele almaya” çağırdı.
BM heyeti önceki gün yaptığı açıklamada, Uluslararası Zorla Kaybetme Mağdurları Günü münasebetiyle Libya'da sonsuz sayıda zorla kaybetme mağduru ve kayıp kişilerle dayanışma içinde olduğu bildirildi. Libya, 17 Şubat 2011'de devrimin patlak vermesinden hemen sonra zorla kaybetme vakalarını ve ardından gelen güvensizlik olaylarına tanıklık ediyor. Ancak Muammer Kaddafi rejimini deviren ‘devrimine destek veren bölgeler ve şehirler arasındaki siyasi zemin ve muhalefetle yoğunlaştı. Bu olgu, 2014 yılında “rakipler arasında siyasi hesaplar yapmak” amacıyla ülkeyi sarsan siyasi bölünmeden sonra daha da büyüdü. Açıklamada, BM misyonunun “siyasi muhalif olarak algılananların yanı sıra kadın ve erkek siyasi aktivistlerin, insan hakları savunucularının, milletvekillerinin, avukatların ve hakimlerin kaybolma vakalarını belgelediği” belirtildi. Ayrıca, göçmenlerin ve sığınmacıların yanı sıra binlerce kadın, erkek ve çocuğun nerede olduğu yıllardır bilinmiyor.
UNSMIL Başkan Vekili Risdon Zeninga, misyonun serbest bırakılsa bile herhangi bir kişinin zorla kaybedilmesinin uluslararası insan hakları ve insancıl hukukun ciddi bir ihlali olduğunu ve insanlığa karşı suç teşkil edebileceğini söyledi. Libya'daki kayıpların en önde gelen kurbanları arasında, 2019'da evine maskeli silahlı kişilerce baskın yapılan parlamenter Seham Sergewa var. Aile yakınlarının ifadesine göre, Sergewa, kocası bacağından vurulduktan ve suçun izlerini gizlemek için evinin çevresine kurulan güvenlik kameralarının imha edilmesinden sonra ortadan yok oldu.



İki eski Mossad ajanı, Lübnan'daki çağrı cihazı patlamaları hakkında yeni detaylar açıkladı

Hizbullah üyelerine ait çağrı cihazlarının patlamasının ardından yaralıları Beyrut Amerikan Üniversitesi Tıp Merkezi'ne götüren bir ambulans (AFP)
Hizbullah üyelerine ait çağrı cihazlarının patlamasının ardından yaralıları Beyrut Amerikan Üniversitesi Tıp Merkezi'ne götüren bir ambulans (AFP)
TT

İki eski Mossad ajanı, Lübnan'daki çağrı cihazı patlamaları hakkında yeni detaylar açıkladı

Hizbullah üyelerine ait çağrı cihazlarının patlamasının ardından yaralıları Beyrut Amerikan Üniversitesi Tıp Merkezi'ne götüren bir ambulans (AFP)
Hizbullah üyelerine ait çağrı cihazlarının patlamasının ardından yaralıları Beyrut Amerikan Üniversitesi Tıp Merkezi'ne götüren bir ambulans (AFP)

İki eski İsrail istihbarat ajanı, üç ay önce bubi tuzaklı çağrı cihazları ve telsizler kullanarak Lübnan ve Suriye'deki Hizbullah mensuplarını hedef alan operasyona ilişkin yeni ayrıntılar açıkladı.

Hizbullah, İsrail ile Hamas arasında savaşın fitilini ateşleyen 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısının ardından İsrail'i vurmaya başladı.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre iki ajan, CBS'in 60 Dakika programında dün (Pazar) akşam yayınlanan bir haberde kimliklerini gizlemek için maske takarak ve seslerini değiştirerek konuştular.

afvgrthy
Bir Hizbullah mensubu, çağrı cihazı patlamalarında ölen Hizbullah üyelerinin cenaze töreninde pili çıkarılmış bir telsiz tutuyor. (AFP)

Ajanlardan biri, operasyonun on yıl önce, Hizbullah'ın düşmanı İsrail'den satın aldığını fark etmediği gizli patlayıcılar içeren telsizlerle başladığını söyledi. Bu cihazlar geçtiğimiz eylül ayında, çağrı cihazı vericilerinin patlamasına kadar patlamamıştı.

Michael adını kullanan ajan “Hayali bir dünya yarattık” dedi.

İkinci ajana göre, planın çağrı cihazlarının kullanıldığı ikinci aşaması, Mossad'ın Hizbullah'ın Tayvan merkezli bir şirketten çağrı cihazı satın aldığını öğrenmesinin ardından 2022 yılında başladı.

İddiaya göre çağrı cihazlarının içine gizlenen patlayıcı miktarını sığdırmak için biraz daha büyük yapılması gerekiyordu. Yakındaki insanlara zarar vermeden sadece savaşçıya zarar verecek doğru patlayıcı miktarını bulmak için mankenler üzerinde birkaç kez test edildi.

Şarku’l Avsat’ın AP'den aktardığı habere göre göre Mossad ayrıca, bir kişinin çağrı cihazını cebinden çıkarmasını sağlayacak kadar acil bir zil sesi bulmak için çeşitli zil seslerini de test etti.

Gabriel ismini kullanan ikinci ajan, Hizbullah'ı cihazları daha büyük çağrı cihazlarıyla değiştirmeye ikna etmenin iki hafta sürdüğünü, bunun için de kısmen sahte YouTube reklamları kullanarak cihazların toza ve suya dayanıklı ve uzun pil ömrüne sahip olduğunu iddia ettiklerini söyledi.

Ajan ayrıca, Tayvan'ın Gold Apollo şirketini farkında olmadan Mossad ile iş birliği yapması için kandırmak amacıyla Macaristan merkezli bir şirket de dahil olmak üzere paravan şirketlerin kullanıldığını anlattı.

Hizbullah da paravan şirketin İsrail ile çalıştığından habersizdi. Gabriel, “Bizden alım yaptıklarında Mossad'dan alım yaptıklarını bilmiyorlardı. Truman Show gibiydik, her şey perde arkasında kontrol altındaydı. Onların deneyiminde ise her şey doğal akışında ilerliyordu. İş adamları, pazarlama, mühendisler, showroom vs. her şey yüzde 100 orijinaldi” ifadelerini kullandı.

Eylül ayına gelindiğinde Hizbullah’ın elinde 5 bin çağrı cihazı vardı.

İsrail saldırıyı 17 Eylül'de Lübnan genelinde çağrı cihazlarının çalmaya başlamasıyla başlattı. Cihazlar, kişi gelen şifreli mesajı okumak için düğmelere basmasa bile patlıyordu.

sxcdv
Hizbullah mensupları, 18 Eylül 2024 Çarşamba günü Lübnan'ın başkenti Beyrut'un güney banliyösünde çağrı cihazlarının patlaması sonucu ölen bir Hizbullah üyesinin tabutunu taşıyor. (AP)

Ertesi gün Mossad telsizleri aktif hale getirdi ve cihazlardan bazıları çağrı cihazı saldırılarında ölen 30 kadar kişinin cenazesinde patladı.

Gabriel amacın Hizbullah üyelerini öldürmekten çok bir mesaj vermek olduğunu söyledi.

Saldırıyı izleyen günlerde İsrail savaş uçakları Lübnan'daki hedefleri vurarak binlerce kişinin ölümüne neden oldu. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, İsrail'in sığınağına bomba atması sonucu öldürüldü.

Michael adını kullanan ajan, çağrı cihazlarının patlamasından bir gün sonra Lübnan'da insanların klimalarını açmaya korktuklarını, çünkü onların da patlayacağını düşündüklerini söyledi. Michael, “Gerçek bir korku vardı” dedi.

Bunun kasıtlı olup olmadığı sorulduğunda ise şunları söyledi: “Kendilerini savunmasız hissetmelerini istiyoruz ve hissediyorlar da. Çağrı cihazlarını tekrar kullanamayız. Çünkü bunu zaten yaptık. Zaten bir sonraki aşamaya geçtik. Şimdi bir sonraki aşamanın ne olacağını tahmin etmeye çalışmak zorunda kalacaklar.”