Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 31 Ekim’den sonra cumhurbaşkanlığı koltuğunun boşalması durumunda, ‘cumhurbaşkanının tüm yetkilerini üstlenecek tam yetkiye sahip bir hükümet kurma’ hedefiyle çalıştığını açıkladı. “Lübnan’ın siyasi ve egemen reformun yanı sıra sistemde yapısal değişikliklere ihtiyacı var” diyen Avn, geçici bir hükümet ve yeni seçilmiş (ancak farklı bağlantıları olan) bir parlamento gölgesinde ‘anayasal kaostan’ söz etti. Avn, “Üç başla devleti yönetmek zordur” diyerek, Beyrut Limanı’ndaki patlamaya ilişkin soruşturma sürecindeki engellemeye ve Merkez Bankası’nın mevcut parasal kriz hususundaki sorumluluğunun soruşturulmasına’ da değindi.
Cumhurbaşkanı Avn, Avrupa Birliği (AB) Beyrut Büyükelçisi Ralph Tarraf başkanlığındaki AB üyesi ülkelerin Beyrut büyükelçilerinden oluşan bir heyeti makamında kabul etti. Görüşme sırasında büyükelçiler, Lübnan’ın reformları uygulamasının ve başta cumhurbaşkanlığı seçimleri olmak üzere anayasal yükümlülüklere saygı duyulmasının önemli olduğunu vurguladı.
Lübnan Cumhurbaşkanı, “Lübnan’ın şu anda tanık olduğu krizin etkenlerinin başında, siyasi ve ekonomik nedenler geliyor” diyerek, sözlerinin devamında ise “Merkez Bankası’nda para yönetiminde yapılan hataların yanı sıra geçmişte hüküm süren sistem de yoksuzluktan paslandı” ifadelerini kullandı. Mişel Avn ayrıca, “Lübnan’ın bugün, sistemdeki güçlendirilmesi ve reforme edilmesi gereken yapısal değişikliklerin yanı sıra siyasi ve egemen reforma ihtiyacı vardır” şeklinde konuştu.
Şarku’l Avsat’ın Cumhurbaşkanlığı İletişim Ofisi’nden edindiği bilgiye göre Avn ayrıca, 31 Ekim’den sonra cumhurbaşkanlığı koltuğunun boşalması durumunda, ‘cumhurbaşkanının tüm yetkilerini üstlenecek tam yetkiye sahip bir hükümet kurmak’ için çalıştığını açıkladı. ‘Çalışmalarında zorluklarla karşılaşan yargı makamına’ yaptığı çağrıya da dikkati çeken Avn, Beyrut Limanı’ndaki patlamaya ilişkin soruşturma sürecinin engellenmesine ve Merkez Bankası’nın mevcut para yönetimindeki sorumluluğunun araştırılmasına değinerek, “Merkez Bankası’nın hesaplarının adli mali denetimi, ilk raporun bu Eylül sonunda sunulması umuduyla devam ediyor” dedi. Büyükelçi Ralph Tarraf ise, “Belirtmeliyiz ki ekonomik sistemin çökmeye başlamasından bu yana üç yıldan fazla bir süre geçti. Lübnan’ın devlet borçlarını ödeyememesinden ve hükümetin bir mali kurtarma planı sunmasından bu yana ise iki buçuk yıldan fazla bir süre geçti. Lübnanlı karar alıcılar, Lübnan’ı içinde bulunduğu çıkmazdan çıkarmak için gerekli önlemleri hâlâ ortaya koyamıyorlar” ifadelerini kullandı. Tarraf, “Alınan kararlar ve ortaya koyulan önlemler, yeterli değil. Bu durum, gayri safi yurt içi hasıla ve kamu borcu beklentileri, hiperenflasyonun bir sonucu olarak Lübnan lirasındaki önemli düşüş, Lübnanlıların çoğunluğunun satın alma gücünün kaybı ve şirketlerin normal şekilde faaliyet gösterme yeteneklerinin azalması çerçevesinde kendisini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.
AB Elçisi, “Lübnanlı karar alıcıların çok karmaşık bir bağlamda çalıştığını, ‘pandeminin, çok sayıda mültecinin varlığının, toplumsal ve mezhepsel siyasi sistemin, gerçekleşen parlamento seçimlerinin, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ve hükümet sorununun yanı sıra’ zorluklarla dolu bölgesel ve uluslararası bir jeopolitik ortamın var olduğunu biliyoruz. Ancak tüm bunlar, reformları ertelemek için bir bahane olamaz” ifadelerini kullandı. Büyükelçi ayrıca, ekonomiyi yeniden toparlanma yoluna sokmak için ilk adım olarak Lübnan’daki ekonomik, finansal ve parasal alanın yeniden inşasına daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
En iyi ekonomik çözüm IMF’de
“Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) daha iyi bir çözüm yoktur” diyen Ralph Tarraf, Lübnan hükümetinin 7 Nisan’da IMF ile anlaşma imzaladığını hatırlattı. Tarraf, anlaşma ile IMF’nin Lübnan için bir program sağlamasına olanak tanıyacak bir dizi adım taahhüdünde bulunulduğuna dikkati çekti. Büyükelçi, “Söz konusu anlaşmanın imzalanmasından bu yana yaklaşık yarım yıl ve hükümetin durumu düzeltmek için gerekli önlemleri belirlemesinin üzerinden iki buçuk yıl geçti. Buna rağmen IMF’de bir programın onaylanmasına hazırlık olarak bu adımlar uygulanmadı” diyerek, bu durumun ‘iyi bir şey olmadığını’ vurguladı.
Öte yandan Fransa’nın Beyrut Büyükelçisi Anne Grillo da mevcut Lübnan krizi hakkında konuşurken, “Fransa, CEDRE (Sedir) Konferansı’ndan bu yana Lübnan’da faaliyet göstermek için yeni kurallar benimsemenin gerektiğini vurguladı” dedi. Büyükelçi Grillo ayrıca, “Hepimiz Lübnan kurumlarının çöküşüne tanık oluyoruz. Bu duruma ışık tutmak için bakanlıklar ve bakanlarla günlük temas halindeyiz. Avrupa Birliği (AB) üyeleri olarak, Lübnan’a yardım etmeye ve bu bağlamda uluslararası toplumdaki rolümüzü oynamaya hazırız. Ancak diğer yandan ilgili tarafları, Lübnanlı yetkililerin gerekli reformlara bağlı olduğuna ikna edebilmeliyiz. Bu reformlar hayata geçirilmelidir ve IMF içerisinde Lübnan kurumlarına fon enjeksiyonuna izin verecek tek seçeneği temsil eden ve bir güven göstergesi olan özel bir program benimsenmeye çalışılmalıdır” ifadelerini kullandı. Büyükelçi Anne Grillo, parlamento ile birlikte tam yetkiye sahip bir hükümete ihtiyaç duyulduğunu ve başta cumhurbaşkanlığı yükümlülükleri olmak üzere anayasal gerekliliklere saygı gösterilmesi gerektiğini vurguladı. Fransız yetkili ayrıca, uygulama tarihlerine uyulmamasının ülkedeki krizleri ve bölünmeleri artıracağı korkusunu dile getirdi.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)
