Kış mevsimi, Haseke kamplarındaki mültecileri endişelendiriyor

Waşokani kampında suyun doldurulmasını bekleyen göçmenler (Şarku'l Avsat)
Waşokani kampında suyun doldurulmasını bekleyen göçmenler (Şarku'l Avsat)
TT

Kış mevsimi, Haseke kamplarındaki mültecileri endişelendiriyor

Waşokani kampında suyun doldurulmasını bekleyen göçmenler (Şarku'l Avsat)
Waşokani kampında suyun doldurulmasını bekleyen göçmenler (Şarku'l Avsat)

Üç yıldır Waşokani kampında yaşayan Suriyeli göçmen kadın Hatice el-Alavi, çadırının yıprandığından, yırtıldığından ve yeni bir çadır almak için yaptığı tüm girişimlerin başarısız olduğundan şikayet etti. 40 yaşındaki kadın, Suriye'nin kuzey doğusundaki Haseke kentinin yaklaşık 12 kilometre kuzeybatısındaki kamp yönetim ofisinin önünde kuyrukta beklerken kendini tutamadı ve gözyaşlarına boğuldu.
Hatice, yardım sağlayan uluslararası insani yardım kuruluşlarının olmaması nedeniyle artık yıpranan çadırların geri kalanına işaret ederek şunları söyledi:
"İki hafta oldu ve her gün bana yeni bir çadır vermeleri için burada bekliyorum. Geçen yılki soğuk kıştan çocuklarım hastalandı."
Yerinden edilmiş bu kadın, kendilerini aşırı yaz sıcağından ve soğuk kış havasından koruyamayan bir çadırda yaşayarak hayatın zorluklarına nasıl katlandıklarını, acı çektiklerini şöyle anlattı:
"Her konuda çaresiz hissediyoruz. Buradaki banyolar bile ortak ve kadınlara ve kızlara özel bir yer yok. Maalesef durum kışın trajik bir hal alıyor ve işlerimizi nasıl halledeceğimiz konusunda şaşıp kalıyoruz."
Kamp sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) desteği olmadığında elektrik kesintileri, ısınma ve akaryakıt eksikliği nedeniyle zorlu insani koşullarla karşı karşıya kaldıklarını ilettiler. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi yetkilileri tarafından sağlanan destek, yönetimin etki alanlarında 12'den fazla kamp olduğu için sınırlı olarak kalıyor.
İkinci bir çadırda, en büyüğü 6 yaşında olan dört kızıyla yaşayan Saliha, geçen yıl dağıtılan akaryakıt ödeneklerinin azlığından şikayet etti. Göçmen kadına göre, kamp yönetimi geçen yıl her aileye günde 4 litre yakıt dağıttığını belirterek, "Bu miktar sadece 4 saat ısıtacak kadar yetti. Gecenin geri kalanında ise soğuktan ölüyorduk. Dünya bizim için cehenneme döndü. Trajedimizi artıran şey, uluslararası örgütlerin yokluğu ve yeterli ödeneklerin olmamasıydı” ifadelerini kullandı.
Bu koşullarla ilgili olarak kamp yöneticisi Setira Raşk, Şarku'l Avsat'a, kamp sakinlerinin sayısıyla ilgili, Resulayn veya Kürtçe ismiyle Sere-Kaniye şehrinden ve kırsalından gelen yaklaşık 15 bin  yerinden edilmiş insan olduğunu söyledi ve "2 bin 516 aile yaşıyor" dedi Yetkili, “Yerinden edilen insan sayısındaki artışla genişleyen boşluğu doldurmak için ısıtma cihazları, gerekli yakıt tahsisleri, temel kış malzemeleri, battaniyeler ve tıbbi yardımdan yoksunuz” dedi. Setira Raşk, Haseke'nin kuzey ve batı kırsalında yer alan temas alanlarındaki çatışmaların devam etmesi sonucu her gün onlarca kişi kabul ettiklerini ifade ederek, "Her gün evlerinden kampa kaçan düzinelerce insan var ve kampı genişletmek ve tüm sakinlerinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için çabalıyoruz” dedi.
Setira Raşk, özellikle soğuk havaların bastırmasıyla birlikte bulaşıcı hastalıkların yayılması ve bir insani felaket yaşanması konusunda uyardı ve çalışmalarının önündeki en belirgin zorluk ve engellerden birinin Haseke Valiliği tarafından bu kampların tanınmaması olduğunu açıkladı. Raşk, "Valilik, izinli olan uluslararası kuruluşlar ve insani yardım kuruluşlarının bu kamp sakinlerine yardım sağlamasını engelliyor ve bunun yasadışı olduğunu söylüyor, bu da bizim yükümüzü ve sorumluluklarımızı artırıyor” dedi.
3 yıl önce Haseke'nin kuzeyindeki memleketleri Resulayn’den kaçarken kocası öldürülen dul Sacida, Ekim 2019'da Türk ordusunun ve Suriyeli grupların bölgede kontrolü ele geçirmesinin ardından zorlu koşulların derinleştiğini söylüyor ve genç yaşına rağmen beş çocuğunun sorumluluğunu tek başına almak zorunda kaldığını belirtiyor. Sacida, 3 yıl önce yerinden edildiğinden bu yana, 30 metre büyüklüğünde bir çadırda yaşıyor ve şunları söylüyor:
"Burası bizim için zorunlu bir yuvaya dönüştü. Çocuklarımı bu halde göreceğime keşke ölseydim. Çocuklarım soğuk, hastalık ve açlıkla mücadele ediyor ve ben çaresizim."



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.