Şarku'l Avsat’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü: İran'da bilgi akışını kolaylaştırmak için uğraşıyoruz

Sherman, Washington ve Los Angeles gösterilerinin ‘İran halkıyla güçlü bir dayanışma ifadesi’ olduğunu vurguladı.

22 Ekim 2022 tarihinde Washington'da düzenlenen İranlı göstericilere destek olma yürüyüşü
22 Ekim 2022 tarihinde Washington'da düzenlenen İranlı göstericilere destek olma yürüyüşü
TT

Şarku'l Avsat’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü: İran'da bilgi akışını kolaylaştırmak için uğraşıyoruz

22 Ekim 2022 tarihinde Washington'da düzenlenen İranlı göstericilere destek olma yürüyüşü
22 Ekim 2022 tarihinde Washington'da düzenlenen İranlı göstericilere destek olma yürüyüşü

ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü Elizabeth Stickney, Mahsa Amini adlı genç  kadının ahlak polisinin gözetimindeyken hayatını kaybetmesinin ardından İran'da patlak veren gösterilerden bu yana ABD'nin ‘somut adımlar’ attığını söyledi.
Stickney Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda “Öncelikle ahlak polisi denilen birim ve onun üst düzey yöneticilerine Mahsa Amini’nin gözaltında tutulduğu sırada hayatını kaybetmesinden ötürü yaptırım uyguladık. İran İçişleri Bakanı da dahil olmak üzere rejimin halka yaptığı baskılarla doğrudan bağlantılı diğer güvenlik görevlilerine de yaptırımlar uyguladık” ifadelerini kullandı.
Stickney “İran İletişim Bakanı’na ise, İran halkının internet erişimini kapatma ve engellemedeki rolü nedeniyle yaptırımlar uyguladık” dedi.
ABD’nin, İran halkının iç ve dış dünya ile daha iyi iletişim kurabilmesi ve internete erişim sağlayabilmesi için ABD merkezli birçok şirkete İran’a hizmet sunabilmeleri amacıyla lisans verdiğini dile getiren Stickney, “Bu şirketler sorumluluğu almaya başladı ve İran’da hizmetlerini sunmak için adımlarını attı” diye konuştu.
CNN kanalının güvenilir kaynaklardan aktardığı cuma günkü haberine göre Beyaz Saray, milyarder Elon Musk ile İran'da SpaceX tarafından verilen uydu internet hizmeti Starlink'in kurulması için görüşmeler yapıyor.
Washington, haftalarca süren gösterileri bastırma operasyonunun ortasında Tahran hükümetinin büyük ölçüde kısıtladığı internet hizmetlerine erişimi genişletmek için İran'a uygulanan teknoloji ihracatı kısıtlamalarının hafifletildiğini duyurmuştu.
Cumartesi günü başkent Washington'da İran'daki protestolara destek olmak için yapılan yürüyüşe aralarında çok sayıda kadın ve erkek İranlının da bulunduğu binlerce kişi katıldı. Göstericiler Beyaz Saray'a yürüyerek “Kadın, Yaşam, Özgürlük” sloganı attılar.
Yürüyüş öğleden sonra şehir merkezindeki büyük bir meydan National Mall'dan başladı. Göstericiler güneşin altında İran bayraklarının renklerini taşıyarak Beyaz Saray'a doğru yürüdüler. “Özgürlük istiyoruz” ve “İran için adalet” sloganları attılar.
Associated Press'e göre sürgündeki en fazla İranlıya ev sahipliği yapan Los Angeles'ta, protestocu bir grup şehir merkezindeki kapalı bir caddede ağır ağır yürüdü. İran hükümetinin düşmesi için sloganlar attılar ve ufku kırmızı, beyaz ve yeşil renklere bürüyen yüzlerce İran bayrağı salladılar.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman, Twitter'da yaptığı paylaşımda, “İranlı kadınlar ve tüm insanlar, şiddet ve baskıya maruz kalmadan düşüncelerini ifade etmeyi ve barışçıl toplanmayı hak ediyor” ifadelerini kullandı.
Washington’daki yürüyüşe işaret eden Sherman "Washington'dan Los Angeles'a kadar ABD’liler, İran halkıyla güçlü bir dayanışma ifadesi gösterdiler" dedi.
Öte yandan ABD'nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley Twitter'da yaptığı paylaşımda: "Washington'da ve dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde göstericiler, onurlarına ve insan haklarına saygı gösterilmesi için hükümetlerine karşı barışçıl bir şekilde gösteri yapmaya devam eden İran halkına desteklerini gösteriyorlar." ifadelerini kullandı
800'den fazla kişi tarafından paylaşılan Malley'in gönderisi, İranlı aktivistler arasında farklı tepkilere yol açtı.
Bazıları, ABD'li yetkilinin protestoların amacına ilişkin yorumuna katılmadı.
Siyasi aktivist Emin Sufi Mehr Twitter'da yaptığı paylaşımda, “Bu kesinlikle İranlıların talebine ilişkin yanlış bir değerlendirme. Size söyleyeyim, belki böyle daha uygun olur. Bir tecavüz kurbanı, asla onuruna saygı gösterilmesini talep etmez. İslam Cumhuriyeti'ni yıkmak istiyoruz. Bu yüzden kendi kendinize uydurup bizim ağzımızdan konuşmayın” dedi.
İngiliz-İranlı aktivist ve aktris Nazanin Boniadi, Malley’in adını anmadan Twitter'da “Açık olmak gerekirse, İran'daki protestocular sadece hükümetlerinin onurlarına ve insan haklarına saygı göstermesi için gösteri yapmıyorlar” şeklinde bir paylaşım yaptı.
Boniadi “Onlar diktatöre ölüm, İslam Cumhuriyeti'ne ölüm diyorlar. Reformlar istemiyorlar. Teokrasiye son vermek istiyorlar. Arzuları basit ve net” dedi.
İranlı şarkıcı ve müzisyen Erfan Paydar ise “Herkes rejim değişikliği ve 43 yıllık taciz, öldürme, işkence ve siyasi mahkumların hapiste tutulması yüzünden cani liderleri adalete teslim etmek için yürüyor ve tezahürat yapıyor" değerlendirmesinde bulundu.



Birleşik Krallık, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya yönelik yaptırımları kaldırdı

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Liderler Zirvesi’ne katıldı, 6 Kasım 2025. (EPA)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Liderler Zirvesi’ne katıldı, 6 Kasım 2025. (EPA)
TT

Birleşik Krallık, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya yönelik yaptırımları kaldırdı

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Liderler Zirvesi’ne katıldı, 6 Kasım 2025. (EPA)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Liderler Zirvesi’ne katıldı, 6 Kasım 2025. (EPA)

Birleşik Krallık, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin pazartesi günü Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'nın ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşme öncesinde benzer bir karar almasının ardından bugün Şera'ya uygulanan yaptırımları kaldırdı.

Birleşik Krallık, Suriye İçişleri Bakanı Enes Hattab'a uygulanan yaptırımların da kaldırıldığını duyurdu. Her iki isim de daha önce DEAŞ ve El Kaide'yi hedef alan mali yaptırımlara tabi tutulmuştu.

BM Güvenlik Konseyi'nde ABD tarafından hazırlanan bir karar ile Suriye İçişleri Bakanı Enes Hattab'a uygulanan yaptırımlar da kaldırıldı.

Karar 14 ülke tarafından desteklendi, Çin ise çekimser kaldı.


Orta Asya, ABD'nin maden ve enerji güvenliğini sağlama stratejilerinin ön saflarında yer alıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda ağırladığı Orta Asya liderleriyle akşam yemeği sırasında sohbet ediyor. (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda ağırladığı Orta Asya liderleriyle akşam yemeği sırasında sohbet ediyor. (AFP)
TT

Orta Asya, ABD'nin maden ve enerji güvenliğini sağlama stratejilerinin ön saflarında yer alıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda ağırladığı Orta Asya liderleriyle akşam yemeği sırasında sohbet ediyor. (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda ağırladığı Orta Asya liderleriyle akşam yemeği sırasında sohbet ediyor. (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump dün, Beyaz Saray'da beş Orta Asya ülkesinin liderlerini ağırlarken, kritik mineralleri önemli bir öncelik olarak nitelendirdi ve yönetiminin yeni küresel anlaşmalar yoluyla ABD tedarik zincirlerini genişletme ve güvence altına alma yönündeki çabalarını vurguladı.

Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderleriyle yapılan toplantı, Washington'un uzun süredir Rusya'nın hakimiyetinde olan ve Çin'in de nüfuz kazanmaya çalıştığı, kaynak zengini bir bölgede etkisini genişletmeye çalıştığı bir dönemde gerçekleşti. Orta Asya'yı ‘çok zengin bir bölge’ olarak nitelendiren Trump, ABD'nin beş ülkeyle olan ortaklığını güçlendirme konusundaki kararlılığını vurgulayarak, “Gündemimizin en önemli maddelerinden biri kritik mineraller” dedi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Son haftalarda yönetimim, kritik mineraller için tedarik zincirlerimizi genişletmek amacıyla dünyanın dört bir yanındaki müttefiklerimiz ve ortaklarımızla anlaşmalar imzalayarak ABD'nin ekonomik güvenliğini güçlendirdi” ifadesini kullandı.

Doğal kaynaklar için rekabet

Görüşmeler, Batı ülkeleri tedarik zincirlerini Moskova ve Pekin'den uzaklaştırarak çeşitlendirmeye çalışırken, uranyum, bakır, altın ve nadir toprak elementleri gibi Orta Asya'nın muazzam mineral zenginlikleri için rekabetin artmasıyla gerçekleşti. ABD, jeopolitik rakiplerini atlayarak hayati mineralleri, enerjiyi ve kara ticaret yollarını güvence altına almak için yeni ortaklıklar arıyor.

Trump, beş ülkenin liderleriyle akşam yemeği öncesinde yaptığı açıklamada, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in toplantıyı ‘ABD ile Orta Asya arasında yeni bir etkileşim döneminin başlangıcı’ olarak nitelendirdiğini belirtti. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ise Trump'ı ‘dünyanın başkanı’ olarak nitelendirerek, Orta Asya'da onun için kalıcı bir sekreterya kurulmasını önerdi.

C5+1 platformu ve ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesi

2015 yılında başlatılan C5+1 platformu, ekonomi, enerji ve güvenlik alanlarında iş birliğini güçlendirmek için ABD ve beş ülkeyi bir araya getiriyor. Bu bağlamda ABD ve beş ülkenin temsilcilerinin kritik mineraller alanında iş birliği anlaşmaları imzalaması bekleniyor.

Açıklanan ticari anlaşmalar arasında, hükümetin açıklamasına göre Boeing'in Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan'daki havayollarına toplam 37 uçak satması için bir anlaşma da yer alıyordu. Cove Capital adlı bir ABD şirketi de hükümet destekli finansmanla Kazakistan'da tungsten (sertliği ve yüksek yoğunluğu ile karakterize edilen gri bir kimyasal element) madenciliği yapacak.

Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Gracelin Baskaran, yönetimin, ABD'nin kritik minerallere erişimini garanti altına alan ticaret anlaşmaları imzalamaya ek olarak, hükümetler arasındaki iş birliğini güçlendirmeye çalışacağını söyledi. Baskaran, “Çin ve Rusya'nın bölgedeki madencilik, işleme ve altyapı sistemleri üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırmasıyla birlikte, Washington hedefli stratejik projelerle somut bir varlık oluşturmaya çalışıyor” dedi.

Madenler ve hayati kaynaklar açısından zengin ülkeler

Madenler ve enerji kaynakları açısından zengin olmaları sayesinde bu beş ülke, eski Sovyet devleti Rusya ile ekonomik bağlarını sürdürürken, Çin altyapı ve madencilik alanlarında yaptığı büyük ölçekli yatırımlarla etkisini genişletti.

Toplam nüfusu 84 milyon olan bu ülkeler, uranyum, bakır, altın ve nadir toprak elementleri ile daha sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş için küresel çapta hayati önem taşıyan diğer stratejik minerallerden oluşan devasa yataklara sahip.

Bölgenin en büyük ekonomisi olan Kazakistan, 2024 yılında küresel üretimin yaklaşık yüzde 40'ını karşılayarak dünyanın önde gelen uranyum tedarikçisi konumuna ulaştı. Özbekistan ise en büyük beş üretici arasında yer alıyor. Bu iki ülke birlikte, dünya uranyum üretiminin yarısından fazlasını karşılıyor. Uranyum, ABD için hayati öneme sahip bir nükleer enerji kaynağı; ABD’de elektriğin başlıca kaynaklarından biri. ABD, uranyum ihtiyacının yaklaşık yüzde 20'sini Rusya'dan ithal ediyor, bu da kaynaklarının çeşitlendirilmesini giderek daha acil hale getiriyor.

ABD, kritik mineralleri güvence altına almak ve uranyum, nadir toprak elementleri, bakır ve titanyum gibi stratejik minerallerin küresel tedarik zincirlerini domine eden Çin'e olan bağımlılığını azaltmak için çok yönlü bir strateji izliyor.


Trump, İran'ın ABD yaptırımlarının kaldırılması talebini değerlendirmeye açık

ABD Başkanı Donald Trump, Orta Asya ülkelerinin liderleriyle akşam yemeğinde (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Orta Asya ülkelerinin liderleriyle akşam yemeğinde (Reuters)
TT

Trump, İran'ın ABD yaptırımlarının kaldırılması talebini değerlendirmeye açık

ABD Başkanı Donald Trump, Orta Asya ülkelerinin liderleriyle akşam yemeğinde (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Orta Asya ülkelerinin liderleriyle akşam yemeğinde (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın ABD'nin kendisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını talep ettiğini ve konuyu görüşmeye açık olduğunu belirtti.

Trump, Orta Asya ülkelerinin liderleriyle olduğu akşam yemeğinde, "Açıkçası, İran yaptırımların kaldırılması olasılığını soruyor" dedi. "İran'a yönelik çok güçlü Amerikan yaptırımları var ve bu da işleri onlar için çok zorlaştırıyor" diyen Trump, "Bunu duymaya açığım ve neler olacağını göreceğiz ama yine de açık olacağım" ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Washington ve Batı tarafından nükleer silah geliştirmeye çalışmakla suçlanan Tahran, özellikle ABD'nin 2018'de nükleer anlaşmadan çekilmesinden bu yana yıllardır uluslararası yaptırımlar altında.

İsrail, haziran ortasında İran'a karşı eşi benzeri görülmemiş bir bombalama kampanyası başlattı ve ABD de İran'ın nükleer tesislerini vurmak için kısa süreliğine bu saldırıya katıldı.

İsrail ile 12 gün süren savaş, İran'ın füze ve insansız hava aracı saldırılarıyla karşılık vermesine yol açtı ve Tahran ile Washington arasında nisan ayında başlayan nükleer görüşmeleri sekteye uğrattı.

Trump, İran'ın bir zamanlar "Ortadoğu'nun zorbası" olduğunu, ancak artık "nükleer silah edinme kapasitesine" sahip olmadığını ifade etti.

Ocak ayında göreve dönen Cumhuriyetçi Başkan, saldırıların İran'ın nükleer programını sekteye uğrattığını iddia etti, ancak hasarın tam boyutu henüz bilinmiyor.

Eylül ayında Birleşmiş Milletler, İngiltere, Fransa ve Almanya'nın tetiklediği Snapback mekanizması kapsamında Tahran'a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe koydu.

Bu önlemler, Tahran'ın nükleer ve balistik füze faaliyetleriyle ilgili işlemleri yasaklıyor.

ABD-İran nükleer görüşmelerinin birkaç turuna ev sahipliği yapan Umman, her iki tarafı da müzakere masasına dönmeye çağırdı.

Görüşmeler, İran'a yönelik yaptırımların hafifletilmesi karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlandıracak yeni bir anlaşmaya varılmasını amaçlıyordu.