İtalya Başbakanı Meloni göçmenlere karşı Libya ile temasta

İtalya Başbakanı, göç krizinin kontrol altına alınması için diplomatik seferberlik ilan etti

Cuma günü Roma'da Meloni hükümetine karşı düzenlenen öğrenci protestosu (EPA)
Cuma günü Roma'da Meloni hükümetine karşı düzenlenen öğrenci protestosu (EPA)
TT

İtalya Başbakanı Meloni göçmenlere karşı Libya ile temasta

Cuma günü Roma'da Meloni hükümetine karşı düzenlenen öğrenci protestosu (EPA)
Cuma günü Roma'da Meloni hükümetine karşı düzenlenen öğrenci protestosu (EPA)

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, kaçak göçmen krizinin yansımalarını kontrol altına almak için diplomatik seferberlik ilan etti. Bu ay Fransa ile ilişkileri kopma noktasına getiren bu meselenin Libya kıyılarından gelen ve İtalyan sahil güvenliğini ve güvenlik servislerini harekete geçiren yoğun göçmen akışına ilişkin son veriler ışığında daha da kötü hale gelmesi mümkün. Bu gelişmeler, Avrupa Konseyi'nin göçmenlik dosyası ve bu yöndeki ortak plana ilişkin olağanüstü oturumundan günler önce gerçekleşti.
Son veriler, bu dönemde denizde sivil toplum kuruluşlarına bağlı hiçbir kurtarma gemisinin bulunmamasına rağmen son üç hafta içinde İtalya kıyılarına gelen yasa dışı göçmen sayısının 15 bini aştığını, üçte ikisinin Libya’nın doğu kıyılarından geldiğini gösteriyor. Bu durum, yasadışı göçle mücadele planını insani yardım kuruluşlarının yardım gemilerine karşı amansız bir kampanyaya bağlayan Meloni hükümetini sıkıştırdı.
Plajların izlenmesini finanse etmek için Roma ile Trablus arasında imzalanan anlaşmaların yenilenmesi ardından yıl başından bu yana Libya kıyılarından gelen ve 50 bini aşan göçmen akını, İtalyan hükümetini zora soktu.
Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) verilerine göre, bu yıl başından geçtiğimiz ayın sonuna kadar İtalya'ya gelen yasa dışı göçmen sayısı geçen yılın aynı döneminde gelenlerin iki katı sayılıyor. Hükümet ise sivil toplum kuruluşlarını ve kurtarma gemilerini hedef almaktan başka bir strateji uygulamıyor. Veriler, bu gemilerin yıl başından bu yana İtalya'ya gelen 93 bin kaçak göçmenden sadece 10 binini kurtarmadığını gösteriyor.
Dolayısıyla İtalya Başbakanı, önümüzdeki Cuma günü Brüksel'de yapılacak olan olağanüstü zirveye sunacağı planı hazırlamak için ilgili bakanları ve güvenlik teşkilatlarının başkanlarını içeren kapsamlı bir birim oluşturdu. Aynı zamanda istihbarat sorumlularından bu yılın sonuna kadar beklenen akışları tahmin etmelerini istedi. Bu rakamın rekor kırarak 100 bini aşması bekleniyor. Hükümet karşıtı taraflar ise bu konudan yararlanmaya çalışıyor.
İtalyan muhalefeti, limanları kurtarma gemileri için kapatma politikasının bu krizi çözmek için tek başına yeterli olmadığını vurguluyor. Zirâ göçmenleri denizdeki kurtarma gemilerinin varlığı değil, Kuzey Afrika ülkelerindeki ekonomik ve siyasi koşullar Avrupa kıyılarına doğru sürüklüyor. Muhalefet, Afrika ülkelerine yardımcı olacak bir Avrupa ‘Marshall Planı’ fikrinin, uzun vadede göç krizini ele alacak herhangi bir ortak politikanın temeli olması gerektiğini vurguluyor. Yaklaşık 50 yıl önce şüpheli bir hava kazasında hayatını kaybeden İtalyan siyasetçi ve iş adamı Enrico Mattei’nin adını taşıyan Afrika için Mattei Plan’nın yeniden hayata geçirilmesi, İtalya'da bir süredir konuşuluyor. İtalyan hükümeti Mattei’yi İtalyan petrol şirketi Agip’i tasfiye etmesi için görevlendirmişti, ancak Mattei şirketi ENI adı altında yeniden yapılandırarak daha kapsamlı hale getirdi.
Komisyon tarafından hazırlanan taslak planla ilgili üye devletlerin tutumları ışığında, önümüzdeki Cuma günü yapılacak olan Avrupa zirvesinin çetrefilli geçeceği düşünülüyor. Doğu Avrupa ülkeleri, Balkan güzergahı üzerinden gelen yasa dışı göç akışını hesaba katmayan herhangi bir planı reddedecekleri uyarısında bulundu. Geçen yıl bu akış kapsamında 128 bin göçmenin geldiği, bu rakamın toplam akışın (275 bin) yarısı olduğu biliniyor. Avrupa'ya ulaşan düzensiz göçmenlerin çoğu daha sonra Almanya, Avusturya ve Fransa başta olmak üzere Orta Avrupa ülkelerine sığınıyor. Dolayısıyla üye devletlerin Balkan güzergahının Avrupa'ya yasa dışı göçün ana kapısı olduğu gerçeğini göz ardı eden ortak bir plan üzerinde anlaşmaları mümkün değil.
Ciddi bir enerji krizinin kaydedildiği Ukrayna'da kışın kendini hissettirmesi ve savaşın uzayabileceği ihtimali ile birlikte Avrupalılar ise Ukrayna'dan başta Polonya ve Almanya olmak üzere komşu ülkelere doğru yeni bir göç dalgasından korkuyor. Bu ülkeler şuan çok sayıda Ukraynalı mülteciye ev sahipliği yapıyor. Avrupa organları, en az 700 bin yasadışı göçmenin kaçakçılar tarafından kontrol edilen rotalarda Avrupa kıyılarına gelmek için Libya toplama merkezlerinde beklediğini tahmin ediyor.
İtalyan Sahil Güvenliği, dün sabah doğu Libya kıyılarından gelen büyük bir teknede 500 göçmenin kurtarıldığını, Cezayir ile İtalya’nın Sardinya adası arasındaki deniz yolunda en az 6 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.