عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Husiler, İran’ın ajandasın hizmet için barışı reddetmekle suçlandı

Yemen Genelkurmay Başkanı Aziz, Suudi mevkidaşı Ruveyli bir araya geldi. (SABA)
Yemen Genelkurmay Başkanı Aziz, Suudi mevkidaşı Ruveyli bir araya geldi. (SABA)
TT
TT

Husiler, İran’ın ajandasın hizmet için barışı reddetmekle suçlandı

Yemen Genelkurmay Başkanı Aziz, Suudi mevkidaşı Ruveyli bir araya geldi. (SABA)
Yemen Genelkurmay Başkanı Aziz, Suudi mevkidaşı Ruveyli bir araya geldi. (SABA)

İran destekli Husiler, Yemen Yüksek Siyasi Konseyi Başkanı Mehdi el-Meşat’ınkardeşi Musleh el Meşat’ın önceki çatışmalarda aldığı yara nedeniyle öldüğünü doğruladığı bir dönemde açıklamalarda bulunan Yemen Genelkurmay Başkanı Sağir bin Aziz, darbecilerin İran'ın yıkıcı ajandasını uygulaması nedeniyle barışa yanaşmadıklarını vurguladı.
Aziz’in bu açıklamaları, Suudi mevkidaşı Feyyaz bin Hamid er-Ruveyli ve Arap Koalisyonu Ortak Kuvvetler Komutanı ve Suudi Arabistan Genelkurmay Başkan Yardımcısı Mutlak bin Salim el-Eziyma ile Riyad'da yaptığı görüşme sırasında geldi.
Yemenli resmi kaynaklar, toplantıda ortak kaygı duyulan konuların yanı sıra Suudi Arabistan ile Yemen silahlı kuvvetleri arasındaki ilişkiyi güçlendirmenin yollarının ele alındığını aktardı.
SABA haber ajansına göre Yemen Genelkurmay Başkanı, Suudi mevkidaşı ile Eziyma'ya sahadaki tüm gelişmeler ile Husi milislerin petrol limanlarını hedef alan son saldırıları hakkında bilgi verirken, ayrıca süresi dolan Birleşmiş Milletler ateşkesi sırasında yaşanan ihlallere atıfta bulundu.
Aziz, İran destekli darbeci Husi milislerinin, İran'ın Yemen ve Arap bölgesindeki yıkıcı gündeminin uygulanmasında uzlaşmazlığını, barışı reddetme ve savaşı uzatma konusundaki ısrarını sürdürdüğünü vurgularken, deniz seyrüseferine yönelik tehditleri ele aldı. Yemen Genelkurmay Başkanı açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Husi milisler, en başta inanmadığı barış çağrılarına boyun eğmeyecek. Çünkü Arap kimliğine yabancı mezhep projesini kaos ve yıkım ışığı dışında hayata geçiremeyecek.”
Aziz ayrıca Suudi Arabistan liderliğindeki Arap Koalisyonu’nun Yemen silahlı kuvvetlerini çeşitli yönlerden desteklemedeki rolüne büyük önem verdiklerini belirterek tüm Arap meselelerini desteklemekten çekinmeyen Suudi Arabistan’ın desteğine övgüde bulundu.
SABA’da yer alan haberde de Suudi Arabistan Genelkurmay Başkanı er-Ruveyli ile Arap Koalisyonu Ortak Kuvvetler Komutanı Eziyma'nın bin Aziz ile görüşmesinde yapılan açıklamada "Suudi Arabistan, Husi milislerinin Yemen'deki darbesini sona erdirmek için meşru hükûmeti ve Yemen silahlı kuvvetlerini desteklemeye devam edecek" ifadesine yer verildi.
Husiler, BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg'in süresi dolan ateşkesi yenileme ve genişletme önerilerini reddetmeye devam ederken terör saldırılarını tekrarlamakla tehdit etti.
Yemen Başkanlık Konseyi, İran rejimini Hadramevt ve Şebve vilayetlerindeki petrol ihracat limanlarına yönelik son saldırılara karışmakla suçlarken, salldırılarda kullanılan insansız hava araçlarının (İHA') enkazının Tahran tarafından üretilen uçakların teknik özelliklerine uygun olduğunu vurguladı.
Husilerin geçtiğimiz oazartesi günü Hadramevt ilinin idari merkezi Mukella kentinde bulunan Dabbe Petrol Limanı’na düzenleidği son saldırı kargo platformuna zarar verdi. Yerel makamlar, limandaki ticari trafiğin durdurulmasıyla sorunları gidermek için bir aya ihtiyaçları olduğunu bildirdi.
Diğer yandan, milis medyasının aktardığına göre Husiler önceki gün Musleh el Meşat’ın savaş cephelerinden birinde yaralanması sonucu öldüğünü doğruladı. Meşat, Yemen Yüksek Siyasi Konseyi Başkanı Mehdi el-Meşat’ın kardeşiydi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Lübnan: Cumhuriyetin sancıları

Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
TT
TT

Lübnan: Cumhuriyetin sancıları

Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)

İbrahim Hamidi

ABD ve Fransa'nın sponsorluğunda İsrail ile Hizbullah arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının metnine göre Lübnan bir dönüm noktasının eşiğinde. Bu doğum sancıları cumhuriyetin kanının tazelenmesine mi, yoksa yeni üçüncü ya da dördüncü bir cumhuriyetin doğuşuna mı yol açacak?

Bu, el-Mecelle'nin Aralık ayı sayısının kapak haberi ve ateşkesten senaryolar, ordunun rolü, Hizbullah yenilgisinden sonra Şiilerin geleceği, mültecilerin geri dönüşü ve toplum mühendisliğine kadar konuyu her yönüyle ele alıyoruz.

Lübnan, 60 günlük ateşkes, Hizbullah ile İsrail'in güneyden çekilmesi, boşluğu Lübnan ordusu ile BM’ye bağlı UNIFIL güçlerinin doldurması, her iki taraftan da yerinden edilenlerin geri dönmesi, Meclis'in cumhurbaşkanını seçmek için toplanması, başbakanın atanması, hükümetin kurulması ve yeniden imar ile karşı karşıya bulunuyor.

Aylarca süren müzakereler ve bir yılı aşkın süredir Gazze için sürdürülen “destek savaşı”nın ardından gelen anlaşma uygulanırsa, ülke, cumhuriyetin temellerine dönüşe ya da yeni bir doğuşa tanık olacak. Lübnan Cumhuriyeti, şu anda bildiğimiz mezhepçi kotaların öncesinde, Fransız Mandası döneminde doğmuştu. İlk anayasa hazırlanıp 1926 yılında Katolik hukukçu Şarl Debbas cumhurbaşkanı seçildiğinde doğdu. O dönemde başbakanlık da Maruni Hıristiyanların elindeydi.

Bazıları, Birinci Cumhuriyet'in 1926'da doğduğuna ve 1943'te cumhurbaşkanı seçilen Şeyh Bişara el-Huri’ye kadar bir dizi Hıristiyan cumhurbaşkanı tarafından yönetildiğine inanıyor. Huri Sünni olan başbakanı Riyad el-Sulh ile ittifak kurdu ve ikisi birlikte, cumhurbaşkanlığını Marunilere, başbakanlığı Sünnilere ve meclis başkanlığını Şiilere tahsis eden sözlü bir ulusal uzlaşının temelini attılar. Saib Selam'ın anılarında, 1943'te Sabri Hamada’nın Şii olduğu için değil, en yaşlı milletvekili olduğu için yasama organının başına getirildiğini söylediğine de dikkat çekelim.

Bu nedenle pek çok kişi Birinci Cumhuriyet'in ulusal sözleşme ile doğduğuna inanıyor ve kendisi 21 Kasım 1943'teki bağımsızlık ilanına da tanıklık etti. Birinci Cumhuriyetin 1926 Anayasası ile değil de 1943 yılında doğduğunu düşünürsek, bu cumhuriyet 1975 yılında iç savaşın başlamasıyla mı yıkıldı yoksa savaşın sonuna ve 1989'daki İkinci Cumhuriyet'in başlangıcı olan Taif Konferansı’na kadar mı devam etti?

Birinci cumhuriyet 1943'ten 1975'e, ikincisi 1975'ten 1989'a ve üçüncüsü o zamandan bu yana mı?

Adı ne olursa olsun, mevcut cumhuriyetin belki de en belirgin özelliği, Taif Anlaşması’nın Hıristiyan cumhurbaşkanı pahasına Sünni başbakanı güçlendirmesiydi. Başbakan Refik Hariri'nin 2005'te suikasta kurban gitmesiyle sona eren Suriye varlığını kabul etmesiydi. Temmuz 2006 savaşı ve Hizbullah’ın İran'ın nüfuzunu genişletmek için ülke içinde ve bölgesel olarak artan rolü ile sonuçlanmasıydı.

Hizbullah ve İran'ın baskın rolünün gerilemesi ve muhaliflerinin beklentileri karşısında Lübnan yeni bir doğuşla mı karşı karşıya?

Zafer sloganları bir yana, Hizbullah'ın büyük bir yenilgiye uğradığı tartışılamaz. Zira Lübnan süreci Gazze sürecinden ayrıldı. İsrail, aralarında Hasan Nasrallah'ın da bulunduğu askeri ve sembolik liderlerini öldürdü, iletişim ve liderlik yapısını dağıttı. 1701 sayılı kararın uygulanmasını, Litani Nehri'nin arkasına çekilmeyi, dahası belki de bir İsrail tampon bölgesinin oluşturulmasını, silah tedarikinin kesilmesini ve füze üretiminin engellenmesini kabul etmek zorunda kaldı. Bunlara bir de Hizbullah’ın kuluçka ortamının ödediği muazzam insani ve ekonomik bedel ekleniyor.

Hizbullah ve İran'ın baskın rolünün gerilemesi ve muhaliflerinin beklentileri karşısında Lübnan yeni bir doğuşla mı karşı karşıya? Netanyahu, (bu sayımızda ona da özel bir dosya ayırdığımız) ABD başkanı seçilen Trump ile olan ilişkisinden ve Beyaz Saray'ın başına geçmeden önce “savaşları bitirmesi” için ona verdiği “armağan”dan destek alarak şunlarda ısrar ediyor; Hizbullah'ın kendisini yeniden silahlandırmamasını veya askeri yapısını yeniden inşa etmemesini garanti altına almak için Lübnan'da bir gözetim mekanizması kurulması, en büyük düşman olan İran'ın denetim ve “maksimum baskı” altında tutulması. Odağını özellikle Gazze Şeridi'ne kaydıran İsrail, Lübnan’da herhangi bir ihlal ile başa çıkılmaması durumunda Lübnan'a müdahale etme olanağına sahip olmak istiyor. Tel Aviv bu “haktan” vazgeçmezken, Hizbullah ve Lübnan da bunu kabul edemez.

Milisler ve rejimler bir noktada buluşmaktadır, o da dışarıda yenildikleri zaman içeride zafer aramaları, uzaktaki bir düşman tarafından yaralandıklarında ise yakın komşularından intikam almalarıdır

Burada şu sorular ortaya çıkıyor; bu durum Lübnan'da siyasi olarak nasıl ifade bulacak? Eski siyasi sözleşmenin yeniden canlandırılmasında veya yenisinin formüle edilmesinde bölgesel ve uluslararası güçlerin rolü nedir? Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdunnasır'ın Haziran 1967 savaşından sonra çıkıp “yenilgiyi” kabul etmesi gibi, Hizbullah'ın yeni Genel Sekreteri Naim Kasım da neden çıkıp yenilgiyi kabul etmekte gecikti? Neden Hizbullah ve İran'a sadık olanlar yaşananları bir “zafer” veya “direniş” olarak değerlendirmekte ısrar ediyor?

Herhangi bir savaşın insani ve ekonomik maliyeti konusunda devlet ile milislerin farklı davrandıkları doğru, ancak devletler ile örgütlerin zaman ve tarihle ilişkilerinde farklı oldukları da doğrudur. En tehlikelisi ise milislerin ve rejimlerin bir noktada buluşmasıdır, o da dışarıda yenildikleri zaman içeride zafer aramaları, uzaktaki bir düşman tarafından yaralandıklarında ise yakın komşularından intikam almalarıdır.

Kapak konusu olan Lübnan dosyası ve Başkan Donald Trump'ın seçilmesi ve bunun Ortadoğu ve dünyadaki yansımalarına ilişkin özel dosyaya ek olarak, Aralık sayısında siyaset, ekonomi, bilim ve kültür üzerine yazılar, analizler ve röportajlar da yer alıyor.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.