İran Meclisi, ülkenin Şanghay İşbirliği Örgütü'ne tam üyeliğine onay verdi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

İran Meclisi, ülkenin Şanghay İşbirliği Örgütü'ne tam üyeliğine onay verdi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

İran’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) tam üyeliğine ilişkin tasarı, Mecliste kabul edildi.
İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’na (İSNA) göre, İran Meclisinde yapılan açık oturumda ülkenin ŞİÖ’ye katılımına ilişkin tasarının ana başlıkları ve detayları görüşülerek oylamaya sunuldu.
Oylamada 237 milletvekilinin yer aldığı, İran’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne katılımına ilişkin tasarının 203 kabul, 3 ret ve 4 çekimser oyla onaylandığı belirtildi.
Tasarıya göre, bölgesel kuruluşlarla ekonomik, kültürel, güvenlik ve siyasi etkileşimleri ve işbirliğini güçlendirmek amacıyla İran hükümetinin Şangay İşbirliği Örgütü'ne üye devlet statüsü kazanması için örgütün kurulmasından bugüne kadar kabul edilen 49 belgeyi imzalamasına onay verildi.

İran’ın ŞİÖ’ye üyelik süreci
2005 yılında ŞİÖ'ye gözlemci üye olarak katılan İran'ın tam üyelik süreci Eylül 2021'de başlatılmıştı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, 14 Eylül’de Özbekistan'ın Semerkant kentinde, İran'ın ŞİÖ'ye tam üyeliğine dair taahhüt belgesini örgütün Genel Sekreteri Zhang Ming ile imzaladığını açıklamıştı.
Abdullahiyan, "Bundan sonra çeşitli ekonomik, ticari, transit, enerji gibi işbirliklerinde yeni bir aşamaya girmiş bulunuyoruz" ifadesini kullanmıştı.
Türkiye'nin "diyalog ortağı" olarak yer aldığı ŞİÖ, ilk olarak "Şanghay Beşlisi" adıyla 1996'da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan temsilcilerinin Çin'in Şanghay kentinde bir araya gelerek Sınır Bölgelerinde Askeri Güvenin Derinleştirilmesi Anlaşması'nı imzalamasıyla kurulmuştu.
2001'de Özbekistan'ın da katılımıyla üye sayısı 6'ya çıkan Şanghay Beşlisi'nin adı "Şanghay İşbirliği Örgütü" olarak değiştirilmişti. Pakistan ve Hindistan da daha sonra tam üye olarak örgüte kabul edilmişti.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times