Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih Şarku’l Avsat’a konuştu: 2030 yılına kadar yılda 500 bin elektrikli otomobil üretmeyi hedefliyoruz

Yatırım Bakanı, doğrudan yabancı yatırımın Suudi Arabistan'ın Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın yaklaşık yüzde 3'üne tekabül ettiğini açıkladı

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih (Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı)
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih (Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı)
TT

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih Şarku’l Avsat’a konuştu: 2030 yılına kadar yılda 500 bin elektrikli otomobil üretmeyi hedefliyoruz

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih (Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı)
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih (Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı)

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih, Krallığın 2030 yılına kadar yılda 500 bin elektrikli otomobil üretmeyi hedeflediğini açıkladı. Şarku'l Avsat'a verdiği röportajda Falih, elektrikli otomobil üretimi için Suudi Arabistan ile küresel bir şirket arasında yeni bir ortaklık projesi hakkında bu yılın ilk yarısında bir duyuru yapılacağına işaret etti.
Falih, Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) çalışmaları kapsamında açıklama yaparak ekonomiyi çeşitlendirme çabalarının tüm hızıyla devam ettiğini söyledi. Doğrudan yabancı yatırımın Suudi Arabistan'ın Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYH) yaklaşık yüzde 3'ünü oluşturduğunu ve 2030 yılına kadar bu oranın yüzde 5,7'ye ulaşmasının beklendiğini vurguladı.
Falih, bankacılık sektörünün gücü, siyasi ve ekonomik istikrar, finansman teşvikleri, insan kaynakları, enerji ve sürdürülebilirlik başta olmak üzere, Suudi Arabistan'ı küresel tedarik zincirleri için bir varış noktası haline getirecek çeşitli faktörlere değindi.

Olağanüstü bir büyüme
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) küresel ekonomideki yavaşlama hakkında uyarıda bulunduğu bir dönemde, Suudi Arabistan yüksek büyüme seviyeleri kaydediyor ve yatırımları ülkeye çekmeye devam ediyor. Falih, küresel ekonomideki yavaşlamanın Suudi ekonomisi üzerindeki etkisi konusunda “Genel olarak ekonomik krizlere, yatırım akışlarında bir yavaşlama eşlik eder. Şirketler rezervleri artırarak ve akışları azaltarak likiditeyi korumaya çalışırken herkes durumdan etkilenecek. Dağılımı nasıl olursa olsun, pastanın boyutu küçülüyor” yorumunda bulundu.
Falih “Ancak dünya yavaşlarken, Krallık mali yılın ilk üç çeyreğinde yüzde 10'dan fazla bir büyüme kaydederek benzeri görülmemiş büyüme seviyeleri yakalıyor. Dördüncü çeyreğin ve gelecek yılın da çok iyi bir büyümeye tanık olmasını bekliyoruz” dedi.
Falih, ‘Krallık'taki politikaların stabil olması, organizasyonel, ekonomik ve yasama ile ilgili ortamın istikrarlı olması, kredi notu ve Suudi para biriminin yanı sıra likidite ve finansman varlığının’, Suudi Arabistan’daki yatırım rahatlığını artıran faktörler olduğunu belirtti. Bakan, bazı sektörlerin yatırıma ihtiyaç duyduğuna işaret ederek "Örneğin madencilik sektörü, bakır, nadir metaller, batarya metalleri ve dökme demir için gittikçe artan bir talebe tanık oluyor" dedi. Buna paralel olarak “Bazı endüstri merkezlerinin, ister yenilenebilir ister temiz üretilmiş fosil enerji olsun, temiz enerji sağlayan alanlara taşınması gerekiyor. Suudi Arabistan bu alanda dünyanın en iyisidir” dedi. Falih ‘bu faktörlerin, küresel büyümedeki düşüşe rağmen Krallığın ekonomik performansının yıldan yıla iyileşmeye devam edeceği yönündeki beklentilerini güçlendirdiğini’ vurgulayarak “2030 yılına kadar GSYH'nin yüzde 5,7'sini oluşturacak şekilde yabancı yatırımları çekmeyi hedefliyoruz. Bu oran Vizyon 2030 projesi öncesinde yüzde 1'in altındayken, bugün GSYH'nin yaklaşık yüzde 3'üne ulaştık” ifadelerini kullandı.

Nitelikli yatırımlar
Suudi Arabistan, aldığı yatırımların niteliğine özel bir önem gösteriyor. Falih bu konuda “Bizi, bu yatırımların sadece niceliği değil niteliği de ilgilendiriyor. Bugün Suudi Arabistan, net bir yasama ve ekonomik sisteme, eğitimli insan kadrolarına kolay erişime ve uygun fiyatlarla enerji ve elektriğe ihtiyaç duyan yüksek rekabetin yaşandığı nitelikli sektörlere yatırım çekiyor” dedi. Suudi Arabistan'ın ‘bu sektörler düzeyinde yatırım çekmeye ve rekabet etmeye başladığını’ belirten Falih, “Petrol sahasının ötesine geçip Suudi ekonomisindeki insani ve yenilikçi becerilere dayanan nitelikli ve sürdürülebilir yatırımlar göz önüne alındığında Suudi Arabistan'a büyük bir rağbet olduğunu görüyoruz” dedi. Örneğin biyoteknoloji sektöründe, büyük ilaç şirketleri yatırım yapmayı planladıklarını açıkladılar ve Riyad'da bölge ofisleri açtılar. Öte yandan uluslararası araştırma merkezleri, Suudi Arabistan'daki araştırma merkezleriyle ortaklıklarını duyurdu. Uluslararası Madencilik Konferansı geniş bir katılıma sahne oldu. Aynı zamanda LEAP Uluslararası Teknoloji Konferansı’nda yeni girişimlerin başlatılması bekleniyor.

Tedarik zincirleri
Geçen yılın ekim ayında Suudi Arabistan, ülkenin küresel tedarik zincirlerinde önemli bir merkez ve hayati bir bağlantı noktası olarak konumunu güçlendirmeyi amaçlayan Küresel Tedarik Zinciri Ulusal Girişimi’ni başlatmıştı.
Falih “Suudi Arabistan, küresel olarak rekabet edebileceğimiz herhangi bir parça veya bütüncül bir değer zincirini çekmek için çalışıyor. Şirketlerin Krallık'ta daha rekabetçi olmalarını kolaylaştırıp sağlayacağız” dedi.
Suudi Arabistan'ı küresel tedarik zincirleri için bir varış noktası haline getirecek çeşitli faktörlerden bahseden Falih, bu konuda şöyle konuştu:
“Küresel Tedarik Zinciri Ulusal Girişimi; Krallığın konumu, ekonomik ve siyasi istikrarla sanayi bölgeleri gibi geleneksel veya dijital altyapı gibi Suudi Arabistan'ın güçlü yönleri üzerine inşa edilecek. Ayrıca, bu zincirlerin Suudi Arabistan'da daha rekabetçi olmalarını sağlamak için dünya çapında kaynakları çekmenin yanı sıra ulusal kaynakları çekerek insan kaynakları sağlayıp kolaylaştırarak bunları güçlendireceğiz ve eğiteceğiz (...) Ayrıca çeşitli finansal fonlardan finansman ve teşvikler sağlayacağız. Suudi Arabistan'da çok güçlü bir bankacılık sisteminin yanı sıra enerji ve sürdürülebilirlik de vaat ediyoruz. Madencilik, ağır sanayi, petrokimya, gübre vb. enerjiye dayalı yoğun sektörlerde Krallığın rekabet avantajının iki temel yönünü temsil ediyor.”

Enerji kaynaklarını çeşitlendirme
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı, Suudi Arabistan'ın ‘petrol, gaz, yenilenebilir enerjiden elde edilen elektrik ve hidrojenin optimum karışımını ve araştırma ve inovasyon yatırımıyla gelecekte tasarlanabilecek diğer enerji üretim araçlarını kullanarak bugün ve gelecekte dünya çapında bir enerji üreticisi ve ihracatçısı olma yolunda ilerlediğini’ vurguladı.
Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi ve aynı zamanda Başbakan Yardımcısı olan Muhammed bin Selman'ın Yunanistan’a gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında Krallık ve Yunanistan, Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayacak ve dünya çapında kesintisiz bir dijital veri tedarik zinciri sağlayacak bir veri kablosu projesi inşa etmek için stratejik ortaklık başlattıklarını ilan etmişlerdi. Bu konuda Falih “Denizaltı veri kablosu çekilmesi gibi, Suudi Arabistan'da üretilen temiz ve düşük maliyetli yenilenebilir enerjiyi kıtada bize en yakın olan ülke üzerinden (Yunanistan) Avrupa'ya ulaştırmak için denizaltı kabloları döşemeyi arzuluyoruz (...) Enerji transfer projelerimizi sadece Yunanistan ile sınırlı tutmuyoruz. Mısır ile de bağlantı kurduk. Buradan Afrika kıtasının geri kalanına ulaşmayı hedefliyoruz. Aynı şekilde Körfez ile de bağlantı kurduk. Suudi elektriğine ihtiyaçları olursa Körfez ülkelerine ihraç edilebilir. Irak ile de bir anlaşmaya varıldı ve uygun bir zamanda kendisiyle de bağlantı kurulacak. Suudi elektriğini Hindistan pazarına çıkarmak için Hindistan ile bağlantı kurma olasılığını da gözden geçiriyoruz” şeklinde konuştu. Falih, bugün ve gelecekte Suudi Arabistan'da üretilen enerji tüketim hacminin, Suudi Arabistan'ın tek enerji kaynağının petrol olduğu dönemde ihraç edilen miktarı aşacağını umduklarını dile getirdi.

Elektrikli otomobiller
Geçen yılın kasım ayında Veliaht Prens Muhammed bin Selman, ülkede elektrikli otomobil üretecek ilk ticari markasını Ceer (Seyr) adıyla duyurmuştu. Bu konuda yaptığı açıklamada Falih, bu yeni şirketin ‘yerel ve uluslararası yatırımların çekilmesine katkı sağlayacağını ve ayrıca yerel becerilere yönelik birçok iş fırsatı yaratacağını’ söyledi.
Falih “Suudi Arabistan'da Seyr ve Lucid'in de dahil olduğu büyük bir elektrik endüstrisi buluşması ve bu yılın ilk yarısında uluslararası bir şirketle işbirliği içinde duyurulacak üçüncü bir proje olacak” dedi. Suudi Arabistan'da üretilen elektrikli otomobil sayısının 2030 yılına kadar yılda 500 bini geçmesini planladıklarını ifade eden Falih “Bu çok büyük bir rakam. Bu üretimin bir kısmı ihraç edilecek. Bu da endüstrinin rekabet edebilirliğe dayalı olması ve maliyetin düşük olması gerektiği anlamına geliyor” dedi. Falih ‘günümüzde hükümet sisteminin, tedarik zincirleri aracılığıyla rekabet edebilirliği sağlamak için bu şirketlerle birlikte çalıştığına’ dikkat çekerek “Bugün ileriki aşamalarda kurulacak özel bir ekonomik bölge, büyük otomobil şirketleri ve bunları destekleyen tedarik zincirleri için ana merkez haline gelecek” dedi.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.