İsrail hükümeti yargı planını hayata geçirmekte ısrar ediyor

Tel Aviv'deki bir gösterici, hükümete ve yargı reformlarına karşı düzenlenen bir gösteri sırasında Netanyahu’yu alaya alan bir maske takıyor (DPA)
Tel Aviv'deki bir gösterici, hükümete ve yargı reformlarına karşı düzenlenen bir gösteri sırasında Netanyahu’yu alaya alan bir maske takıyor (DPA)
TT

İsrail hükümeti yargı planını hayata geçirmekte ısrar ediyor

Tel Aviv'deki bir gösterici, hükümete ve yargı reformlarına karşı düzenlenen bir gösteri sırasında Netanyahu’yu alaya alan bir maske takıyor (DPA)
Tel Aviv'deki bir gösterici, hükümete ve yargı reformlarına karşı düzenlenen bir gösteri sırasında Netanyahu’yu alaya alan bir maske takıyor (DPA)

İsrail’de Netanyahu hükümetinin yargı reformu planına karşı tepkiler dinmiyor. Protesto gösterileri daha da büyüyüp şiddetlenirken İsrail Yedek Ordusu'ndaki muharip birliklerin subayları da bugün (Çarşamba) gösterilere katılarak destek verdi. Tüm bunlara rağmen iktidar büyük bir kararlılıkla gece gündüz demeden çalışarak istediği kanunları çıkarmaya devam ediyor. İktidar uzlaşma veya fikir birliği ile değişiklik yapma girişimlerini reddediyor.
Ortak Arap Listesi Bloku'ndaki Yahudi Milletvekili Ofer Kasif, Knesset’te Pazartesi akşamı başlayan ve Salı günü sabaha kadar devam eden bir oturum sırasında yargıyı kısıtlayan yasa tasarılarına cevaben sivil itaatsizlik çağrısı yaptı.
Likud Partisi’nden Knesset Geçici Başkan Yardımcısı Nesim Faturi, Yahudi Milletvekili Ofer Kasif'in Knesset’te konuşma yaptığı sırada kürsüden zorla indirilmesi talimatını verdi. Milletvekili Kasif meclisteki konuşmasında şunları söyledi: "İsrail faşizmi zaten burada ve sözde yargı reformu başlığı altında darbe ve diktatörlük hedefleyen yasanın temelleri bilinmiyor.Bu yasadışı bir eylemdir. Her protesto sesini susturmadıkça, demokrasinin her türlü alanını bastırmadıkça sakinleşmeyecekler ve rahat etmeyecekler. Diktatörlük böyledir. Genel grev, özgürlüklerden hızla yoksun bırakılmayı durdurmanın yoludur; bu ayın on üçünde genel grev yapacağız. Diktatörlüğü durduracağız. Sivil itaatsizlik şimdi, çok geç olmadan!”
Hükümet koalisyonunun millletvekillerinden biri, Kasif’e sert sözlerle yüklendi. Diğer vekiller ise Kasif’e hakaret ederek onu Araplarla işbirliği yapmakla suçladı. Sosyal medya aktivistleri, Kasif’in "etkisiz hale getirilmesi" çağrısında bulundu. Bu ifade (etkisiz hale getirmek) orduda silahlı Filistinlileri öldürmek için kullanılıyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Netanyahu'ya yargı reformu planı hakkında muhalefetle görüşmesini istedi. Ancak Netanyahu konunun Adalet Bakanı Yariv Levin’in inisiyatifinde olduğunu onun da muhalefetle müzakere etmeyeceğini söylediğini aktardı.
Netanyahu sözlerini şöyle sürdürdü: “Gösterilerde hükümete baskı uyguluyorlar ve bizi Batılı hükümetlere karşı kışkırtıyorlar. Görünüşe göre planımızda ne kadar ciddi olduğumuzu anlamıyorlar. Değişim ve reformlar için gerekli yasalar çıkarılmaya devam ediyor. Daha sonra müzakere ederiz. Gerçekten de, Knesset kanun çıkarmak için uzun müzakerelere tanık oluyor ve hükümet bir hafta içinde Knesset'te yapılacak ilk oylama için daha fazla yasal değişiklik teklif etmeyi planlıyor. Oylanması beklenen ilk iki değişiklik Yargıç Atama Komisyonu'nun yapısını değiştiriyor ve Yargıtay'ın Temel Kanunlara aykırı davalara bakmasını engelliyor.”
İsrail Başsavcısı’nın raporuna göre, Şas Partisi Genel Başkanı Aryeh Deri, Yüksek Mahkeme kararıyla bakanlık görevinden alınmasına rağmen görevine devam ediyor. Yargıç Atama Komisyonu'nun yapısının değiştirilmesi, Başbakan Netanyahu ve Adalet Bakanı Yariv Levin liderliğindeki yargı sistemini zayıflatma planındaki temel yasal değişikliklerden biridir. Bu değişiklik Yargıtay'ı zayıflatmayı ve hükümet koalisyonunun gücünü artırmayı amaçlıyor.
Değişikliğe göre, Yargıç Atama Komisyonu üyeleri 11’e çıkarılacak. Üyeler, hükümet koalisyonundan 5 siyasi, muhalefetten yalnızca bir delege, Yargıtay Başkanı, iki emekli yargıç ve Adalet Bakanı tarafından atanan halk temsilcilerinden oluşacak. Levin, yasal değişiklikleri ikiye ayırmayı planlıyor. Öyle ki, ilk bölüm önümüzdeki Nisan ayında sona erecek olan Knesset'in kış oturumunda, ikinci bölüm ise yaz oturumunda onaylanacak.
Koalisyon kaynakları, Levin'in hangi değişikliklerin önce geçeceğine karar vermediğini söyledi. Ancak Adalet Bakanı yargıçların atanmasına ilişkin değişikliğin mevcut Knesset oturumunda kabul edilmesi konusunda ısrar ediyor. Çünkü mevcut İsrail Yüksek Mahkeme Başkanı Esther Hayut'un birkaç ay içinde emekli olmasının ardından yeni bir Yargıtay Başkanı atamak istiyor.
Yediot Ahronot gazetesinin haberine göre İsrail hükümetinin adli müsteşarı Gali Baharav-Miara, Deri'nin görevden alınma kararına rağmen bakan olarak görevine devam etmesine yönelik şikayetleri inceledi. İsrail Adli Müsteşar Yardımcısı Gail Lemon ise bir bakanın görev süresi sona erdikten sonra bakanlıkta güncel konularla ilgili iş görüşmeleri yapmaya devam edemeyeceğini söyledi.
İsrail her gün hükümetin yargı reformu planına karşı gösterilere tanık oluyor. Yedek ordudaki muharip birliklerin subaylarının katılacağı ve bugün öğleden sonra başlayacak gösteri de bunlardan biri. Göstericiler Latrun kavşağından Kudüs'teki Yüksek Mahkeme karargahına 50 kilometre yürüyecekler.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.