Pakistan’da yeni bir terör fenomeni: Kadın intihar bombacıları

Pakistan'da kadın intihar bombacılarının peş peşe saldırıları yeni bir akımın habercisi mi?

Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
TT

Pakistan’da yeni bir terör fenomeni: Kadın intihar bombacıları

Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)

Pakistanlı güvenlik yetkilileri, geçtiğimiz ekim ayında Karaçi'de üç Çin vatandaşının ölümüne neden olan intihar saldırısını gerçekleştiren bombacının kimliğini belirlediler. Yetkililer intihar bombacısının bir Beluç ayrılıkçı hareketiyle bağlantıları olan silahlı bir kadın terörist olduğunu açıkladılar. İntihar bombacısının bir kadın olması Pakistan güvenlik servislerinde büyük bir şok etkisi yarattı. Pakistan'da bir kadın ilk kez intihar saldırısı düzenliyordu. Şarku’l Avsat’a konuşan Pakistanlı yetkililer, olayın şok etkisi yaratmasının iki nedeni olduğunu söylediler. Yetkililer, bu nedenlerden birincisinin Pakistan’da intihar saldırılarının hep erkekler tarafından gerçekleştirilmesi, diğerinin ise ayrılık yanlısı Beluç grupların devlete karşı mücadelelerinde intihar saldırılarını hiçbir zaman bir araç olarak kullanmamış olması olduğunu kaydettiler. Pakistan güvenlik güçleri ve polisi, kültürel nedenlerden ötürü güvenlik amacıyla kadınların üzerlerini rastgele aramıyorlar. Hatta otoyollardaki güvenlik noktalarında konuşlu polis güçleri, içinde bir kadın bulunan araçların geçişine izin veriyorlar. Ancak bu yeni gelişmenin, kadın intihar bombacılarının toplum içinde bombalı eylemler gerçekleştirmelerini engellemek zorunda olan Pakistan güvenlik güçlerinin işini zorlaştırdığına şüphe yok.
Ancak Pakistan güvenlik güçleri, 19 Şubat 2023'te Ketta şehrinden Muhal Beluç adlı kadın intihar bombacısını tutuklayarak kadınları tutuklamalarının önündeki engeli aştı. Mahal Beluç, Belucistan Kurtuluş Ordusu adlı ayrılık yanlısı bir Beluç örgütünün üyesiydi. Güvenlik güçleri, Mahal'in tutuklandığı sırada yanında taşıdığı çantada bir intihar yeleği buldu.  Güvenlik güçleri çantada ayrıca 5 ila 6 kilo patlayıcı buldu.
Pakistanlı eski bir güvenlik yetkilisi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu sadece buzdağının görünen kısmı olabilir. Muhal Beluç sadece bir kişi. Aynı eylem için hazırlanan birçok kadın intihar bombacısı olabilir” ifadelerini kullandı.
Beluç ayrılıkçı grupların 2006 yılından beri aktif olarak silahlı eylemlere ve isyana karıştığı bildiriliyor. Ancak ayrılık yanlısı Beluç gruplar devlete karşı eylemlerinde hiçbir zaman intihar saldırılarını bir araç olarak kullanmadı.
Şari Hayat Beluç, Pakistan'daki ilk kadın intihar bombacısı oldu. Bir fen bilgisi öğretmeni olan Şari Hayat, zooloji alanında yüksek lisans yapmıştı. Aynı zamanda iki çocuk annesi olan Şari Hayat, daha önce ayrılıkçı bir Beluç grubun üyesiydi. Pakistan güvenlik güçlerinin yollarda ve sokaklarda kadınlara karşı son derece hoşgörülü davranması nedeniyle, kimliğinin tespit edilmesinden ve tutuklanmaktan kurtulmayı başardı.
Şari Hayat, Karaçi'de düzenlediği saldırıda üç Çinlinin ölümüne yol açarak Çin'in ülkedeki yatırım ve ticaret hızının yavaşlamasıyla Pakistan ekonomisine çok büyük zarar vermeyi başardı. Pakistan Talibanı'nın her zaman intihar saldırılarına karıştığı ve kalesi olan ülkenin kuzeybatısındaki terör eylemlerinde bunu bir araç olarak kullandığı bilinse de eylemlerinde hiçbir zaman kadın intihar bombacısı yer almadı.
Yetkililer, son aylarda Pakistan Talibanı ile ayrılıkçı Beluç gruplar arasında bazı bağlantılar bulduklarını bildirdiler.
Pakistan Talibanı , eylemlerini dini eğilimlerine dayandırırken, Beluç ayrılıkçı gruplar Marksizm gibi seküler ideolojilere dayandırıyor. Ancak en nihayetinde her ikisi de Pakistan hükümetini düşman olarak görüyorlar. Beluç ayrılıkçı grupların laik eğilimleri nedeniyle kadınları intihar görevlerinde kullanmaya daha açık olabileceği düşünülüyor.
Bir güvenlik yetkilisi, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Soruşturmaların henüz başında olduğumuz ve iki intihar bombacısının ayrı vakalar mı yoksa buzdağının sadece görünen kısmı mı olduğunu bilmediğimiz için kesin bir sonuç veremiyoruz.”
Ancak Pakistanlı yetkililer, Beluçların Pakistan'da belirli bir bölgeyi kontrol etmedikleri bir dönemde, intihar saldırılarının normalleşmesi için belirli bir altyapı gerektiğini belirttiler. Beluç ayrılıkçılar, Taliban'ın Afganistan'daki zaferinden önce faaliyetlerini Afganistan'dan yürütüyorlardı. Fakat Taliban onları Afganistan topraklarından zor kullanarak çıkardı ve şimdi faaliyetlerini Pakistan ve Afganistan arasındaki sınır bölgesinden yürütüyorlar.



Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
TT

Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)

Taliban, Rusya'nın dün hareketi ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırmasını kaldırma kararını memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak niteledi.

Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)

Taliban hükümetinin Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, Kabil'de Rus Büyükelçi ile yaptığı görüşmede, Rusya'ya bu adım için teşekkür etti. Ofisinden yapılan açıklamaya göre Muttaki bu adımı ‘Afganistan ve Rusya arasındaki ilişkilerde önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi dün Taliban'ın terör örgütleri listesinden çıkarılmasını onayladığını açıklayarak, Moskova ile uluslararası alanda izole edilmiş Kabil arasındaki bağları güçlendirmeyi amaçlayan sembolik bir adım attı.

Rus haber ajansları, davadan sorumlu yargıç Oleg Nefedov'un kapalı bir oturum sonrasında yaptığı açıklamada, “Karar derhal yürürlüğe giriyor” dediğini aktardı.

Karar bu aşamada Taliban hükümetinin Moskova tarafından resmen tanındığı anlamına gelmiyor.

Taliban kararı memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)

Rusya Federasyonu Başsavcılığı geçtiğimiz mart ayında, Taliban'ın ‘terörist’ olarak sınıflandırılan ve dolayısıyla yasaklanan örgütler listesinden çıkarılmasını talep etti. Taliban, 11 Eylül 2001'de ABD'de düzenlenen saldırıların ardından 2003'ten beri bu listede yer alıyordu.

Taliban, ABD destekli hükümetin düşmesinin ardından 15 Ağustos 2021'de Afganistan'ın başkenti Kabil'in kontrolünü ele geçirdi ve birkaç gün sonra da ABD askerleri ülkeden tamamen çekildi.

O tarihten bu yana Moskova, terörle mücadelede potansiyel bir ekonomik ortak olarak gördüğü yeni Afgan hükümetiyle ilişkileri normalleştirme sözü verdi.

Ancak bu hükümet, özellikle Afganistan'daki kadın haklarının feci durumu nedeniyle, şu aşamada hiçbir ülke tarafından resmen tanınmış değil.

Rusya'nın yanı sıra Pakistan, Çin, İran ve çoğu Orta Asya ülkesinin Afgan yetkililerle diplomatik ilişkileri var.

Moskova, Taliban elçilerini, hareket iktidara dönmeden önce bile, birçok kez topraklarında kabul etmişti.

Taliban terörle mücadelede bir müttefik

Kremlin ve Kabil arasındaki yakınlaşma, Mart 2024'te Moskova yakınlarında bir konser salonunda terör örgütü DEAŞ'ın Afganistan'da faaliyet gösteren bölgesel kolu DEAŞ Horosan'a mensup dört silahlı kişi tarafından 145 kişinin öldürüldüğü saldırının ardından ivme kazandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Temmuz 2024'te, Taliban'ı terörle mücadelede bir müttefik olarak gördüğünü söyledi.

Ardından, 2024 yılının sonunda, Rus makamlarının terör örgütü olarak listelenen ve bu nedenle ülkede yasaklanan bir grubu listeden çıkarmasına izin veren yasayı imzaladı.

Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre bu yasa, grubun ‘terörizmi’ desteklemeyi bıraktığına dair ‘gerçek kanıtlar’ varsa, yargının ‘bir örgüt üzerindeki yasağı geçici olarak askıya almasına izin veriyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ekim ayında Batı'yı Afganistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaya ve on yıllardır savaş halinde olan ülkenin yeniden inşası için ‘sorumluluk’ almaya çağırdı.

Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu aralık ayı sonunda Kabil'e gitti. Şoygu ziyaret sırasında, Afganistan ile ‘iş birliğini’ güçlendirmek istediğini açıkladı.

Birçok Taliban lideri 1980'lerde Sovyetler Birliği'nin ülkede on yıl süren savaşı sırasında Moskova'ya karşı savaşmıştı.