Netflix belgeseliyle yeniden gündemde: Kaybolan uçak MH370 hakkında bilinen ve bilinmeyen her şey

Malezya Havayolları'na ait uçağın neden kaybolduğu hâlâ bilinmiyor (Reuters)
Malezya Havayolları'na ait uçağın neden kaybolduğu hâlâ bilinmiyor (Reuters)
TT

Netflix belgeseliyle yeniden gündemde: Kaybolan uçak MH370 hakkında bilinen ve bilinmeyen her şey

Malezya Havayolları'na ait uçağın neden kaybolduğu hâlâ bilinmiyor (Reuters)
Malezya Havayolları'na ait uçağın neden kaybolduğu hâlâ bilinmiyor (Reuters)

Netflix'in yeni belgeseli, 9 yıl önce esrarengiz şekilde ortadan kaybolan Malezya Havayolları'na ait uçağı tekrar gündeme getirdi. 
MH370: Kaybolan Uçak adlı belgesel, 8 Mart 2014'te Kuala Lumpur Uluslararası Havalimanı'ndan kalkan ve Çin'in başkenti Pekin'e varması planlanan 370 sefer sayılı uçuşta yaşananları konu alıyor.
ABD'nin önde gelen gazetelerinden Washington Post, uçuşla ilgili merak edilenleri derledi.

1 - Nasıl kayboldu?
Boeing 777-200ER uçağı, yerel saatle 00.41'de kalkış yaptı. Pekin'e varmasının 6 saat sürmesi bekleniyordu. 
Ancak öncelikle Vietnam hava sahasına girmesi planlanan uçağın yerini bildiren sinyaller 01.21'de kesildi. 
Daha sonra tekrar alınan sinyallerde, uçağın rotasından çıkarak batıya, Malay Yarımadası'na doğru ilerlediği görüldü. Bu sırada iletişim tekrar koptu.
Uçak daha sonra Malezya'nın kuzeybatısındaki Penang Adası'nın yaklaşık 370 kilometre kuzeyine ilerleyerek, askeri radarların da menzili dışında kayboldu. 
Dönemin Malezya Başbakanı Necip Rezak, uçağın aniden rotasından çıkmasının kasti olabileceğini öne sürdü. Bu da terör saldırısı ihtimalini gündeme getirdi. 
Dönemin Ulaştırma Bakanı Hişamuddin Hüseyin ise terör eylemi yaşanmadığını savunarak, tüm bilgilerin kamuoyuyla paylaşıldığını iddia etti. Benzer şekilde Çin de uçaktaki hiçbir yolcunun terör eylemleriyle bağlantısı bulunmadığını ileri sürdü.

2 - Uçakta kimler vardı?
370 sefer sayılı uçutşa 12'si mürettebattan, toplamda 239 kişi seyahat ediyordu.
Bu yolculardan 153'ü Çin, 50'siyse Malezya yurttaşıydı. Buna ek olarak uçakta ABD, Avustralya, Endonezya, İran, Rusya, Fransa, Hindistan, Hollanda, Kanada, Tayvan, Ukrayna ve Yeni Zelanda yurttaşları da vardı. 
Çinli yolcular arasında kaligrafi sanatçıları da yer alıyordu. Ayrıca Çinli aksiyon filmi oyuncusu Jet Li'nin dublörü Ju Kun da yolcular arasındaydı.

3 - Uçak niye kayboldu?
Şu ana dek uçağın neden kaybolduğuna dair net bir açıklama yapılamadı. Bu nedenle akıbeti bilinmeyen uçakla ilgili farklı komplo teorileri söz konusu.
Malezyalı yetkililer, 2015'te yaptıkları açıklamada uçağın kaybolmasını kaza diye nitelemişti. Bunun üzerine havayolu şirketi, olayda yakınlarını kaybeden 282 aileye 50 biner dolar tazminat ödedi. 
Avustralya'daki bazı havacılık uzmanlarıysa 2018'de uçağın pilotu Zaharye Ahmed Şah'ın intihar etmek amacıyla kabindeki basınç ayarlarını değiştirip, yolcuları oksijensiz bıraktığını ileri sürdü.
Öte yandan Avustralya devletine ait Ulaştırma Güvenliği Bürosu'nun 2018'de yayımladığı rapordaysa yakıtı tükendiği için uçağın denize çakılmış olabileceği ihtimali üzerinde duruldu.
30 ülkeden gönderilen 140 geminin de yer aldığı geniş çaplı arama kurtarma çalışmalarında bugüne dek uçağın enkazı ya da karakutusu bulunamadı. 
WP'nin aktardığına göre bu çalışmalar için yaklaşık 150 milyon dolar harcandı.

Independent Türkçe, Washington Post



Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience