TikTok'ta "ev temizleme akımı" milyonlarca kişi tarafından izleniyor

TikTok'ta temizlik videoları paylaşan Kananen, Helsinki'de temizlemek için gittiği bir evde bulduğu pizza kalıntılarının kendisini heyecanlandırdığını söylüyor (AFP)
TikTok'ta temizlik videoları paylaşan Kananen, Helsinki'de temizlemek için gittiği bir evde bulduğu pizza kalıntılarının kendisini heyecanlandırdığını söylüyor (AFP)
TT

TikTok'ta "ev temizleme akımı" milyonlarca kişi tarafından izleniyor

TikTok'ta temizlik videoları paylaşan Kananen, Helsinki'de temizlemek için gittiği bir evde bulduğu pizza kalıntılarının kendisini heyecanlandırdığını söylüyor (AFP)
TikTok'ta temizlik videoları paylaşan Kananen, Helsinki'de temizlemek için gittiği bir evde bulduğu pizza kalıntılarının kendisini heyecanlandırdığını söylüyor (AFP)

Sosyal medya uygulaması TikTok'ta çok kirli evleri temizleme akımı milyonlarca kişinin ilgisini çekiyor.
Çöp evleri temizleyerek, bunu TikTok üzerinden yayımlayan kullanıcıları tanımlamak için "cleanfluencer" ifadesi kullanılıyor. Kelime sosyal medyada etki alanına sahip kişiler için kullanılan "influencer" kelimesiyle, temizlemek anlamına gelen "clean" kelimesinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş.
Finlandiyalı Auri Kananen de dünyanın önde gelen "cleanfluencer"larından biri.
Dünyayı gezerek olabilecek en kirli evleri arayan Kananen, "Temizliği seviyorum, kiri seviyorum. 19 takipçim olduğu zamanı hatırlıyorum. O zaman bile 19 yabancının benim temizlik yapışımı izlemesi çok havalı hissettiriyordu" ifadelerini kullandı.
"Aurikatariina" kullanıcı ismini kullanan Kananen'in TikTok'ta 9 milyon, Youtube'da ise 2 milyon takipçisi bulunuyor.
Pembe plastik eldivenleriyle toz alan, kirli yerleri ovan ve ortalığı düzenleyen Kamanen, genellikle arka planda ev sahibinin nasıl bu duruma düştüğünü anlatıyor.
Deneyimlerinin kendisine hiçbir durumun umutsuz olmadığını gösterdiğini belirten Kananen, "Genellikle akıl sağlığı sorunları yaşayan veya başka bir trajediyle karşı karşıya kalan insanlar bu şekilde yaşıyor" ifadelerini kullandı.
Temizlik videosu çekenlerin sayısı artıyor
TikTok'un küresel olarak yükselişe geçmesinin ardından, temizlik videoları da uygulamada çok popüler hale dönüştü. Bunun ardından temizlik yaptığı görüntüleri paylaşanların sayısı da artmaya başladı.
6 ve 5 yaşlarında iki çocuk annesi olan Abbi de onlardan biri. Şu anda iki milyon takipçisi olan Abbi, "Videoları izliyordum ve izlediğimin benim evde yaptığım iş olduğunu düşündüm. Sonra ev işi yaparken kendimi kayda almaya başladım" diyor.
Tam ismini paylaşmak istemeyen Abbi daha sonra bunun kendisi için bir mesleğe dönüştüğünü söylüyor.
Markaların kendisine ulaşarak temizlik sırasında kendi ürünlerini kullanmasını istediğini belirten Abbi, paylaşım başına 720 ila 1200 dolar gelir elde ettiğini belirtiyor.
Uzmanlar "cinsiyetçilikten" endişeli
Geçen mart konuyla ilgili bilimsel dergi The Sociological Review'da bir makale yayımlayan iki akademisyen, temizlik paylaşımları yapan kişilerin büyük çoğunluğunun genç ve evli kadınlar olduğunu belirterek, bunun kadınların ev işçisi olarak kullanılmasını teşvik edebileceğine dikkat çekmişti.
Makalenin yazarlarından biri olan Dr. Emma Casey, "Bu videolarda temizlik hala kadınların bir işi olarak gösteriliyor. Erkeklerin kendi payına düşeni yaptığını çok nadir görüyoruz. Bazen arka planda bir erkeğin olduğu hissine kapılıyoruz ancak sonrasında katılımları bir şakaya dönüşüyor" ifadelerini kullandı.
Casey, sosyal medya akımıyla ilgili olarak cinsiyetçi rollerin bu şekilde sunulması ve güzellenmesinden endişeli olduklarını belirtti.
Independent Türkçe, France 24, Financial Times 



"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell